Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 5-son 296
samarali faoliyat yuritishi
uchun har qanday iqti-
sodiy sharoitda xodimlarni oʻqitishni davom ettiri-
shi zarur hisoblanadi, hatto juda kichik byudjetga
ega boʻlishiga qaramasdan,
zamonaviy tashkilotlar
doimo xodimlarning kerakli malakasini saqlab qo-
lishlari kerak.
Shu bilan birga, tanlangan ta’lim usullarining
uzoq muddatli ta’siri va ular qoʻllanadigan shartlar,
xodimlarni oʻqitishning muayyan usullaridan
foydalanish zarurati va oqilona darajasi, belgi-
langan maqsadlardan
xabardorlikni hisobga olish
juda muhimdir.
Oʻtgan yillarda tashkilotlar tomonidan xodim-
larni rivojlantirish uchun masofaviy ta’limdan faol
foydalanila boshlandi. Xodimlar bilan ishlashda ma-
sofaviy ta’limdan foydalanish juda xilma-xil va koʻp
qirrali mavzudir. Masofaviy ta’lim tizimlarining
koʻplab turlari mavjud, biroq bugungi kunda biznes-
da ishlatilishi mumkin boʻlganlarning umumiy qa-
bul qilingan tasnifi mavjud emas. Masofaviy ta’lim –
juda xilma-xil hodisa. Inson faoliyatining koʻplab
sohalarida qoʻllaniladi.
Tashkilot tomonidan olib boriladigan masofa-
viy ta’lim jamoani birlashtirish, muammoli vaziyatni
hal qilish, koʻplab biznes-gʻoyalarni aniqlashga qo-
dir. Masofaviy ta’lim davomida boshqaruv oʻz xo-
dimlarining
yetakchilik,
analitik,
tashkiliy
qobiliyatlarini qadrlashi mumkin. Biroq masofaviy
ta’lim savodsiz
ravishda amalga oshirilsa, bu,
masala,
ishtirokchilardan
birining
ishdan
boʻshatilishiga olib kelishi mumkin.
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili.
Masofaviy
oʻqitishning texnologiya elementlari, hatto, yuz yil-
lardan beri koʻrib kelinadi. Bunga Rossiya tajribasi-
dan misol qilib, general A.M.Shanyavskiy nomidagi
Moskva
Xalq Universiteti, Naxotka shahridagi
Morexodnaya maktablarini olish mumkin. Bu yerda
V.P.Chernov 1987-yili masofaviy oʻqitishni joriy
etgan [2-3].
Oʻzbekiston Respublikasida, chet ellarda boʻl-
gani kabi, masofaviy taʻlim tizimining rivojlanishi
XX asrning 90-yillari oʻrtalariga toʻgʻri keladi, shu-
ning uchun hozirgi vaqtda yurtimiz oliy oʻquv yurt-
larida axborot texnologiyalaridan foydalanish salo-
hiyatiga ega boʻlgan,
professional kadrlar paydo
boʻldi, masofaviy taʻlim tizimini tashkil etishda
ilmiy-uslubiy tajriba toʻplandi.
Shu oʻrinda masofaviy taʻlim tizimining ta’rif-
larini koʻrib chiqsak:
Masofaviy taʼlim keng maʼnoda oʻquv pred-
metlarini bir-biridan uzoqlashtirishda telekommu-
nikatsiya uskunalari yordamida amalga oshiriladi-
gan taʼlimning oʻziga xos shakli sifatida tushuniladi
(A.A.Andreyev [7], Ye.S.Polat [6], A.V.Xutorskoy [5]
va boshqalar).
Masofaviy oʻqitish har qanday boshqa fao-
liyat turi kabi mantigʻiga
muvofiq qurilgan, ammo
masofaviy oʻqitish texnologiyalari yordamida amal-
ga oshiriladigan oʻziga xos oʻquv jarayoni, oʻzaro
taʼsir jarayonidir (A.A.Andreyev [7]. V.I.Dobren-
kova [4] va boshqalar).
L.D.Stolyarenko pedagogik faoliyatni boshqa
faoliyatning murakkab tashkil etilgan tizimi sifatida
tushunadi (oʻqituvchining faoliyati, metodistning
faoliyati, oʻqitish usullari va metodlarini ishlab chi-
qish, oʻquv vositalarini
tanlash va rivojlantirishga
qaratilgan faoliyat, dasturlash, oʻquv dasturlarini
tuzish) [1].
S.I.Tarasova pedagogik faoliyatni oʻz-oʻzini
tashkil etuvchi tizim sifatida tavsiflaydi, murakkab,
chiziqli emas, muvozanatsiz,
professional va qayt-
mas oʻzgarishlarni oʻz ichiga oladi [17].
