• 1.0150 0.1522 0,0152 4 0.4 1.0303 0.2061 0,0206 5 0,5 1.0509
  • 0.0388 8 0.8 1.1483 0.4593 0,0459 9 0.9 1.1942 0,5374 0,0537
  • Ushbu y [ = f i ( x . y r y 2, - y j Уг - и Х , У , . У г — У„)
  • O ’z b e k ist o n r e sp u b L ik a si o L iy va o ’r t a m a X su s t a ’lim V a z ir L ig I o ’zbek jsto n r e sp u b L ik a si




    Download 3.11 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet77/99
    Sana01.03.2023
    Hajmi3.11 Mb.
    #43913
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   99
    Bog'liq
    boshqarish tizimlarini kompyuterli
    Elektr mash. fan.
    i
    X
    У,
    f( x „ y ,)
    ¥ ( x ,.y .)
    0
    0
    1
    0
    0
    1
    0.1
    1
    0,05
    0.005
    2
    0.2
    1,005
    0,1005
    0,0100
    3
    0.3
    1.0150
    0.1522
    0,0152
    4
    0.4
    1.0303
    0.2061
    0,0206
    5
    0,5
    1.0509
    0.2627
    0,0263
    6
    0,6
    1,0772
    0,3232
    0,0323
    7
    0.7
    1.1095
    0,3883
    0.0388
    8
    0.8
    1.1483
    0.4593
    0,0459
    9
    0.9
    1.1942
    0,5374
    0,0537
    10
    1,0
    1.2479
    D ifferensial tenglam a uchun K oshi m asalasini E yler usulida yechishga 
    Paskal tilid a tuzilgan dastur matni:
    program eyler I; uses crt; 
    var a, b,у 0,у .real; n: integer; 
    function f(x,y:real);real; 
    begin
    f:=0.5*x*y
    end;
    procedure eyler (a, b,yl ;real;n; integer ;var у : real);
    8 6


    var h,x:real; i.integer; 
    begin
    h :=(b-a)/n; 
    x :=a;
    \vriteln('x= \x :6 :2 ,' y = \ y l : 10:6); 
    f o r i: = l to n do 
    begin
    y : = f ( x ,y l) * h + y l;
    x := x + h ;
    w riteln ('x= ',x:6:2,' y= ',y:1 0 :6 ); 
    y l : = y ;
    end; 
    end;
    begin
    clrscr;
    w r ite ('a = ); read(a); w r ite ('b = ); read(b); 
    w rite('n —) ; r e a d ( n); w riteC yO = ); read(yO); 
    e y le r (a, b,yO, n.y); 
    end.
    M iso l. B erilgan dasturdan foydalanib, ushbu
    y ' ( x ) = y ( x ) - 0 , 5 x ' + x - l  
    ten g la m a n in g y ( 0 ) = \ shartni qanoatlantiruvchi taqribiy yechim ini aniqlang 
    ( a =
    0
    . b =  
    1
    , n =  
    1 0
    deb oling).
    Y e c h ish . T ek sh irib k o ‘rish m um kinki, berilgan K oshi m asalasi aniq 
    y ( x ) = 0,5x~ +1 y ech im g a ega. Q uyidagi ja d v ald a K oshi m asalasining aniq va Ey­
    ler u su lid a topilgan taqribiy yechim lari keltirilgan.
    X
    T a q rib iy
    y e c h im
    A n iq y e c h im
    0 . 0
    1 . 0 0 0 0 0 0
    1 . 0 0 0 0 0 0
    0 . 1
    1 . 0 0 0 0 0 0
    1 .0 0 5 0 0 0
    0 . 2
    1 .0 0 9 5 0 0
    1 . 0 2 0 0 0 0
    0.3
    1 .0 2 8 4 5 0
    1 .0 4 5 0 0 0
    0 .4
    1 .0 5 6 7 9 5
    1 .0 8 0 0 0 0
    0 .5
    1 .0 9 4 4 7 4
    1.1 2 5 0 0 0
    0 . 6
    1 .1 4 1 4 2 2
    1.1 8 0 0 0 0
    0 .7
    1 .1 9 7 5 6 4
    1.2 4 5 0 0 0
    0 . 8
    1.262821
    1 .320000
    0 .9
    1.3 3 7 1 0 3
    1.4 0 5 0 0 0
    1 .0
    1.4 2 0 3 1 3
    1.5 0 0 0 0 0
    87


    Runge-K utta usuli. 
    Ushbu
    y [ = f i ( x . y r y 2, - y j
    Уг - и Х , У , . У г — У„)
    (
    6
    .
    1 2
    )
    У . 
    = f . ( x , y , , y 2.....
    У . )
    oddiy d ifferen sial ten g lam alar tizim i berilgan bo' lib, uning [а,б] oraliqdagi
    y , ( x j =
    У,
    о- 
    У г (х « ) = У я ’
    ■■■■У,,(х„) = у„ 0
    (6.13)
    boshlangM ch shartlarni qanoatlantiruvchi yechim ini topish talab qilinsin ( x „ = a ) . 
    A gar
    У,
    ' f
    Y =
    у 2
    v a 
    F —
    A
    . Уп.
    . f n .
    belg ilash lar kiritsak, (6.12) va (6.13) ni quyidagi
    У = F(x,Y), 
    (6.14)
    Y(X0)  = Қ
    (6.15)
    k o 'rin ish d a y o zish im iz m um kin. Bu yerda
    Ую
    (6.1 4 ) ten g lam alar tizim ining (6.15) b o sh la n g 'ic h shartlarni qan o at­
    lantiruvchi yechim ini R unge-K utta usuli y o rd am id a topam iz. B un in g uchun 
    x = c r + , h, К = F(x[ t Y.), i = \,2 ....,n  belgilash I am i kiritib, quyidagi hisoblashlar 
    ketm a- k etligini bajaram iz:
    x l = a  + ih;
    k, = F (x ,,Y ,)* h ; 
    k, = F(x, + h / 2 .Y ,+ k l / 2 ) * h :  
    k, = F {x : + h / 2 . Y >+ k 1 / 2 )* h; 
    k4 = Ғ (х :. )' + k})* h;
    yM = Y + ( k l + 2 k , + 2 k , + k J) / 6 
    (6.16)
    Bu y erd a qad am h = (b -a )/n .
    H iso b lash lar ketm a-ketligi / = 1 dan « - 1 g a c h a takroriy ravishda hisobla­
    nadi v a (6 .1 6 ) form uladan differensial ten g lam an in g y , = y ( x , )  taqribiy sonli 
    y ech im lari topiladi.
    E y le r u su lid a y o ‘l q o 'y ila d ig a n xatolik h tartibda, R unge-K utta usulida y o ‘l 
    q o 'y ilg a n x ato lik e sa h' tartib d a b o 'la d i. A g ar 0 < h < 1 ekanligini h iso b g a olsak, 
    u holda R u n g e-K u tta usulining aniqligi Eyler u su lin in g an iq lig ig a nisbatan yuqori


    ekanligi kelib chiqadi.
    D ifferensial ten g lam alar tizim i uchun K oshi m asalasini R unge-K utta usulida 
    yechishga Paskal tilid a tuzilgan d astu r m atni: 

    Download 3.11 Mb.
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   99




    Download 3.11 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O ’z b e k ist o n r e sp u b L ik a si o L iy va o ’r t a m a X su s t a ’lim V a z ir L ig I o ’zbek jsto n r e sp u b L ik a si

    Download 3.11 Mb.
    Pdf ko'rish