Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 5-son 298
Shunday qilib, masofaviy ta’lim texnologiyasi-
ning asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat:
− oʻquvchining
tashkiliy, yoʻnaltirilgan, faol,
mustaqil ishi, bu uning shaxsiyatining ijodiy boshla-
nishini ochish va rivojlantirishga yordam beradi;
− oʻqituvchi-maslahatchi bilan tezkor aloqa,
interfaol vazifalardan foydalanish;
− oʻquv va uslubiy materialni vizualizatsiya
qilish (illyustratsiyalar,
tushunarli sxemalar, asosiy
ta’riflar, tushunchalar, kalit soʻzlar va boshqalarni
ajratib koʻrsatishning turli
usullaridan foydalangan
holda matnlarni tuzish, multimedia, videofilmlar);
− elektron ma’ruzalarning ovozli joʻrligi;
− masalani yechish misollarida animatsiyani
qoʻllash.
Masofaviy taʼlim yordamida nafaqat muloqot,
yetakchilik qobiliyatlari, jamoani shakllantirish koʻ-
nikmalarini, balki tashkilot madaniyatini ham shakl-
lantirish mumkin. Mutaxassislarning bilishicha,
toʻgʻri tashkil etilgan va oʻtkazilgan masofaviy taʼlim
jarayonida
biror-bir
malakani
rivojlantirish
mumkin emas [16]. Ishtirokchilarning harakatlari
xilma-xil va har doim ham oldindan maʼlum emas,
shuning uchun mashgʻulotlar
davomida turli xil
koʻnikmalar shakllanadi, biri koʻproq, boshqalari
kamroq darajada. Mashgʻulotning maqsadi va
vazifalari dastur oʻqituvchisi nimalarga eʼtibor
qaratishi, nimalarga koʻproq vaqt ajratishiga bogʻliq.
Baʼzi oʻyinlarda siz bir nechta koʻnikmalarni
shakllantirishingiz mumkin, boshqalarda – yoʻq, bu
oʻquv ssenariysiga bogʻliq.
Xuddi shu masofaviy
oʻqitish, maqsadga, natijada nimani olishni
xohlayotganimizga qarab, muloqot qobiliyatlarini
shakllantirish
uchun ham, jamoani shakllantirish
qobiliyatlari uchun ham ishlatilishi mumkin, yaʼni u
boshqacha boʻlib oʻtishi va har xil natijalarga
erishishi mumkin.
Masofaviy taʼlimni tanlash, birinchi navbatda,
biz oʻz oldimizga qanday maqsadlarni qoʻyganimiz-
ga, qanday muammolarni hal qilishni xohlayotgani-
mizga, shuningdek, qancha vaqtimiz (masofaviy
oʻqitish davomiyligi turlicha), ishtirokchilar soni va
uni qanday oʻtkazishimizga bogʻliq.
Siz masofaviy
oʻqitish haqida oʻqishingiz va uni shablonga muvo-
fiq amalga oshirishga harakat qilishingiz mumkin,
yaʼni ushbu namunani maʼlum bir jamoa bilan ish-
lashda, oʻzingiz
uchun noaniq maqsadlarni
belgilashda qoʻllashingiz mumkin [8]. Siz yana
maqsadlarni aniq shakllantiring va ushbu masofaviy
taʼlimda qanday usullar bilan ularni amalga oshiri-
shimiz mumkinligini tahlil qiling. Bunda biz
butunlay boshqacha natijaga erishamiz [9].
Xodimlar bilan ishlash nuqtayi nazaridan ma-
sofaviy oʻqitish turli usullarda va juda muvaffaqiyat-
li ishlatilishi mumkin. Har xil turdagi masofaviy taʼ-
limdan
foydalanib, siz xodimlarning dastlabki
mashgʻulotlarida juda yaxshi samara olishingiz
mumkin [10]. Ular kasbiy rivojlanish jarayonida ju-
da yaxshi ishlaydi, odamlar
haqiqiy material bilan
allaqachon tanish boʻlganlarida va faqat baʼzi jihat-
larni yangilashlari, muammolarga boshqa nuqtayi
nazardan qarashlari, optimallashtirish usullarini iz-
lashlari kerak. Shu bilan birga, muammoga yangicha
qarash paydo boʻlishi, uning yechimi paydo boʻlishi
mumkin.
