O c h I q kon ishlari t e X n o L o g I y a s I, m e X a n I z a t s I y a s I va

konlam i qazishda) foydalangan holda transportsiz sxemalardan vos kechish va 
kichik va harakatchan transportlardan foydalanish kerak bo’ladi.
A g ’darmani qayta tashlash uchun harajatlar (rub) yuzani tekislashga bo’lgan 
harajatlar J „ , ag’darma qiyaliklarini tekislashga bo’lgan harajatlar (terraskalash)
3,m,
unumli qatlamni olish va tashishga bo’lgan harajatlar 3E„, unumli qatlamni 
tekislashga b o ’lgan harajatlar^,,, ag’darmalami kimyoviy meliorativlashga 
b o ’lgan harajatlar 3 ^ va rekultivastiya uchastkalariga kelish maydonlarini 
qurishga b o ’lgan harajatlar 3ci)yig’inisidan hosil bo’ladi:
- 3 . +3... ± £ „ + 3„ + 3 „ + 3C„ 
(5.25)
Buzilgan 
maydonni 
tekislash 
rekultivastiya 
ishining 
yaxshi 
bajarilganligining muhim talabi.
A g’darmalaming qazib olingan maydonga tog’ jinsi tashlangan yuzasi va 
karyer transportlari yordamida tashilgan ichki va tashqi ag’darmalar yuzalari 
mavjud. Tog’ jinsini qayta tashlashda hosil bo ’ladigan ichki ag’darmalar katta 
tekislash ishlarini talab qiladi. Chuqurliklar va balandliklar orasidagi 30m ga 
etadi. A g’darmalami parallel grebenlar bilan hosil qilishda birlamchi teksilash 
ishlari (jh3 
/га)
draglaynlar tomonidan bajariladi va quyidagi formula bo’yicha 
aniqlanadi:
V, =625Alga0(5.26)
Bunda, A - ochish zaxodkai kengligi, m;
a„- ag’darmadagi tog’ jinsi qiyalik burchagi, daraja.
Birinchi tekislashdan keyin, birinchinikidan hajmi 30%ni tashkil qiladigan 
ikkilamchi tekislash (buldozerlar bilan bajariladigan) amalga oshiriladi. 
A g’darmalar yuzasini teksilashga bo’lgan harajatlar (rub):
3 „= (^ C J+ 0,3 
VtCc)Sc
(5.27)
Bunda, C
, -
ekskavator ishlariga xarajatlar, 
руб/м
3;
C6 -
buldozer ishlariga xarajatlar, 
руб
/ V ;
S„- rekultivastiya qilinadigan ag’darma yuzasi, ga.
219

Ichki va tashqi ag’darm alam ing birlamchi tekislanishi transport vositalari 
yordam ida ag ’darmalarga tog’ jinslar tashish vaqtida amalga oshiriladi. 
Ikkilamchi 
tekislash, 
buldozerlar 
tomonidan 
bajariladi 
va ag ’darmani 
joylashtirgandan keyin notekisliklami yo ’qotish m aqsadida 1-2 yildan keyin 
am alga oshiriladi. Bunday holatda ikkilamchi tekislashning hajmi katta emas. 
Ikkilamchi tekislashga b o ’lgan harajatlar quyidagi formula b o ’yicha aniqlanadi:
(5-28)
Bunda, 

Download 8,39 Mb.