|
γ - spektrometrlarning funksional sxemalari
|
| bet | 9/10 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 1.39 Mb. | | #112980 |
Bog'liq To\'raqulov Ikrom (2) Mavzu 27-dars. Amaliy dasturlar va ulardan turli sohalarda foyd, pMamW9lYATO8EpHNe2oYN5blxjmBct6hU18EO2wQ, Islom nurli ma`rifat dini reja, Договор №1229428 электронный магазин, Булимдаги мавжуд дори 16, ARSLON, Usmonov.O.Z, ONA TILI MATEMATIKA TAYYOR — копия (4) — копия — копия, ONA TILI MATEMATIKA TAYYOR — копия (5) — копия — копия, Sobirova Dilobar 1, XURRAMOV B. KURS ISHI 2023(2), 301-302-303 - KURS ISHI, Mavzu Zahira logistikasi Reja-fayllar.org, 10-sinf 4 nazorat ishi2.3. γ - spektrometrlarning funksional sxemalari.
Sintilyatsion va yarimo`tkazgich detektorli spektrometrlarning funksional sxemalari bir hil va quyidagilarni o`z ichiga oladi:
- zarracha yoki kvant detektorda kuchsiz impuls hosil qiladi, uning amplitudasi ularning energiyasiga proparsional;
- impulsning quvvati old kuchaytirgichda kuchaytiriladi;
- impulslar kabellar orqali chiziqlik amplituda kuchaytirgichga yuboriladi;
- shovqin impulslari ~10-20keV energiya ekvivalenti bilan, sezgirlik chegarasi o`rnatilgan uskuna yordamida to`xtatiladi.
-kuchaytirilgan impulslar amplituda bo`yicha tartibga solinadi va ko`p kanalli analizator xotirasiga qayd etiladi (analizatorning barcha kanallari kengligi-ε bir hil, 1-kanali amplitudasi 0-ε impulslarni qayd qilsa, ikkinchisi –ε-2ε, i-kanal (i-1)-iΔ.
2.5-rasm. NaJ va YO`D funksional sxemasi. D-detektor, ПУ-vaqtinchalik kuchaytirgich, ЛУ-chiziqli kuchaytirgich, АЦП-amplitudali-raqamli o`zgartirgich, PC-kompyuter.
Hozirgi kunda analizator o`rnida, amplituda-raqamli o`zgartirgichdan foydalaniladi, amlitudaviy impulslarni kompyuter xotirasiga yozilgan raqamli kodlarga o`zgartiradi, bu asboblar spektrni bevosita qayta ishlashga imkon beradi.
Aniqlangan nurlanish spektrlari ularning energiya turiga, detektorlarning xususiyatlariga va o`rganilayotgan manbaga bog`liq.
XULOSA
Atmosfera va atmosferaviy yog`inlar radioaktivligi quyidagilarga bog`liq:
-atmosferaga radon izotoplari eksgalyatsiyasi va chang bilan yer yuziga kiradigan BTRN, ularning eng muhimlari bo`lgan 222Rn va uning qisqa yashovchi ikkilamchi radionuklidlari atmosferaviy tushuvlarning birinchi soatlarida ustunlik qiladi.
- atom yadrolarining bo`linish reaksiyalarida havoda yuqori energiyali kosmik nurlanishlar ta’sirida stratosfera va troposferada hosil bo`luvchi KRN, ularning hosil bo`lish intensivligi Quyosh aktivligi va yerning geomagnit maydoniga bog`liq; ularning yerga tushishi uzoq davom etadigan atmosferadagi o`zgaruvchan almashinuv jarayonlariga, ob-havo omillariga bog`liq; ulardan eng muhimi 7Be (Т1/2 =54sutka), radonning qisqa umr ko`ruvchi ikkilamchi radionuklidlari bo`linishidan keyin, atmosferaviy tushuvlarda uning aktivligi ustunlik qiladi.
- Yadro bo`linish mahsulotlari-TRN, atmosferaga asosan yadro qurollarini havoda sinash natijasida kirib keladi, 1963-yilda ular taqiqlanguncha o`tgan asrning 50-60-yillarida jadal suratlarda o`tkazilgan va tqiqlangan. Fransiya, Xitoy, Hindiston, Pokiston va hozirgi kunda Shimoliy Korea tomonidan olib borilgan sinovlar alohida taqiq buzilgan. YBMning tushish jadalligi 1960-yillarda eng yuqori bo`lgan. YBMlar o`rtasida eng muhimlari 137Cs va 90Sr hozirgi vaqtda ularning zahirasi yerda o`tgan yillar mobaynida ~4marta yemirilgan va atmosferaviy yog`inlarda ularni amaliy kuzatish mumkin emas.
-Hozirgi kunda tabiiy obyektlar radioaktivligi, jumladan atmosfera tushuvlarini tadqiq qilishda sintillatsion va yarimo`tkazgich detektorli α-, β-, γ-spektrometrlardan keng foydalaniladi.
- Elektronikada ishlatiladigan detektor va spektrometrik qurilmalar sistemasi spektrometrlarning qayd qilish effektivligi, energiya va vaqt bo`yicha ajrata olish qobilyati kabi xarakteristikalari bilan tavsiflanadi.
- γ-nurlanish spektri o`z ichiga fotopikni (to`liq yutilish cho`qqisi), kompton sochilishi pikini, rentgen nurlanish cho`qqisini (manba va detektordagi atomni uyg`ongan holatga o`tkazuvchi jismlar), yig`indi kaskadli nurlanish piklarini, shuningdek Eγ>mc2 bo`lgan holda, birlamchi va ikkilamchi anniglyatsion kvant chiqish piklarini qamrab oladi.
|
| |
