X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni: Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: SONLARNING YOZILISHI
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - o’quvchilarda sonlarning yozilishi bo’yicha bilim va ko’nikmalar hosil qilish;
b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad -- o’quvchilarda har bir ishni hisob-kitob bilan bajarish tuyg'usini shakllantirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: jadvallar, sxemalar.mavjud texnika vositalari, jadvallar.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Sonlarning arab va rim raqamlari bilan yozilishi.
2. Sonlarga qo’shimchalarqo’shilganda ularning yozilishi.
O’qituvchi mavzu ostida berilgan 1 -va 2-topshiriqlarni bajartirish orqali sonlarning yozilishi haqida dastlabki tushunchalarni beradi.
So’ngra sonlarning yozilishidagi tubandagi o’rinlarga diqqatni qaratadi.
1. Harf bilan yoziladi: ikkovi, beshta, yuzinchi.
2. Arab raqami bilan yoziladi: 2003-yil, 21-iyun, 26-uy.
3. Rim raqami bilan yoziladi: XXI asr, X bob, V bosqich.
Sonlarning yozilishida e'tiborga molik bo’lgan o’rinlardan biri shundaki, ikki, olti, yetti sonlariga jamlovchi sonni hosil qiluvchi qo’shimchalar qo’shilganda, ularning o’zagida tovush tushishi hodisasi ro’y beradi. Ikki- ovi - ikkovi, yetti-ovlon - yettovlon, olti-alasi - oltalasi kabi.
O’qituvchi bu holatga alohida urg'u berishi lozim.
257-,259-mashqlarni bajarishda yuqoridagi fikr-mulohazalarga asoslanib ish ko’riladi. Mashqlarni bajarish jarayonida sonlarning sintaktik vazifasiga ham e'tibor qaratiladi.
258-mashq asosida esa o’quvchilarning og'zaki nutqi rivojlantiriladi.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: OLMOSH SO’Z TUKUMI
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - olmosh haqida ma'lumot berish;
b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarda ijobiy fazilatlarni shakllantirish;
d) rivojlantiruvchi maqsad - mantiqiy fikrlash malakalarini rivojlantirish, yozma nutqni o’stirish,
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: : mavjud texnika vositalari, olmosh turlari bo’yicha jadval.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Olmosh haqida ma'lumot.
2. Olmoshning ma'no turlari.
Dars 1-topshiriqni bajarish bilan boshlanadi. Sinf taxtasiga quyidagi gaplar yoziladi:
Ahmad sinfimizda eng a 'lochi o 'quvchi, shuning uchun u katta obro'-e'tiborga ega. Gaplarni bir-biriga qiyoslab o’qish so’raladi. Ikkinchi gapdagi u so’zi birinchi gapdagi qaysi so’z o’rnida almashib kelganiga o’quvchilarning diqqati tortiladi. Shundan so’ng sinf taxtasiga quyidagi so’zlar ham yoziladi: . . keldim, . . o’qidi, . . yozdik. O’quvchilardan nuqtalar o’rniga kesimlarning mazmuniga mos egalar qo’yish so’raladi. Og'zaki bajartiriladi.260-mashqni bajartirish orqali olmoshlarning qaysi so’z turkumi o’rnida qo’llanishiga o’quvchilar e'tibori tortiladi. Olmoshlar o’rniga tegishli so’z turkumidagi so’zni almashtirish topshirig'ini berish tavsiya etiladi. Masalan: U o’ymakor eshikni qiya ochib ichkari kirdi - Nodirbek o’ymakor eshikni qiya ochib ichkari kirdi.261-mashq yuqoridagi mashqlarga nisbatan biroz murakkabroq. O’quvchilardan fikrlash talab etiladi. Namuna: Uning beshta kitobi bor. Yana . . . bo’lsa o’nta bo’ladi. Daftarga shunday yozilishi kerak: Uning beshta kitobi bor, yana shuncha bo’lsa o’nta bo’ladi. Nuqtalar o’rniga qo’yilgan so’zga so’roq beriladi. Qaysi so’z turkumi o’rnida qo’llangani izohlab o’tiladi. Qaysi gap bo’lagi vazifasini bajargani belgilanadi.Mashqlar bajartirilgach, olmoshning ma'no turlari bo’yicha tayyorlangan jadval tavsiya etiladi:
Olmoshning ma'no turlari
T/r
|
Olmosh turlari
|
misollar
|
1
|
kishilik olmoshi
|
men, sen, u, biz, siz, ular
|
2
|
ko’rsatish olmoshi
|
u, bu, shu, o’sha, mana shu, ana shu
|
3
|
o’zlik olmoshi
|
o’z
|
4
|
so’roq olmoshlari
|
kim, nima, qayer, qancha, nechta
|
5
|
belgilash olmoshlari
|
hamma, barcha, bari, har bir, har kim
|
6
|
bo’lishsizlik olmoshlari
|
hech kim, hech nima, hech qanday, hech qaysi
|
7
|
gumon olmoshlari
|
birov, allakim, allanima, kimdir, nimadir
|
Yuqoridagi jadval asosida olmosh so’z turkumi haqidagi nazariy ma'lumotlar o’quvchilarga yetkaziladi.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: MUSTAHKAMLASH DARSI
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad-o’quvchilarda so’z turkumlari bo’yicha hosil qilingan bilimlarni mustahkamlash;
b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni hozirjavoblik ruhida tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning mantiqiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: jadvallar, she'riy to’plam.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Mavzuga bog'lab, she'r matni ustida ishlash.
