Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Takrorlash darslarini o’qituvchi o’z tajribasi, tayyorgarlik darajasi, sinfning saviyasidan kelib chiqib turlicha o’tkazishi mumkin. Izlanuvchanlik, mustaqil ishlash qobiliyatlarini shakllantirish maqsadida sinfning qobiliyatli o’quvchilariga qo’shimcha topshiriq sifatida takrorlanayotgan mavzular yuzasidan kichik hajmli ma'ruza tayyorlab kelishni vazifa qilib berish mumkin. Masalan: 60-darsda gapning maqsadga ko’ra turlari takrorlanadi. Unda bir o’quvchi darak gap, ikkinchi o’quvchi so’roq gap, uchinchisi buyruq, to’rtinchi o’quvchi istak gap bo’yicha ma'ruza qilishlari mumkin. Lekin o’qituvchi yordam berib ularni ikki-uch darsdan avval tayyorlab kelgan bo’lishi kerak. 61-, 62-, 63-darslarda bu ishga iqtidorli yoki o’rtacha qobiliyatli o’quvchilarni, shuningdek, qiziqtirish hamda a'lochi o’quvchini biriktirish yo’li bilan past o’zlashtiradigan o’quvchilarni ham jalb qilish kerak. Agarbu usul qo’llansa, darslikdagi takrorlash uchun berilgan savollar ma'ruzalardan keyin beriladi.

Darsda hamma vaqt butun sinf bitta mashqni bajarishi shart emasligini o’qituvchi yodda tutishi lozim. Ayrim hollarda sinfni guruhlarga ajratib, mashqlarni bo’lib berilsa, maqsadga muvofiq bo’ladi. Darslikda iqtidorli o’quvchilar uchun belgilangan mashqlarni sinov tariqasida boshqa ayrim o’quvchilarga berib ko’rish mumkin.

Sinfda bajarilgan, ba'zan esa uyga berilgan yozma topshiriqlarni, mashqlarni takrorlash darslarida uch xil ko’rinishda nazorat qilsa bo’ladi:

1. O’qituvchi nazorat qiladi va baholaydi.

2. O’qituvchining og'zaki izohi, sharhi yoki sinf taxtasidan ko’rib o’quvchining o’zi o’z ishini nazorat qiladi, baholaydi.

3. O’quvchilar bir-birlarining ishini tekshiradilar, taxminiy baholaydilar.

207-,209-,216-, 222-mashqlar og'zaki bajariladi. Og'zaki javoblar avval to’liq eshitilishi, so’ng nazariy jihatdan to’g'riligi, keyin nutqiy, uslubiy kamchiliklar,xatolar tahlil qilinishi lozim.

Takrorlash darslarida maktabda mavjud texnik vositalardan foydalanib, ramziy chizmalardan qoidalarga, qoidalardan misollarga (amaliyotga) o’tib ishlanadi.

Testlar ustida ishlashga ajratilgan 64-dars ham imkoniyatdan kelib chiqib multimedia, komputer, kadoskop yoki testlar qog'ozda ko’paytirilib o’tkazilishi mumkin.

X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

II.Darsning mavzusi: MORFOLOGIYA. SO’Z TURKUMLARI. MUSTAQIL VA YORDAMCHI SO’ZLAR

a) ilmiy maqsad - o’quvchilar ongida so’z turkumlari bo’yicha bilim va malakalar hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni hamdardlik, boshqalarga mehribonlik ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad-o’quvchilarni topqirlikka, ijodiy fikrlashga o’rgatish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, jadvallar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Mustaqil so’zlar.

2. Yordamchi so’zlar.

3. Mashqlar ustida ishlash.

Dars 1-va 2-topshiriqlarni bajarish bilan boshlanadi. O’quvchilar daftar, yaxshi so’zlariga nima?, qanday? so’roqlarini berish mumkinligini, va, uchun so’zlari so’roqqa javob bo’lmasligini ta'kidlaganlaridan so’ng o’qituvchi shular asosida so’z turkumlari, ularning mustaqil va yordamchi so’zlarga bo’linishi haqidagi nazariy ma'lumotlarni aytib o’tadi.U bunda quyidagi jadvaldan foydalanishi mumkin.

mustaqil so’zlar yordamchi so’zlar

1.So’roqqa javob bo’ladi. 1. So’roqqa javob bo’lmaydi.

2.Leksikma'no ifodalaydi. 2. Leksik ma'no ifodalamaydi.

