«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf

a) ilmiy maqsad - undalmalarda tinish belgilarining ishlatilishi haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - qanoatlilik va rostgo’ylik fazilatlari ruhida larbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning yozma savodxonligini oshirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavzu bo’yicha ramziy chizmalar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Undalmalarning gapdagi o’rni.

2. Undalmali gaplarda tinish belgilari.

Undalmali gaplarda tinish belgisining ishlatilishi ikki narsaga bog'Iiq: undalmaning gapdagi o’rniga va unda his-hayajonning ishtirokiga.

Undalma gapning boshida kelsa, undan keyin, gapning o’rtasida kelsa, har ikki tomonidan, gapning oxirida kelsa, undan oldin vergul qo’yiladi. Bu quyidagi misollar bilan tushuntiriladi:

Navbahorim, o’zing ayt ...

O’zing, navbahorim, ayt ...

O’zing ayt, navbahorim ...

Undalma his-hayajon bilan aytilsa, undan keyin undov belgisining qo’yilishigadarslikda misollar ko’rsatilgan. Shuningdek, ba'zan undalmadan oldin undov so’zlardan biri bo’lishi mumkinligini ham aytib o’tish kerak. Masalan: Eh do’stim, seni ko’p izladim.

Mavzular undalmani tahlil qilish, oldin o’tilgan mavzularni takrorlashga mo’ljallangan.

176-mashqdagi gaplarda qo’llangan undalmaning gap boshida, gap o’rtasida, shuningdek, undov so’zlar bilan kelgan shakllari berilgan bo’lib, ularda qo’yilgan tinish belgilari, bu gaplarning ifoda maqsadiga ko’ra turlari tahlil qilinadi. Matn oxirida qissadan hissa sifatida berilgan baytdagi «ko 'zing och» birikmasining shakldoshlik munosabatining o’quvchilar tomonidan izohlanishi talab qilinadi. Bundan tashqari uOchko 'zning ko 'zi to 'ymas» mavzusida ma'rifiy-didaktik suhbat o’tkazish mumkin.

Mavzu bo’yicha og'zaki gaplar tuzdirish kerak. Bunda bolalarning mavzuni qay darajada tushunganligi namoyon bo’ladi. Bu mavzuni unchalik to’liq anglamagan o’quvchilar uchun mustahkamlash mashqi bo’ladi.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

Darsning maqsadi:

a) ilmiy maqsad - o’zlashtirilgan nazariy ma'lumotlarni amaliy mustahkamlash;

b) tarbiyaviy maqsad - insonparvarlik, o’zaro mehr-oqibat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - og'zaki va yozma savodxonlikni o’stirish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: bayon matni.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Bayon matni bilan tanishtirish.

2. Matn mazmuni bo’yicha suhbat.

3. Bayon tahlili va xatolar ustida ishlash.

Asosiy maqsad uyushiq bo’laklari, undalma va ularda tinish belgilarining qo’llanishi yuzasidan olingan bilimlarni mustahkamlash hamda egallangan ko’nikma va malakalarni amaliy qo’llashdan iborat.

QIZIL QALPOQCHA

Bir qishloqda juda yoqimtoy bir qizcha bor ekan. Buvisi unga tug'ilgan kunida bitta qizil shapkacha sovg'a qilibdi. Qizcha qayoqqa borsa, shu shapkachasini kiyib borar ekan.

Bir kuni onasi somsa pishirib, qiziga: «Oppoq qizim, mana bu somsani, kuvachadagi yog'ni buvingga olib borib bergin, sog'lig'ini bilib kelgin», - debdi. Qizil shapkacha: «Xo’p bo’ladi, oyijon, berib kelaman»,-debdi.

Qizcha o’rmonda ketayotsa, oldidan och bo’ri chiqib qolibdi.

- Qizil shapkacha, qayoqqa ketyapsan? - debdi bo’ri.

