7.2-jadval
K o ’rsa tk ic h la r
Bosqichlar
1
2
3
4
5
G orizontlar nuqtalari, m
+70
+40
+ 10
-20
-50
Bosqich chuqurligi, m
30
30
30
30
30
Qoplovchi
tog’
jinsi
ordinatasi, mm
31
37
86
75
33
Bosqichdagi qoplovchi tog’
jinsi maydoni. W
465
855
1290
1125
495
K o’riladigan
bosqichgacha
qoplovchi
tog’
jinsining
umumiy maydoni.
мм2
465
1320
2610
3735
4230
Foydali qazilma ordinatasi,
mm
8
26
30
40
28
Bosqichdagi foydali qazilma
maydoni,
мм1
120
390
450
600
420
m
K o’riladigan
bosqichgacha
foydali
qazilm a
umumiy
maydoni, мм1
120
510
960
1560
1980
Qoplovchi
to g ’
jinsining
o ’rtacha koeffitsiyenti, м 1
/ м
3.87
2.56
2.63
2.34
2.1
Qoplovchi tog’ jin sin in g joriy
koeffitsiyenti,
m
’ I
m
'
3.87
2.17
2.86
1.87
1.17
1.
Gorizontlar nuqtasi va bosqichlar chuqurligi qazilm aning ko ’ndalang
kesimi bo ’yicha olinadi.
2.
Kon m assasining ordinatalari (qoplovchi tog’ jinsi va foydali qazilma) mos
keluvchi bosiqichdagi aklning kesimi o ’rta chizig’ini o ’lchagan holda
aniqlanadi.
3.
Kon m assasining, qoplovchi tog’ jinsi va foydali qazilm aning maydoni
ordinataning bosqich chuqurligiga k o ’paytmasi bilan aniqlanadi.
4.
Kon massasi, qoplovchi to g ’ jinsi va foydali qazilm aning um um iy maydoni
k o ’riladigan bosqichgacha kon massasi (qoplovchi to g ’ jinsi v a foydali qazilma)
maydonlari y ig ’indisi bilan aniqlanadi.
5.
Qoplovchi to g ’ jinsining o ’rtacha koeffitsiyenti qoplovchi to g ’ jinsining
umumiy m aydonini foydali qazilm a umumiy m aydoniga b o ’lish bilan
aniqlanadi, joriy qoplovchi tog’ jinsi koeffitsiyenti - mos keluvchi bosqichdagi
qoplovchi to g ’ jin sin in g maydonini shu bosqichdagi foydali qazilm a bosqichiga
bo ’lish bilan aniqlanadi.
Qazib olinadigan aniq hajmlar natural kattalikka o ’tkazilgan m aydonlam ing
(kesilmanig m asshlabini hisobga olgan holda) karyer maydoni uzunligiga (yoki
blok) k o ’paytirish bilan aniqlanadi.
Kaiyer m aydonini geom etrik tahlil qilish va ishlar rejimini grafigini tuzish
usuli karyer ustqi qism ida joylashgan qoplovchi tog’ jinsi hajmini hisobga
olmaydi. Shu sababli bu usul karyem ing chuqurlashishi bilan qoplovchi to g ’
jinsi koeffitsiyenti va ulam ing dinamikasini aniq hisoblab bermaydi. Bu
hatolikni qo ’shim cha qoplovchi to g ’ jinsi kattaliklarini aniqlash yo ’li bilan
y o ’qotish m um kin, bu natijalam i mos keluvchi koeffitsiyentlarga q o ’shish
kerak. Qoplovchi to g ’ jinsining q o ’shim cha koeffitsiyenti karyer yuqori qismida
274
qazib olinadigan qoplovchi tog’ jinsi hajmining mos keluvchi karyer
chuqurligidagi foydali qazilma qazib olishga hajmiga nisbatiga teng. Bitta
karyer yuqorisidagi qazib olinadigan qoplovchi tog’ jinsi hajmi ( V ) quyidagi
formula bilan aniqlanadi:
•
Qoplovchi tog’ jinsining qo’shimcha koeffistentini hisoblaganda:
Km ~
^
Bdctgym cH
2mj., + ^
nctgyncH,m c p
(7.3)
•
Qoplovchi tog’ jinsining q o ’shimcha koeffistentini hisoblashda:
K.m
= ^
Bdctgymc
(Я
- / / ’. , . ) ♦ £
nctgyme { Н \сг- Н
гт„ ) (7.4)
Bunda,
- karyer tubining kengligi, m;
y . c- karyer uchining o ’rtacha qiyalik burchagi, daraja;
Hm t
belgilangan nuqtadagi karyer uchidagi o ’rtacha chuqurlik, m;
Ншгш-
yuqorida yotgan nuqtadagi karyer uchidagi o ’rtacha chuqurlik, m.
Qazib olinadigan qoplovchi tog’ jinsi va foydali qazilmalaming grafigini
tuzish ketma-ketligi aylanasimon tik qiya va qiya qazilmalami qazib olishda,
shuningdek ishlar frontining elpig’ichsimon va aralash harakatlanishida (26)
ishda k o ’rsatilgandagiga hos b o ’ladi.
7 .4 . KON ISHLARI REJIMINING KALENDAR REJASI
K ar’er maydonlarining geometrik tahlilida (yuqorida k o ’rsatilgan) kon
ishlarining rivojlanish davri b o ’yicha qazib olinadigan qoplovchi tog’ jinsi va
foydali qazilma grafiklari tuzildi. Bosqichlar sifatida kon ishlarining bir qancha
siljishi (yotgan va gorizontal qazilmalar uchun) va kon ishlarining bir qancha
chuqurlashishi (qiya va tik qiya qazilmalar uchun) qabul qilingan. Kon ishlarini
rejalashtirishda kon tashkilotlarining barcha texnik-iqtisodiy hisoblari bu
bosqichlarga qarab emas, kalendar hajmlarga qarab bajarilishi sababli,
karyerning mavjud vaqtiga qarab kalendar rejalami tuzish kerak bo’ladi.
Kalendar rejalar (rasm. 7.5) quyidagicha tuziladi.
275
1.
Qulay masshtabda absissa o 'q ig a teng kesilmalar o ’m atiladi (karyer ishlash
yillariga mos keladigan), boshqa o ’qda esa - (absissa o ’qiga parallel b o ’lgan) -
har
bir
bosqichdagi
(/,,/2,(jVa boshqa) foydali qazilm a qazib olish vaqtlari o ’matiladi, bular esa
quyidagi formulalar bilan aniqlanadi:
|