3. Gap bo’lagi vazifasida keladi. 3. Gap bo’lagi vazifasida kelmaydi.

Mavzu doirasida berilgan mashqlarni ishlash jarayonida jadvaldagi ma'lumotlardan unumli foydalaniladi.

O’qituvchi mashqlarni bajartirish davomida so’zlarning gapdagi o’rniga alohida diqqat qiladi, o’quvchilarga mustaqil so’zlarning ot, sifat, son, olmosh, fe'l, ravish so’z turkumlariga, yordamchi so’zlarning bog'lovchi, ko’makchi, yuklamaga ajralishini jonli misollar yordamida izohlab beradi. O’quvchilarga gaplar tuzdiradi.

X. Lirik chekinish.( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

1. 
   ilmiy maqsad - o’quvchilar ongida ot so’z turkumi bo’yicha bilim va
   

2. 
   tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni kasbiarga muhabbat ruhida
   

3. 
   rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarni o’z kelajagi haqida o’ylashga
   

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud ko’rgazmali qurollar, turli kasb egalarining portretlari, joylarning tasvirlari.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Ot so’z turkumi va uning mazmuniy guruhlari.

2. Shaxs otlari.

3. Narsa-buyum otlari.

4. O‘rin-joy otlari.

5.Otlarning birlik va ko’plikda ishlatilishi.

O’qituvchi darsni o’quvchilarga ot mavzusi ostida berilgan uchta topshiriqni bajartirishdan boshlaydi. Turli xil so’zlarni aytib, ularning ichidan kim? nima? qayer? so’roqlariga javob bo’ladiganlariga e'tiborni qaratadi. Ularni uch guruhga bo’ladi.

1. Shaxs otlari: binokor, darvozabon, fazogir, qizcha, bola.

2. Narsa-buyum otlari: piyola, olma, radio, kasseta, kitob.

3. O’rin-joy otlari: gulzor, toshloq, dala, Dashnobod, Nurota.

Otlarning shaxs, narsa-buyum va o’rin-joy nomini bildirishini, kim? nima? qayer? so’roqlariga javob bo’lishini ta'kidlaydi.

Mashqlarni ishlash jarayonida otlarning egalik va kelishik qo’shimchalarini olib turlanishiga alohida diqqatni qaratadi.

230-mashqni bajarishda otlarning qaysi vazifada kelayotgani aniqlanadi.

Namuna: Muhammadqodir Abdullayev (ega) 1973-yilda (hol) Andijonning (aniqlovchi) Jalabek mavzesida (hol) tug'ilgan (kesim). Mashq shu tartibda o’quvchilarga bajartiriladi. 231-mashqda esa berilgan so’zlarni ko’plik shakliga aylantirish va ular ishtirokida gaplar tuzish so’ralgan. O’qituvchi quyidagicha tartibda gap tuzib o’quvchilarni faollikka yetaklaydi. Shoirlar o’z she'rlaridan namunalar o’qib berishdi.

Dars oxirida fikr-mulohazalar umumlashtirilib, 233-mashq vazifa qilib beriladi.

N a m una: Do'stlar, (undalma) bu mening eng yaqin oshnam, tanishing (kesim).

Ma'nodosh so’zlar: do’st, oshna.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: 233-mashq

a) ilmiy maqsad-o’quvchilardaatoqli vaturdosh otlar bo’yicha bilim va malaka hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad ajdodlar xotirasiga ehtirom ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarda Vatan oldidagi burchini anglab yetish tuyg'usini shakllantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: kitob, gazetajurnallar, shaharlar tasviri, geografik xarita.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Atoqli otlar.

2. Turdosh otlar.

3. Atoqli otlarning yozilishi.

4. Mashqlar ishlash.

O’qituvchi darsni o’quvchilar yashayotgan mahalla, qishloq, shahar, tuman, viloyat nomlarini, shuningdek, sinf xonasidagi narsa-buyumlarning nomini sanashdan boshlaydi.

Masalan: bir o’quvchi o’rnidan turib, o’zlarining Andijon viloyati Xo’jaobod tumani Abdulla Nabiyev nomli shirkat xojaligining Ko’chak ota mahallasida istiqomat qilayotganini aytadi. Ikkinchi o’quvchi sinf xonasidagi parta, stol, still, taxta, gul, portret kabi so’zlarni sanab beradi.

O’qituvchi shular asosida atoqli otlarning atab qo’yilishini, ularning yakkaligini (Andijon, Xo’jaobod, Abdulla Nabiyev), turdosh otlarning esa birpredmetning umumiy nomi ekanligini tushuntiradi.

