|
I BOB. ATMOSFERAVIY TUSHUVLARNING RADIOAKTIVLIGI. GAMMA-SPEKTROMETRIYA (qisqacha adabiyotlar sharhi)
|
| bet | 2/10 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 1.39 Mb. | | #112980 |
Bog'liq To\'raqulov Ikrom (2) Mavzu 27-dars. Amaliy dasturlar va ulardan turli sohalarda foyd, pMamW9lYATO8EpHNe2oYN5blxjmBct6hU18EO2wQ, Islom nurli ma`rifat dini reja, Договор №1229428 электронный магазин, Булимдаги мавжуд дори 16, ARSLON, Usmonov.O.Z, ONA TILI MATEMATIKA TAYYOR — копия (4) — копия — копия, ONA TILI MATEMATIKA TAYYOR — копия (5) — копия — копия, Sobirova Dilobar 1, XURRAMOV B. KURS ISHI 2023(2), 301-302-303 - KURS ISHI, Mavzu Zahira logistikasi Reja-fayllar.org, 10-sinf 4 nazorat ishiI BOB. ATMOSFERAVIY TUSHUVLARNING RADIOAKTIVLIGI. GAMMA-SPEKTROMETRIYA (qisqacha adabiyotlar sharhi)
Atmosfera radioaktivligi, atmosferaviy tushuvlar va ularni tadqiq qilish metodlari butun insoniyat uchun dolzarb muammo, yuzlab darsliklar va maqolalar, o'n minglab shaxsiy tadqiqotlar shu mavzuga bag`ishlangan.
Ushbu bo'limda atmosferadagi radioaktiv chiqindilar bilan atrof-muhit ifloslanishi va radioaktiv nurlanishning insonlarga ta'siri, ularni o'lchash usullari masalalari bo'yicha qisqacha ma'lumotlar keltirilgan.
1.1. Atmosferadagi ifloslantiruvchi moddalarni qayta taqsimlanishi.
Turli manbalardan atmosferaga chiqarilgan ifloslantiruvchi moddalar havo oqimlari orqali tartiblanadi (kichik yoki katta vaqt oralig'ida o'rtachalanadi) va turbulent aralashtirish ta'siri ostida tarqaladi.
Atmosferadagi havo oqimlari tizimi juda murakkab.
Odatda, mezo sinoptik va global masshtabdagi harakatlar o`lchamlari ajratiladi, ularning gorizontal kengligi 100-200, 1000-2000 km va bir necha ming kilometrni tashkil etadi. Atmosfera havosi nafaqat gorizontal, balki vertikal ravishda ham aralashadi. Turbulent oqim va vertikal harakatlar ta'sirida ifloslantiruvchi moddalar atmosferaning bir qatlamidan boshqasiga (xususan, troposferadan stratosferaga) ko'chiriladi. Stratosferadagi cho`kmay qolgan(engil) ifloslanishning o'rtacha yashash muddati taxminan 2 yil, yuqori troposferada – 1-4 oy va pastki troposferada – 6-10 soat. Bu vaqt mobaynida, ifloslanishlar atmosferaga kirgan joydan minglab kilometr masofaga yoyilishi mumkin. O'rtacha tezlikdagi (taxminan 30-35m/s) g'arbiy oqimlar troposferaning yuqori qatlamlari va strotasferaning pastki qatlamlarida o'rtacha kenglikda kuzatilgan aerozollar Yer sharini 10-12 sutkada aylanib chiqishga ulguradi. Meridional yo'nalishdagi havo tezligi darajasi mintaqaviy tezlikdan ancha kichik bo'ladi. Binobarin bir kenglik zonasidan boshqa kenglikka, shu jumladan shimoliy yarimshardan janubiy yarimsharga aerozollar mintaqaviy yo'nalishdagidan ko`ra ancha sekin tarqaladi. Yerning ko`pgina mintaqalarida shamol va boshqa meteorologik parametrlarning uzoq kuzatuvlari yetarli emas. Aerozol tarqalishidan so'ng, biz havo oqimlarining tezligini aniqlash imkoniyatini qo'lga kiritamiz. Shu sababli ifloslantiruvchi moddalar (izlari) global atmosfera oqimlari va turbulent oqimda belgi sifatida ishlatiladi. [1]
|
| |