Buvimni ko’rgani ketyapman. . .

Buvingniki uzoqdami, Qizil shapkacha? - deb so’rabdi bo’ri.

Qizcha buvisining uyi uzoqdaligini aytibdi.

Bo’ri qizehadan oldin kampirnikiga yetib kelibdi. Kampir bu vaqtda lo’shakda kasal bo’lib yotgan ekan. U nevaram kelibdi, deb o’ylab: jonginam, ipni tort, eshik ochiladi!»- debdi.

Bo’ri chopib kirib, kampirni biryamlab yutib yuboribdi.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

a) ilmiy maqsad - kirish so’z haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - obodonlashtirishga rag'bat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad -mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: kirish so’zli gaplar bo’yicha ramziy chizmalar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Kirish so’z haqida ma'lumot.

2. Gapda kirish so’zning ifodalanishi.

Kirish so’zlarni tushunish va his qilish uchun o’quvchilarga quyidagi gaplar havola qilinadi.

Bu gaplar orasidagi ma'noviy farq o’quvchilar bilan birga tekshiriladi. Birinchi gapda Farruxning ertaga kelishi haqidagi xabar darak gap shaklida berilmoqda. Ikkinchi gapda ana shu xabarga gumon munosabati ifodalangan, uchinchi gapda esa ishonch, to’rtinchi gapda afsuslanish munosabatlari bildirilgan. Birinchi gapda hech qanday munosabat yo’q.

Demak, ehtimol, albatta, afsuski so’zlari ushbu gaplarda kirish so’z bo’lib kelmoqda. Bundan tashqari Ollohga shukur, shubhasiz, xullas, menimcha, masalan, balki so’zlari ham kirish so’z bo’lib, so’zlovchining o’z fikriga bo’lgan turli munosabatlarini ifodalashini aytib o’tish kerak.

Kirish so’zlar bo’yicha grammatik qoidalarni darslikdagi mashqlardan tashqari quyidagicha og'zaki topshiriqlar bilan ham mustahkamlash mumkin:

1. Ertaga qishloqqa ketishingiz haqida gumon ma'nosidagi kirish so’zli gap tuzing.

2. Bugun kelolmasligingizdan afsuslanishni ifodalang.

3. lshni tamomladingiz, xursandligingizni bildiring.

4. Do’stlaringiz kelishiga qat'iy ishonchingizni bayon eting.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

a) ilmiy maqsad - kirish so’zlarning o’rni va tinish belgilari haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilar yozma savodxonligini o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: undalma va kirish so’zning qiyosiy jadvali.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Kirish so’zlarning gapdagi o’rni.

2. Kirish so’zlarda tinish belgilarining ishlatilishi.

Bu mavzu undalmaning o’rni va unda ishlatiladigan tinish belgilari haqidagi nazariy ma'lumotlar bilan shaklan bir xil. Shu bois, undalma, uningo’rni va tinish belgilari haqidagi ma'lumotlarni takrorlabolishkerak. Bu faqatsinov uchungina bo’lmay, balki mazkur ikki hodisaning o’xshash va farqli tomonlarini anglatish uchun ham zarurdir. Quyidagi jadval o’quvchilar e'tiboriga havola qilinadi.

Kirish so’z va undalmaning o’xshash va farqli tomonlari haqidagi jadval.

O’xshash tomonlari	Farqli tomonlari
1. Gap bo’lagi vazifasida kelmaydi. 2. Gapning barcha o’rinlarida kela oladi. 3. Boshqa gap bo’laklari bilan boglanmaydi.	1. Undalma - so’zlovchining fikri qaratilgan narsa, shaxs. Kirish so’z - so’zlovchining o’z fikriga munosabati. 2. Undalma yig'iq va yoyiq shaklda uchraydi.