Kishilarning ismi familiyasi, tuman, shahar, daryo, ko’l, tog', gazeta, jurnal noralariga misollar keltiradi.

O’qituvchi atoqli otlarni tushuntirishda o’quvchilarga tushunarli bo’lgan sodda, jonli misollarni keltirsa, maqsadga muvofiq bo’ladi.

Masalan:

- Familiyangiz nima?

- Yunusaliyev.

- Ismingiz-chi?

- Farruxbek.

Derazadan ko’rinib turgan tog'ning nomi nima?

- Chilustun tog'lari, undan narida turgan baland tog'lar — Pomir tog'lari.

- Maktabimiz yonidan oqib o’tgan daryoning nomi nima?

- Shahrixonsoy.

O’quvchining javoblari asosida atoqli otlar va ularning yozilishi izohlanadi.

Mashqlar ham yuqoridagi talab asosida bajartiriladi.

X. Lirik chekinish.( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

II.Darsning mavzusi: KELISHIK QO’SHIMCHALARI

a) ilmiy maqsad-o’quvchilarga kelishik qo’shimchalari haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad-o’quvchilarni xushmuomalalik ruhida tarbiyalash:

d) rivojlantiruvchi maqsad - gaplarda kelishik qo’shimchalarini qo’llash malakalarini o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: kelishik qo’shimchalari jadvali.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Kelishik qo’shimchalari haqida ma'lumot.

2. Kelishik qo’shimchalarining vazifalari.

Dars doskaga quyidagi so’z birikmalarini yozish bilan boshlanadi: kitobni o 'qish, maktabga borish, bolalarning kattasi, uydan chiqmoq.

O’quvchi I ardan yuqoridagi so’z birikmalarini bir-biriga bog'lash uchun qanday vositalardan foydalanilgani so’raladi, bu bilan o’qituvchi muammoli vaziyat yaratadi. O’quvchilar bog'lovchi vositalar sifatida kelishik qo’shimchalaridan foydalanilganini aytadilar.

Darslikdagi 1-va 2-topshiriqlar ham bajartiriladi, 2-topshiriqdagi kitob, kitobning, kitobni, kitobda, kitobdan, kitobga so’zlarini o’qidim, muqovasi, oldim, yozilgan, ko’chirdi, xabardor bo’ldi so’zlaridan muvofiq kelgani bilan bog'lab doskaga yozadilar. Kelishik qo’shimchalarining tagiga chizdiriladi.

Kelishik qo’shimchalari jadvalini o’quvchilar daftarlariga ko’chirib oladilar. 239-mashqda berilgan matnni darslikdan o’qib mazmunini so’zlab beradilar. Shu o’rinda o’quvchilardan kelishik qo’shimchalarining ahamiyatini so’rash ham mumkin. Ularning javobi xulosalanib, nazariy ma'lumotlar yetkaziladi.

X. Lirik chekinish.( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad-o’quvchilar ongida egalik qo’shimchalari haqida bilim va malaka hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad o’quvchilarni sportga muhabbat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quchilarda muomala madaniyatini shakl-

lantirish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, jadvallar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Egalik qo’shimchalari.

2. Egalik qo’shimchalarining yozilishi.

O’qituvchi darsni I - va 2-topshiriqlarni bajartirishdan boshlaydi. So’ng so’zlovchi, tinglovchi va o’zgani ifodalovchi I, II, III shaxs birlik hamda ko’plik haqida ma'lumot beradi. Unli va undosh tovushga tugagan ikki so’zga egalik qo’shimchalarini qo’shib, ulardagi o’zgarishlarni ko’rsatadi.

I shaxs onam, uyim, onamiz, uyimiz

II shaxs onang, uying, onangiz, uyingiz

III shaxs onasi, uyi, onasi (lari), uyi (lari)

Asosiy e'tibor egalik qo’shimchasi qo’shiiayotganda o’zakda ro’y berayotgan o’zgarishlarga qaratiladi.

243-, 244-, 245-mashqlami bajarish jarayonida ham yuqoridagi egalik qo’shimchalari qo’shilganda so’zlarda sodirboiayotgan tovush o’zgarishlari liisobgaolingan holda ularning yozilishi izohlanadi.

X. Lirik chekinish.( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad - sifat so’z turkumi haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - milliy qadriyatlarni ulug'lash hislarini tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - gapning tarkibida sifat so’z turkumini qo’llay olishmalakasini rivojlantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: : qish manzarasi aks ettirilgan peyzaj asari.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Sifat haqida ma'lumot.

