|
Oliy va o’rta maxsus ta’lim
|
| bet | 13/17 | | Sana | 05.01.2024 | | Hajmi | 168,68 Kb. | | #130469 |
Bog'liq Kitob 2972 uzsmart.uz2.3.-jadval 1996-2011 yillarda «O’z DEU avto» kushma korxonasi avtomobillarini ishlab
chikarish va sotuv sur’atlari
|
O’zbekistonda avtomobillarni ishlab chikarish va sotuvi (dona).
|
1996
|
1998
|
2000
|
2002
|
2004
|
2006
|
2008
|
2009
|
2011
|
Ishlab
chikar.
|
36265
|
65500
|
70400
|
83521
|
60865
|
49190
|
45108
|
48478
|
72860
|
sotuv
|
25520
|
48500
|
51480
|
59675
|
34250
|
29314
|
19007
|
26926
|
34933
|
Shu jumla dan
eksport
|
9832
|
14400
|
15500
|
21550
|
17698
|
9946
|
12418
|
17002
|
35659
|
Koldik
|
913
|
2600
|
3420
|
2296
|
8719
|
9930
|
13683
|
4550
|
2268
|
2.3.-diagramma
1996-2011 йилларда "Ўэ ДЭУ авто" кушма корхонаси
Manba: O’zavtosanoat avtomobilsozlik assosiasiyasi 2011 yil ma’lumotlari.
1996-2011 йилларда "Уз ДЭУ авто" кушма корхонаси махсулотларининг экспорти
00
2010
2008
2006
Manba: O’zavtosanoat avtomobilsozlik assosiasiyasi 2011 yil ma’lumotlari.
O’zbekiston o’z avtomobillarini MDX ning deyarli xamma mamlakatlariga muvaffakiyatli eksport kilayapti. Uzbek avtomobillarini xaridorlari orasida Rossiya, Belarusiya va Kirgiziston oldinda bormokdalar. «Uz DEU avto» ishlab chikargan avtomobillari eksportining 90% Rossiyaga tugri keladi. «Uzavtosanoat» raisi K.Parpiyevning fikricha Rossiya avtobozorida Neksiya, Tiko, Damas va Matizlarga «joy yetarli».1
Ekspertlarning fikricha Rossiya avtomobil bozorining yillik sigimi 2004 yilda 2 miln avtomobilga yetgan. Rossiya avtomobil sanoatining ishlab chikarish kuvvati 2002 yilda 1 million avtomobildan oshmagan. Shunday kilib K.Parpiyevning fikricha 1 million avtomobil importiga extiyoji bulgan rossiyalik ishlab chikaruvchilarga 80-90 ming dona uzbek mashinalari xech kanday xavf tugdirmaydi. Xar yili Rossiya avtobozorlariga urtacha 40 mingdan ortik Andijon zavodida ishlab chikarilgan Neksiya, Tiko, Damas va Matiz chikarilib, uzbek avtomobillari Rossiyaga keltirilayotgan chet el avtomobillari orasida birinchi urinni egallaydi. Andijon avtomobillari uzlarining yurish sifati buyicha sobik sovet respublikalarida ishlab chikarilgan avtomobillardan kam emas, salonning kulayligi buyicha ulardan yukori xamdir.
Ma’lumki «DEU» koreys kompaniyasi Rostov-Donda rossiyalik mutaxassislar bilan chiqarayotgan yengil avtomobillardan tejamlirokdir – ular 100 km ga 4,5 litr yokilgi sarflaydi, rostovlik «DEU» lar esa 5,5 litr.
1 «Халк сузи газетасига берилган интервью, №334(28) , 22 феврал 2003 йил.
2.3.-jadval
«O’z DEU avto» KK oxirgi manzilgacha yetkazib berilgan maxsulotini sotuv xajmi
Oxirgi
manzil
|
1996
|
1998
|
2000
|
2002
|
2004
|
2006
|
2008
|
2010
|
2011
|
Moskva
|
465
|
744
|
1890
|
3500
|
4225
|
1400
|
2222
|
2133
|
3890
|
Sankt-
Peterbur
|
93
|
124
|
690
|
1800
|
2250
|
630
|
813
|
996
|
1685
|
Yekaterin
burg
|
87
|
93
|
220
|
350
|
280
|
1065
|
1159
|
1750
|
3276
|
Saratov
|
75
|
82
|
124
|
180
|
160
|
620
|
306
|
746
|
1962
|
Voronej
|
70
|
65
|
155
|
220
|
180
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Ijevsk
|
62
|
72
|
93
|
124
|
100
|
562
|
594
|
736
|
889
|
2.3. Qo’shma korxonalar va ularning mashinasozlikni rivojlantirishdagi o’rni va roli.
O’zbekistonda avtomobilsozlikni rivojlantirishga respublika rahbariyati, shaxsan Prezident IA.Karimov muntazam ye’tibor berib kelmoqda. Buni Vazirlar Mahkamasi tomonidan birgina 1995-1996-yillarda qabul qilingan qarorlardan ham
bilsa boladi. Jumladan, O’zbekiston Respublikasida chet yel investisiyalarini jalb yetgan holda avtomobil sanoatining ishlab chiqarish bazasini shakllantirish va rivojlantirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi 1995-yil 30-mayda «Avtomobillar uchun butlovchi buyumlar ishlab chiqaradigan O’zbekiston— Koreya Qo’shma korxonalarini tashkil yetish to’g’risida» qaror qabul qildi.