Bu ikki sintaktik hodisaning qiyosiy tahlili ularni keyinchalik adashtirmaslik uchun kerak. Mashqlarni bajarish davomida yoki oraliqlarida undalmali, kirish so’z qatnashgan gaplar tuzish (Masalan:Do'stim, men ertaga kelaman) yoki kirish so’zli gaplarga undalmani qo’yish kabi topshiriqlarni berish mumkin.

X. Lirik chekinish.(hikoya)

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad - qo’shma gap haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - yurtga sadoqat va mehnatsevarlik ruhida l.ii

biyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad-umumlashtirish, tizimga solish malakalarini

shakllantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: sodda gap va qo’shma gap bo’yicha solishtirish jadvali.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Qo’shma gap haqida tushuncha.

2. Qo’shma gapning sodda gapdan farqi.

3. Qo’shma gap tarkibidagi sodda gaplarning bog'lanishi.

Kirish topshiriqlarida talab qilinganidek, ikki sodda gap bog'lanadi, ular sintaktiktahlil qilinadi:

Qo 'ng 'iroq chalindi, dars boshlandi.

Savol: Sodda gaplar bog'langach, nechta gap hosil bo’ldi?-Bitta. Demak, ikki va undan ortiq sodda gaplar qo’shilgach, bitta gap hosil bo’ladi. Nima uchun ularning nomi qo’shma gap? Chunki u ikki sodda gapning qo’shilishidan hosil bo’ldi.

Shu o’rinda qo’shma gapning sodda gapdan farqi ham tushuntirib ketiladi. Darslikdagi grammatik qoidalarda berilgan qo’shma gap tarkibidagi sodda gaplarning bog'lanishi, qo’yiladigan tinish belgilari bir nechta gap misolida amaliy o’zlashtiriladi.

190-mashq «Sendan ugina, mendan bugina» deb nomlanadi. O’quvchilar ikki guruhga bo’linadi. Birinchi guruh aytgan gapga ikkinchi guruh mazmun va grammatik jihatdan mos gapni qo’shib, qo’shma gap hosil qiladi. Mashqlarni bajarishda ham har bir qo’shma gap shu qoidalarnuqtai nazaridan tahlil qilinishi zarur.

X. Lirik chekinish.(hikoya)

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

II chorak

a) ilmiy maqsad - ko’chirma gaplar haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - ma'naviy-ma'rifiy qadriyatlarni o’quvchilar ongiga singdirish;

d)rivojlantiruvchi maqsad-milliy o’ziga xoslik tuyg'usini shakllantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: ko’chirma gapning ramziy chizmasi.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Ko’chirma gap haqida ma'lumot.

2. Ko’chirma gap va muallif gapi.

Ko’chirma gap bilan muallif gapi birgalikda qo’shma gapningbir ko’rinishi sanaladi. Shuning uchun oldingi dars bu darsga chambarchas bog'liq. Mavzular ham o’zaro bog'langan holda o’rganiladi. Buning uchun kirish topshiriqlaridagi shart bo’yicha tuzilgan gap sintaktik tahlil qilinadi. Uni jadvalda quyidagicha tasvirlash mumkin.

«K»,-m.«Ukam qalamni oldi», - dedi Sobir.

Bundan ko’rinadiki, ko’chinna gap ham ikki sodda gapdan iborat bo’ladi. Shundan kelib chiqsak, uni qanday gap deyish mumkin? O’quvchilar misolning qo’shma gap ekanligini berilgan savol mohiyatidanoq tushunib, javob beradilar. Keyin ko’chirma gap ikki qismdan iborat bo’lishi tushuntiriladi: ko’chirma gap (Ukam qalamni oldi) va muallif gapi (dedi Sobir). Muallif— bu ko’chirma gapni aytib berayotgan shaxsdir.

