|
“Fizika va texnologik ta’lim” jurnali | Журнал “Физико-технологического“Fizika va texnologik ta’lim” jurnali | Журнал “Физико-технологического
образование” | “Journal of Physics and Technology Education” 2021, № 4 (Online)
Journal of Physics and Technology Education | https//phys-tech.jspi.uz/
58
Tushuntirish-illyustrasiya metodlari maktabdan va maktabdan tashqari ishlarda
eng ko’p qo’llanadi. Ular slaydlarni, fotosuratlarni va boshqa illyustrasiya
materiallarini namoyish qilinadigan ma`ruzalar, suhbatlar va xikoyalardan,
talabalarning o’zlari ishlab chiqqan turli texnik qurilmalar loyihalarini va harakatli
namunalarini, referatlarini himoya qilishlaridan, korxonalarga, oliy o’quv yurtlari va
ilmiy tadqiqot institutlarining laboratoriyalarida o’tkaziladigan ekskursiyalar va
hokazolardan iboratdir.
Tushuntirish-illyustrasiya metodlaridan foydalanish talabalarda yangi bilimlar
hosil qilishdagina emas, balki emotsioial kayfiyatni vujudga keltirishda, ularni
tabiatshunoslik va texnika tarixi, ajoyib kishilar hayoti va hokazolar bo’yicha u
yoki bu mavzu yuzasidan faol suhbatdoshlarga aylantirishda ham yordam beradi.
Lekin hamma to’garak rahbarlari ana shu metodlardan mohirlik bilan
foydalanavermaydi. So’nggi yillarda to’garak ishlari amaliyotida tushuntirish-
illyustrasiya metodlarining imkoniyatlari torayib va qashshoqlashib qolgani, ulardan
yuzaki foydalanilayotgani seziladi.
Talabalar to’garak rahbari bergan vazifalarni indamay bajaradilar, tajriba va
eksperimentlarni so’zsiz o’tkazaveradilar, rahbar esa faqat ayrim tanbehlar berish
bilan cheklanadi. Ana shu tarzda yo’lga qo`yilgan mashg’ulotlarda to’garakdagi ishni
talabaning ehtiyojiga aylantiradigan, ularni umumiy faoliyatga qiziqish bilan
birlashtiradigan asosiy omil yo’qoladi.
To’garak ishlari amaliyotidan ko’rinadiki, mana shu kichik jamoaning tajribali
rahbarlari har doim, eng avvalo, to’garak qatnashchilarini bilim sirlariga qiziqtirish
uchun, ularga xozirgi zamon fanida hali ko’p narsalarni kashf qilish, texnikada esa
yaratish zarurligini, haqiqatni bilish va texnikani takomillashtirish jarayoni cheksiz
ekanini tushuntirish uchun harakat qiladilar. Ishlab chiqarish usullarini takomillashtirish
yo’lida haqiqatni o’rganish bir avloddan boshqa avlodga estafeta o’tishini uqtiradilar.
Talabalar bilan muayyan o’tkazilgan suhbatlar muvaffaqiyatining asosiy
ko’rsatkichlaridan biri - talabalarning o’zlariga tegishli adabiyotlar berilishi va
mazkur masalani o’rganish ishini yaxshiroq tashkil etish to’g’risida so’zlab
berilishi haqidagi iltimosidir.
Tajribalarimizga ko`ra talabalarning adabiyot bilan ishlash hususiyatlarini
tizimlashtirish, shuningdek, ularning ana shu ishga munosabati bo’yicha talabalarni
quyidagi 4 ta shartli guruhga ajratish imkonini beradi.
1. Xalq xo’jaligining konkret tarmog’idagi fizik-texnik ijodkorlikning
tanlangan yo’nalishiga barqaror qiziqadigan talabalar. Ular jumladan, fan-texnika
taraqqiyotining o’zlarini qiziqtirgan yo’nalishi bo’yicha ko’p o’qiydilar.
|
| |