2. Sifatning gapdagi vazifasi.

Dars boshlangach, o’qituvchi qish manzarasi aks ettirilgan rasmga. o’quvchilar diqqatini tortadi. Ularga tasviriy ifodalash uchun so’zlar topish buyuriladi. O’quvchilar quyidagicha so’zlarni aytishi mumkin: qish, go 'zal, oppoq qor, quvonch, bolalar va boshqalar. Shundan so’ng ularga kichik matn tuzish topshiriladi. Birinchilardan bo’lib topshiriqnibajaribbo’lgan 2-3 o’quvchining matni o’qittiriladi va baholanadi.

O’quvchilarga quyidagi savol va topshiriqlar beriladi:

1. Matningizda belgi bildiruvchi so’zlar bormi?

2. Ular qanday so’roqlarga javob bo’ladi?

3. Rang bildiruvchi so’zlargamisol keltiring.

4. hajm-o’lchov bildiruvchi so’zlardan ayting.

5. Maza-ta'm bildiruvchi so’zlarga misol keltiring.

O’quvchilar javobidan so’ng nazariy ma'lumotlar berilishi mumkin.

246-mashqda berilgan matn o’qitiladi. Unda qatnashgan sifat so’z turkumigaoid so’zlarni ko’rsatib o’tadilar. So’ngra 1-va 2-topshiriqlar ham bajartiriladi. O’quvchilar sifatning nutqdagi ahamiyati haqidagi o’z mulohazalarini aytib o’tadilar.

247-mashqda misollar topib sifatlarni turlari bo’yicha ajratadilar.

Namuna:

rang-tus	maza-ta'm	shakl-hajm	xil-xususiyat
qizil	shirin	mayda	silliq

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarda sifat darajalari haqida bilim va malakalar hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni ona tabiatga muhabbat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad-o’quvchilarda narsalarni bir-biriga taqqoslash, qiyoslash malakasini hosil qilish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, tabiat manzaralari solingan rasmlar, kartinalar

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Sifat darajalari.

2. Sifat darajalarini hosil qiluvchi vositalar. O’qituvchi haland, balandroq, juda baland so’zlarini sinf taxtasiga yozib, o’quvchilardan ular ishtirokida gaplar tuzishni so’raydi, ular o’rtasidagi farqlami tushuntirib berishni iltimos qiladi. ’qituvchi qiyosiy darajaning -roq, orttirma darajaning engjuda, g'irt, o'ta, g'oyatda kabi vositalar yordamida yasalishiga alohida diqqat qiladi. na tabiat, Orol dengizi, «Qizil kitob»ga bog'liq holda misollar keltiradi, o’quvchilardan ham shuni talab qiladi. ifat darajalarini tushuntirishda tubandagi jadval qo’l kelishi mumkin.

Sifat darajalari

oddiy daraja	qiyosiy daraja	orttirma daraja
oq, katta, achchiq, xom	oqroq, kattaroq,	oppoq, juda katta,
	achchiqroq, xomroq	o’ta achchiq, g'irt xom

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad - son haqida ma'lumot berish, gapning tarkibidan son so’z turkumiga oid so’zni aniqlash malakalarini hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - ijobiy sifatlarni rivojlantirish;

d) rivojlantiruvchi maqsad-ongli fikrlash qobiliyatlarini o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, jadvallar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Son haqida ma'lumot.

2. Sonning turlari.

Darslikda berilgan 1-va 2-topshiriqlar bajariladi. O’quvchilar o’nlik va yuzlik miqdorini bildiruvchi so’zlar topib, ular ishtirokida gaplar tuzadilar. Shundan so’ng o’qituvchi sinf taxtasiga -inchi, -lab, -tacha qo’shimchalarini yozib qo’yadi. O’quvchilar esa miqdor bildiruvchi so’zlarga o’sha qo’shimchalarni qo’shib, yana gaplar tuzadilar. Topshiriqlarda izchillik, ketma- ketlik prinsipiga arnal qilinadi.

253-mashqni bajarish orqali o’quvchilarning topqirligi, faolligini kuzatish mumkin.

O’quvchilar mashqlarni bajarib bo’lgach, sonlarning ma'no turlari bo’yicha tayyorlangan jadvalga diqqati tortiladi.

Yuqoridagi jadval orqali son haqidagi nazariy ma'lumotlar beriladi.