49
cho’ktirishda
deformatsiyaning
maksimal
darajasini
cheklab
qo’yadi.
Cho’ktirishdagi deformatsiya darajasi ε
n
quyidagi formula orqali aniqlash mumkin
𝜀
𝑛
=
𝑁−𝑁
𝑐ℎ𝑜’𝑘
𝑁
=
∆𝑁
𝑁
,
(2.1)
bu yerda
N
– cho’ktirishgacha bo’lgan
zagotovka balandligi;
N
cho’k
–
cho’ktirishdan keyingi zagotovka balandligi.
2.14-rasm. Cho’ktirish sxemasi:
N – cho’ktirishgacha bo’lgan zagotovka balandligi; N
cho’k
–
cho’ktirishdan so’ng
zagotovka balandligi; D – cho’ktirishgacha bo’lgan zagotovka diametri; D
o’r.cho’k.
- cho’ktirishdan
keyingi o’rtacha diametr; D
maks1
- cho’ktirishdan
keyingi maksimal diametr; R
cho’k.
– cho’ktirish
kuchlanishi; Δ
N
– absolyut siqilish; τ – ishqalanish kuchlanishi
Materialning xossalaridan kelib chiqib deformatsiyaning ruxsat etilgan darajasi
katta oraliqda o’zgarishi mumkin.
Bochkasimonlikni e’tiborga olmagan holda cho’ktirishdan so’ng pokovkaning
o’rtacha diametri zagotovka xajm doimiylik shartidan aniqlanadi:
𝐷
𝑜’𝑟1
= √
4𝑉
𝑧𝑎𝑔
𝜋𝑁
𝑐ℎ𝑜’𝑘
= 𝐷√
𝐻
𝑁
𝑐ℎ𝑜’𝑘
. (2.2)
50
Silindrik zagotovka cho’ktirishdan so’ng quyidagi shakllardan bittasini qabul
qiladi: bittali bochkasimon (2.15-rasm), ikkitali bochkasimon (2.16a va b-rasm).
2.15-rasm. Cho’ktirishdagi deformatsiya soxalari:
1 – qiyin
deformatsiyalanuvchi soxa; 2 – jadal deformatsiya soxasi; 3 – cho’zish
kuchlanishlarining ta’siri
2.16-rasm. Cho’ktirishdan keyingi bochkalar shakli:
a – ikkitali; b – qadaxsimon
Bittali bochkani shakllantirish uchun zagotovka balandligi