Muallif uchala shaxs bo’lishi mumkin. Qaysi shaxs ekanligi gapning kesimidan anglashiladi. Buni batafsil tushunish va mustahkamlash uchun 194-mashq bajariladi. Gaplardagi muallif gapining kesimi uchinchi shaxs birlikda ifodalangan. O’quvchilar o’zlari mustaqil ravishda muallif gapining kesimi boshqa shaxs-sonda ifodalangan ko’chirma gaplar tuzadilar.

195-mashqni to’g'ri bajarish o’quvchiga ko’chirma va muallif gaplarning farqini, chegarasini ajratish malakasini mustahkamlashga yordam beradi.

Doim ta'kidlab aytib kelinganidek, grammatik tahlil matnning, mashqlarning didaktik, ma'rifiy jihatlari bilan uyg'un holda olib boriladi.

X. Lirik chekinish.(hikoya)

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

1. 
   ilmiy maqsad - ko’chirma gapda tinish belgilarining ishlatilishini
   

b) tarbiyaviy maqsad do’stlikni qadrlash tuyg'ularini singdirish;

d) rivojlantiruvchi maqsad - mantiqiy fikrlashga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: ko’chirma gap bo’yicha shartli bclgi va chizmalar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Ko’chirma gaplarda tinish belgilari.

2. Ko’chirma gaplarning shartli belgilanishi.

Ko’chirma gaplarda tinish belgisining ishlatilishi darslikda batafsil bayon etilgan. Jonli, hayotiy hamda oson tushunilishi uchun qo’shimcha ravishda quyidagicha usul qo’llash mumkin.

Sinfdagi istalgan bir o’quvchidan sodda darak gap aytish so’raladi. U quyidagicha tuzadi: Hilola mening dugonam. O’qituvchi sinf taxtasiga, o’quvchilar ilallarigabu gapni yozadilar. Ikkinchi bir o’quvchidan gapni kim tomonidan :atilayotganligi, uni ko’chirma gapga aylantirish so’raladi: «Hilola mening

«Hilola mening dugonammi?» - dedi Mohinur.

«HiloIa mening dugonam!» - dedi Mohinur.

Mohinur dedi: «HiIola mening dugonammi?»

Ba'zan muallif gapi ko’chirma gap ichida kelishini o’qituvchining o’zi gapni o’zgartirib, yozib ko’rsatishi kerak: «Hilola, - dedi Mohinur,-mening dugonam». Hosil bo’lgan gaplarning shartli belgilanishini yozib ko’rsatiladi:

l.«K», - m. 2.M: «K». 3.«K?» - m. 4.«K!» - m. 5.M: «K?» 6.«K,

m, - k».

O’quvchilarga batafsil tushuntirilgach, Bugun yomg'ir yog'adi gapini shu olti gap qoliplariga mos ravishda yozish topshiriladi. 198-mashqda berilgan ko’chirma gaplarning har birini og'zaki ravishda yuqoridagi oltita qolipga solib yozish va tinish belgilarini izohlash talab qilinadi. Hammasi bajarilsa, berilgan uch gapdan 18 ta gap hosil bo’ladi. Vaziyatdan kelib chiqqan holda topshiriqlarni qisqartirish mumkin. 199-mashq. Boshqotirmaning javobi — Qo’rqoqda uyat bo’lmas. Bu gapni ko’chirma gap sifatida turli o’rinlarda keltirish topshiriladi.

Baholash:________________________________ XII. Darsning yakuni:

Uyga vazifa:

Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

a) ilmiy maqsad - dialog haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad - zukkolik va bilimdonlikka targ'ib qilish;

d)rivojlantiruvchi maqsad-mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: dialoglar tushirilgan plakat.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Dialog haqida ma'lumot.

2.Dialogda tinish belgisi.

