76
insoniy tabiatga ega; Bibi Maryam Xudo (Iso)ning onasi, u qizlik iffati saqlangan
holda ilohiy xomilador bo‘lgan va Isoni tuqqan; ikonalarga sig‘inish; Xudo hamma
narsadan ustun turadi va abadiydir. Uni hech kim yaratgan emas. Xudo dunyoni
yaratuvchisidir; odamzot tug‘ilgan paytidan boshlaboq gunohkordir. Xudo
yaratgan mavjudotlarning gultoji inson bo‘lgan, chunki u insonni o‘ziga o‘xshash
qilib yaratgan edi. Bu o‘xshashlikning asosiy qirralari – bu insonga berilgan aql-
idrok, iroda, abadiy o‘lmasliklarida edi. Xudo butun kosmik tartibni insonga
bog‘lab qo‘ydi. Biroq inson o‘zining irodasini, erkini Xudo irodasiga, erkiga
qarama-qarshi qilib qo‘yganligi uchun uni abadiy gunohkorlikka mahkum etgan.
Cho‘qintirish yo‘li bilan Xudo odamlarga najot yo‘lini ochib bergan. Odam Ato va
Momo Havo qilgan ish shunday gunohi azim ediki, odamlar qiladigan har qanday
qurbonlik Xudoni qanoatlantira olmaydi. Shuning uchun Xudo odamlarga rahm
qilib, o‘z o‘g‘li Isoni o‘limga mahkum etgan. Bu qurbonlik Xudoni Isoga
ergashganlar bilan yarashtirgan va ularga cho‘qintirish marosimi orqali najot
yo‘lini ochib bergan. Faqat xristian cherkovi bag‘ridagina odamlar Xudoning
marhamatiga, uning himoyasida bo‘lishlariga umid bog‘lashlari mumkin. Iso
o‘gitlariga, vasiyatlariga amal qilish, hayot mashaqqatlariga Iso kabi bardosh
berish, buning evaziga narigi dunyoda ajr (mukofat)ga erishajaklikning
muqarrarligiga ishonish. Jannat va do‘zohning mavjudligi va jonning o‘lmasligi
kabilar xristianlik diniy ta’limotining mohiyatini tashkil etadi
16
.
Shunday qilib Xristianlik diniy ta’limotining bosh g‘oyasi yakkaxudolik, gunohga
botish va undan xalos bo‘lish aqidalaridir. Odamlar xudo oldida gunohkor,
yahudiymi yo yunon, rimlikmi yo varvar, qulmi yo erkin fuqaro, boymi yo
kambag‘al – barchasi «xudoning bandasi», barchasi gunohga botgan. Bandasi o‘z
gunohini xudoga, buyuk xaloskori (Iso) ga chuqur e’tiqod qilish orqali yuvadi. Iso
Masix butun odamzotning gunohini yuvish uchun qancha azoblar chekib,
bandalariga o‘rnak bo‘lsin deb o‘zini qurbon etadi. Muqaddas uchlik – Ota –
Xudo, O‘g‘il-xudo (Iso) va Muqaddas ruhga ishongan, tavba qilgan, oxiratdagi
yaxshi hayotga umid bog‘lagan taqvodor kim bo‘lishidan qat’i nazar to‘g‘ri
jannatga borishi mumkin. Aksincha, betavfiq gunohkor va ta’magir do‘zoh olovida
qovuriladi. Xristianlikning Muqaddas uchligi va Isoning dunyoviy odamlikdan
xudo darajasiga ko‘tarilishi uni iudaizm va Islomdan farqlaydigan asosiy
aqidalaridir
17
.