Unda O’zbekiston tomonidan «O’zavtosanoat» uyushmasi va
«O’zsanoatqurilish» davlat koforasiyasining «Andijon qurilish zavodi» aksionerlik jamiyati hamda Koreya tomonidan «Dongju yend Ko ltd» kompaniyasi tashkil yetadigan lak-bo’yoq mahsulotlari ishlab chiqaradigan Nizom jamg’armasi 4 million AQSh dollari miqdorida bo’lgan «O’z-Dongju Ko» Qo’shma korxonasi, O’zbekiston tomondan «O’zavtosanoat» va «O’zmashsanoat» uyushmalarining
«Andijon zavodi» aksionerlik jamiyati hamda Koreya tomonidan «Tong Xong» Yelektrik o’rindiqlari ishlab chiqaradigan, Nizom jamg’armasi 6,42 million AQSh dollari miqdorida bo’lgan «O’z-Tong Xong Ko» Qo’shma korxonasi O’zbekiston tomonidan «O’zavtosanoat» uyushmasi va Meliorasiya va suv xo’jaligi vazirligi SANIIRI ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasining tajriba-yeksperimental zavodi hamda Koreya tomonidan «Kodam Plastik Ko ltd» kompaniyasi tashkil yetadigan bamperlar va pribor panellari ishlab chiqaradigan, Nizom jamg’armasi 5 million AQSh dollari miqdorida bo’lgan «O’z-Kodam Ko» Qo’shma korxonasi tashkil yetilishi ma’qullandi.
Shuningdek, Vazirlar Mahkamasi «O’zDEUavto» qo’shma korxonasi ishlab chiqargan avtomobillarni samarali sotish va ularga texnik xizmat ko’rsatishni tashkil yetish maqsadida 1996-yil 3-sentabrda «O’zDEUavto» Qo’shma korxonasida avtomobillar ishlab chiqarish, sotish va ularga texnik xizmat ko’rsatishni yanada yaxshilash to’g’risida qaror qabul qildi.
Ushbu qarorda «Mersedes Bens» va «DEU» kompaniyalarining va bosiiqa yirik avtomobil kompaniyalarining mutaxassislarini jalb yetgan holda
«O’zDEUavto» qo’shma korxonasi avtomobillarini ham mamlakat ichida, ham mamlakat tashqarisida sotish bo’yicha marketing tadqiqotlari markazini tashkil yetish ko’zda tutildi. Ayni chog’da bu markaz «DEU» korporasiyasi bilan
kelishgan holda avtomobil Modellarini yangilashga doir tadbirlar ishlab chiqishi kerakligi nazarda tutildi.
Yuqoridagilardan ko’rinib turibdiki, «O’zDEUavto» qo’shma korxonasini to’la quvvat bilan ishga tushirish, ishlab chiqarilgan avtomobillar uchun zarur yehtiyot qismlar tayyorlash, sotish va sotuvdan keyin servis xizmati ko’rsatish, marketing xizmatlarini yo’lga qo’yish choralari ko’rilmoqda.
Shu kunlarda korxonada 4000 ga yaqin ishchi ishlayotgan bo’lsa, yaqin kelajakda taxminan 55-65 ming kishi ishlaydigan yirik avtomobilsozlik markaziga aylanadi.
Bu tarmoq bilan kooperasiya asosida ishlovchi o’nlab korxonalarning tashkil etilishiga olib kelmoqda. Birgina o’tgan yilda 221 ming 400 ta yengil avtomobil, 964 ta avtobus ishlab chiqarildi. Yurtimizda ishlab chiqarilayotgan avtomobillarning xorijiy mamlakatlar bozorlarida raqobatdoshligi ularni eksport qilish ko’lami kengayishiga asos bo’ldi1.
1999-yil 16-mart kuni Samarqandda ham qalbimizni g’urur nashi-dasidan yentikadigan quvonchli voqyea ro’y berdi. Bu yerda O’zbekistonning yana bir avtomobil zavodi ish boshladi. Qisqa muddatda qad rostlagan mazkur avtomobil zavodi qurilishiga 1995-yili «O’zavtosanoat» uyushmasining Turkiyadagi mashhur
«Koch xolding» kompaniyasi bilan imzolagan shartnomaga muvofiq kirishilgan yedi.
«SamKochavto» qo’shma korxonasi zavodida yiliga minglab turli rusumdagi qulay va ixcham avtobuslar, turfa xil yuk tashish mashinalarini ishlab chiqarish ko’zda tutilgan Isuzi bilan axmkorlik edi. Xalq xo’jaligining barcha jabhalarida foydalanish mumkin bo’lgan bu mashinalarning ye’tiborli jihati shundaki, ular “Iveko» Italiya-Ispaniya firmasining ixcham konstruksiyalariga asoslangan hamda
«Koch xolding» kompaniyasi a’zosi— «Otoyo’l» zavodida yanada takomillashtirilib, O’zbekiston sharoitiga moslashtirildi.
1 Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримовнинг 2011 йилнинг асосий якунлари ва 2012 йилда Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишларига бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги “2012 йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади” мавзусидаги маърузасини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. – Т.: Иқтисодиёт. - 2012. – 167 бет.
Dastlab butlovchi va yehtiyot qismlarining 25 foizi o’zimizda ishlab chiqarildi. 2000-yildan boshlab bu ko’rsatkich 35 foizga yetishtirildi. Ma’lumki, Asakadagi avtomobil zavodida ham dastlab butlovchi va yehtiyot qismlarining 15 foizi mahalliy korxonalarda tayyorlanar yedi. Hozirga kelib bu ko’rsatkich 85 foizdan oshib ketdi.
Chkalov nomli Toshkent aviasiya ishlab chiqarish birlashmasi, Toshkent traktor zavodi kabi yirik korxonalar hissadorlik jamiyatlariga,
|
| |