Mavzu darslikda berilgan tartib bo’yicha tushuntiriladi. Mustahkamlash uchun avval 202-mashqni bajartirish mumkin. Taklif qilingan mavzular bo’yicha ikki-uch o’quvchi bilan kichik sahnako’rinishini uyushtirsabo’ladi. O’qituvchi bolalarning xarakteri, sinfdagi mavqei, ko’rinishlaridan kelib chiqib rollarni bo’lib beradi. Qanday suhbat olib borishni, tuziladigan.dialoglarni o’quvchilarning o’zi o’ylab topadi. Bunga 3-4 minut vaqtajratiladi. Ijro uchun esa ikki-uch minut beriladi. Dialog tugagach, «tomoshabin» o’quvchilar uni izohlaydilar. Shundan keyin boshqa mashqlarda berilgan dialoglar sharhlanadi. Ular mazmun va mohiyat e'tiboriga ko’ra anqovlik va kaltafahmlik ustidan kuladi, zukkolikni, bilim olishga intilishni targ'ib qiladi.

Mavzuni yozma ravishda idrok etish hamda tinish belgilarini to’g'ri qo’yish malakalarini shakllantirish uchun ikki-uch savol-javobdan iborat dialog yozdirish mumkin. Uni har bir o’quvchi mustaqil ravishda yozadi. Dialoglar ikki xil shaklda xohishga qarab turib kimdir tire bilan, kimdir qo’shtirnoq bilan yozishi mumkinligi uqtiriladi.

Mashqlardagi dialoglar sharhlanar ekan, ulardagi ko’chirma gaplarga o’quvchilar e'tibori tortiladi. Ko’chirma va muallif gapi, tinish belgilari izohlanadi.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

a) ilmiy maqsad - ilgari olgan nazariy bilimlarni amalda qo’llash malakalarini sinash va baholash;

b) tarbiyaviy maqsad mehnatsevarlik hislarini tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad-og'zaki va yozma nutqni o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: bayon matni.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Bayon matni bilan tanishtirish.

2. Bayon mazmuni bo’yicha suhbat.

Bayon matni 2-3 marotaba o’qib eshittiriladi. O’quvchilar bayonning mazmunini gapirib beradilar. Shundan so’ng birgalikda reja tuziladi va bayon yoziladi. Quyida bayon yozish uchun matn tavsiya etiladi. Keyingi darsda uning tahlili o’tkaziladi.

RIVOYAT

No’shiravoni Odil bir kuni mulozimlari va xizmatchilari bilan ovga chiqibdi. Bir qishloqning chetidan o’tib ketayotib to’qsonlarga borib qolgan, yong'oq ekayotgan bircholga ko’zi tushibdi. U hayron bo’libdi, chunki yong'oq juda kech mevaga kiradi-ku. Choldan so’rabdi:

- Ha, shahanshoh, ekayotganim yong'oq daraxti.

- U mevaga kirgunicha yasharmikansiz, buni bilasizmi?

- Yo’q, bilmayman, a'lo hazrat.

- Unda nega ovora bolayotibsiz?

- Ajdodlar ekkanini biz yedik-, biz ekkandan avlodlar bahramand bo’lar, degan umiddaman.

No’shiravoni Odil qariyaning javobidan mamnun bo’libdi va uni ming dirham aqcha bilan mukofotlabdi. Chol podshohga minnatdorchilik bildiribdi va shunday debdi:

- Xudoga shukur, ekkan niholimizning mevasiga muhlatidan avval yetishdik.

Nushiravoni Odil taajjublanibdi va so’rabdi:

- Qanaqasiga yetishdingiz, qani o’sha meva?

- Mana! - debdi chol haligi podshoh in'om qilgan dirhamni ko’rsatib.

Lug'at: Dirham - 3,36 g. vazndagi kumush tanga, pul birligi.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa:

II.Darsning mavzusi: SINTAKSIS BO’YICHA TAKRORLASH

a) ilmiy maqsad - ilgari olgan nazariy bilimlarni amalda qo’llash malakalarini sinash va baholash;

b) tarbiyaviy maqsad mehnatsevarlik hislarini tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad-og'zaki va yozma nutqni o’stirish

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.