O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

74 
2.35-rasm. Yalpoqlash sxemasi:
a – qayta siqish; b – yalpoqlash
boshlanishi; v –
yalpoqlash
xarakatlanishining ketma – ketligi; g 
– silliqlangandan keyingi zagotovka
O’yiqga yoki bo’rtiqqa ega bo’lgan val turidagi pokovkalarni bolg’alab – 
cho’zishda qayta siqishdan foydalaniladi. O’yilgan belgini o’yiq yoki bo’rtiq 
balandligigacha keltirish uchun turli shakldagi asboblardan foydalanilanish mumkin 
(2.36-rasm). 
2.36-rasm. Qayta siqish sxemasi:
a – dumaloq yoyuvchi va qayta siqish bilan; b – teng yonli uchburchak bilan; d – bir tomonli 
uchburchak bilan; e – qirralari qiyshaygan fasonli; f – qirralari bo’rtilgan fasonli; g – yarim 
ovalli
O’yiqlikni va bo’rtiqlikni olish sxemalari 2.37-rasmda keltirilgan. Pokovkada 
bo’rtiqlikni ikkita boshlang’ich do’nglikni xosil qilib olish mumkin. O’yiqlikni xosil 
qilib, so’ngra bolg’alab – cho’zish bilan ekstsentrik va krivoship vallarni tayyorlash 
mumkin (2.38-rasm).

75 
 
2.37-rasm. Xosil bo’lish sxemalari:
a – boyoqlar yordamida ikki tomonli bo’rtiqlik; b – yassi yoki yarim dumaloq yoyuvchilar 
yordamida ikki tomonli o’yiqlikni xosil qilish; d – yoyuvchilar bilan bir tomonli o’yiqni xosil 
qilish; e – boyoqlar bilan bir tomonli bo’rtiq; f – boyoqlar bilan bo’rtiqlikni xosil qilish.
 
2.38-rasm. Ekstsentrik (a) va krivoship (b) vallar pokovkalarini olishda o’yiqlarni 
xosil qilish va keyinchalik bolg’alab – cho’zish 
Agarada metall tolalari kesilishi mumkin bo’lmasa, u holda bo’rtiqlik va 
o’yiqlik xosil qilishda qayta siqishdan foydalanilgan holda, katta radiusli asbob bilan 
amalga oshiriladi. 

Download 7,54 Mb.