Nazariy fizika kursi




Download 9,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/240
Sana08.01.2024
Hajmi9,41 Mb.
#132633
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   240
2
(x)dx -- j u
2
(x)L*u{ (x)dx 
(2.4)
tenglik o ‘rinli b o is a . Bu shartni qanoatlantiruvchi operatorlar faqat 
haqiqiy fizik kattaliklam i ifodalaydi. Impuls operatorining pt = -if) —
dx
o ‘z-o‘ziga qo‘shma ekanligini ko‘raylik:
ui Pxu2dx = -ih Jm, 
^-2
dx = [- ihuj*u
2
+
+ih J« 2 
dx =u
2
 p x *и, 'dx
Bu integralni hisoblashda b o lak la b integrallash usulidan foydalanildi 
hamda 
и,*(±~) = 
иг(±°о) 
= о 
teng 
ekanligi hisobga 
olindi. 
Impuls
3
operatorining qo ‘shmasi esa P.ih — ga teng. Shunday qilib, 
operator chiziqli va o ‘z-o‘ziga qo ‘shma operator ekan. Tekshirib k o ‘rish 
mumkinki, ^ operator chiziqli, ammo o ‘z-o ‘ziga qo ‘shma emas.
60


Endi fizik kattaliklar operatorlarini tuzishda chiziqli va o ‘z-o‘ziga 
qo‘shma operatorlarning diqqatga sazovor b o ‘lgan xususiyatlarini k o ‘rib 
chiqaylik:
A ermit operator deyiladi, agar u o ‘z-o‘ziga qo‘shma operatori A + ga 
teng b o is a ,
A = A \
(2.5)
Aynan shuning uchun ermit operatorlami o ‘z-o‘ziga qo'shm a 
operatorlar deb yuritiladi.
1. 
c
 = 
a
 + B ermit operatorlarning y ig in d isi ham ermit operator 
b o ia d i.
2. Ermit operatorining biror bir haqiqiy songa k o ‘paytmasi ham ermit 
operator b o ia d i.
3. D ~ A -В 
ikki ermit operatoming ko'paytm asi ermit operator 
b o iis h i uchun 
a
va в  operatorlar albatta 
o ‘z-o‘ziga kommutativ 
b o iis h i lozim. Shunday qilib, fizik kattaliklar uchun operatorli ifodani 
tuzishda o ‘ta ehtiyotkorlik talab qilinadi.

Download 9,41 Mb.
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   240




Download 9,41 Mb.
Pdf ko'rish