|
Nazorat savollari yosh fiziologiyasi predmeti va uning o‘rganish obe’ktlari
|
| bet | 3/50 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 193,62 Kb. | | #231277 |
Bog'liq Ёш физ. назорат javoblari10. Hujayra va uning tuzilishi.
Hujayra haqida tushuncha. Hujayra - ko’p hujayra]i organizmlarning tuziiish elementlari funksional va genetik birligi hisoblanadi. Odam tanasida 1014 ga yaqin hujayralarni sanash mumkin. Murakkab organizmning hujayralari ixtisoslashgan. Ular bajaradigan funksivalariga qarab shakli va tuziiish xususiyatlari turlichadir. Muskullarning hujayralari uzunchoq shaklga ega: bez hujayralarida sekretlar ishlab chiqilib ko'p hollarda qadahsimon ko'rinishda bo'lsa, asab hujayralari uzun o'sim talar shaklida bo'lib tananing turli qismlarini bir-biri bilan bog'lab turadi. Har qanday tuzilishdagi bir hujayralilardan boshlab. murakkab ko'p hujayralilargacha hujayralar vagona tuziiish va funksional reja asosida tashkil topgan.
11. Odam organizmida uchraydigan tukimalarga tavsif.
ja asosida tashkil topgan. Hujayralarning tuzilishi. Hujayralarning ayrim tuzilmalarining funksional ahamiyati. Har bir hujayra po‘stloq (hujayra membranasi). sitoplazma va yadroga ega. Sitoplazma - hujayra sitoplazmasi. odatda, yarim suy uqlik holidagi muhit bo‘lib elektron mikroskop ostida mayda donador hosilalari shaklida bo'ladi va unda hujayraning barcha organoidlari ko'rinib turadi
Yadro. Yadro har qanday hujayraning bo'linishiga qodir bo'lgan zaruriy qismi hisoblanadi
Lizosomalar. Sitoplazmaning universal organoidlari qatoriga kirib, hazm fermentlari bilan toldirilgan membrana xaltachasidir.
Golji apparati. Hujayralarning sekretorlik va sintetik faoliyatini namoyon bo'lishida asosiy rolni muhim organoidlardan yana biri bo'lgan Golji apparati bajaradi.
12. Irsiy kasalliklar va ularning turlari.
Embrionning rivojlanish bosqichlari orasida eng jarohatlovchi bosqich bo'lib, uning ona organizmi bilan bog'lanishining shakllanish davri hisoblanadi (implantasiya bosqichi va yoidoshning shakllanish bosqichi).
Elomilaning rivoj lanishldagi eng kritik va dastlabki noqulay davr bo'lib tuxum hujayra otalanganidan keyingi birinchi va ikkinchi haftaning boshlanish vaqti hisoblanadi. 57 www.ziyouz.com kutubxonasi Rivojlanishning 3--5 haftalari ham noqulay davrning ikkinchisi hisoblanadi va u odam embrionining ayrim a'zolarining hosil bo'lishi bilan bog'liq bo'ladi. Bu davrlarda o'lim bilan birgalikda mahalliy mayib-majruhlik va rivojlanish xastaliklari kuzatiladi. Odamlarda bola joyining (yoldosh) a ‘zo shaklida hosil bo'lishi homilani rivojlanishining 8-11- haftalariga kuzatiladi. bu uchinchi kritik davr hisoblanadi. Bu dav rda homilada umumiy anomaliyalar va qator tug'm a kasalliklar ham yuzaga chiqishi mumkin. Embriogenezda. odatda, erkak jinsdagi homilalar yuzaga keladi. Homilaning rivojlanishini 1-oyida erkak jinslilar ayol jinslilarga nisbatan 6 martaga ko'p bo'ladi. Homiladorlik mobaynida erkak jinsdagi embrionlarning ko'pchiligi o'ladi. natijada jinslar orasidagi nisbat tenglashadi. Rivojlanishning kritik davrlarida homilaning kislorod va to'yingan moddalar bilan ta'minlanishining yetarli boim asligiga. sovuqga. issiqga, ionlanuvchi radiatsiyaga juda sezuvchan bo'ladi. Agar homilaning qoniga uning organizmi uchun zararli bo'lgan u yoki bu moddalarning (dorivor moddalar. alkogol) va ona organizmida hosil boiadigan boshqa zaharli moddalar bolaning rivojlanishini juda jiddiy buzilishiga olib keladi; o'sishning sekinlashishi yoki to'xtashi. ayrim majruhliklarning paydo boiishi, zarodishning ko'plab olishiga olib keluvchi. onaning och qolishi yoki ovqatlarning kamligi tufayli vitaminlar. aminokislotalar kabi komponenlarning yetishmasligi homilaning o'limiga yoki turli anamaliyalarga olib keladi. Infeksion kasalliklar homilaning rivojlanishi uchun jiddiy xavf tug'diradi. Homilaga qizamiq, gripp. poliyemelit. tepki. chechak kabi kasalliklarning viruslarini ta'siri, odatda, homiladorlikning birinchi oylarida namoyon bo'ladi, Dizenteriya, xolera. kuydirgi. sil. sifilis terlatma kabi kasalliklar. odatda, homiladorlikning ikkinchi yarmida, oxirgi 3 oyida ta'sir qiladi. Rivojlanayotgan organizmga juda kuchli ta'sir ko'rsatuvchi omillardan yana biri ionlanuvchi nurlanish hisoblanadi. Radiatsiwww.ziyouz.com kutubxonasi yaning homila organizmiga bilvosita ta’siri (ona organizmi orqali) ona organizmining fiziologik funksiyalarning umumiy buzilishi hamda yoidoshning hujayra va to'qimalarida boshlangan o'zgarishlar bilan bogiiq boiadi. Nurlar ta'siriga juda sezuvchan a ’zolar b o iib asab tizimi va qon hosil qiluvchi a ’zolar hujayralari hisoblanadi. Shundav qilib, homila tashqi muhitning shart-sharoitlarming o'zgarishiga. ayniqsa, ona organizmida kechayotgan o'zgarishlarga juda sezuvchandir. Juda ko'plab tadqiqot ishlarining natijalari shuni ko'rsatadiki. homilaga tashqi va ichki muhitning salbiy ta’siri faqatgina ona organizmi bilangina emas, balki ota organizmi orqali ham ta’sir koTsatishi mumkin ekan.
|
| |