2. Berilgan qoliplar asosida gaplar tuzish.
Ushbu mashg'ulot darslikda T. Adashboyev she'rlariga berilgan topshiriqlar bilan boshlansa-da, o’qituvchi dars avvalida o’rganilgan so’z turkumlari bo’yicha bir necha savollar tuzib, ularni o’quvchilardan so’rashi mumkin. Masalan:
1. Otlar qanday qo’shimchalar bilan qo’llanadi?
2. Otlarda nechta kelishik bor? Ularning qo’shimchalarini ayting.
3. Egalik qo’shimchasini olgan otdan oldin kelgan otda qaysi kelishik qo’shimchasi bo’lishini bilasizmi?
4. Otlardagi ko’plik shakli qaysi qo’shimcha bilan hosil bo’ladi?
5. Sifat darajalari va ularning qanday hosil bo’lishini aytib bera olasizmi?
6. Sonning qanday ma'no turlari bor? Ular qanday hosil bo’ladi?
7. Olmosh qaysi so’z turkumlari o’rnida qo’llanadi? Har biriga bittadan misol ayting.
She'rlardagi so’zlarni turkumlarga guruhlash topshirilgan:
1. Ot: shaftoli, bog', ko’cha...
2. Sifat: oq, toq, o’ta shirin...
3. Son: ellik uchta, beshta, yettovi...
4. Olmosh: uni, nechta.
Ularni quyidagicha jadvalga solish mumkin:
Otlar
|
Sifatlar
|
Sonlar
|
Olmoshlar
|
Shaftoli
|
oq
|
beshta
|
u n i
|
O’qituvchining she'rlarda berilgan matematikmisollarni o’quvchilar bilan ycchishi maqsadga muvofiq bo’ladi.
3-topshiriq biroz murakkabroq. Uni bajarishda iqtidorli o’quvchilarga suyanib, boshqalarning ularga ergashishlarini ta'minlash lozim.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: YOZMA ISH VA UNING TAHLILI
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - nazariy bilimlarni amalda qo’llay olish malakalarini ishlash va baholash;
b) tarbiyaviy maqsad - buyuk bobokalonlarimizga hurmat ruhida tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad-o’quvchilarningyozmanutqini o’stirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: matn.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Bayon matni bilan tanishtirish.
2. Bayon mazmuni bo’yicha suhbat.
Yozma ish turi sifatida bayon tanlanishi mumkin. Tanlangan matn 3-4 marotaba o’qitilib, mazmuni so’raladi. O’quvchilar birgalikda reja tuzadilar.
Quyida namuna sifatida matn tavsiya etiladi. Keyingi darsda yozma ishning tahlili o’tkaziladi.
RIVOYAT
(Mirkarim Osim)
Temur Malik chekinishdan bo’lak chora qolmaganini angladi. O’z safdoshlarini atrofiga to’plab ma'yus ohanga gap boshladi:
- Birodarlar! Ahli dunyo Rustami doston zamonidan beri Sizdek pahlavonlarni ko’rmagan edi. Shu damgacha quloq eshitmagan, ko’z ko’rmagan bahodirligingiz soyasida g'anim bir necha ming askaridan judo bo’ldi. Endi chekinmoq vaqti yetdi. Men boshdaXorazmdan madad kelar, deb o’ylagan edim, yanglishibman. Xorazmshoh butun lashkarini biryerga to’plab, mo’g'ullarni majaqlab tashlash o’rniga askarlarini tarqatib yubordi. U do’stlar so’ziga emas, pinjiga kirib olgan dushmanlarso’ziga kirdi. Ammo, bizqurol-yaroqnitashlamaymiz. Safarkemasiga o’tirib, dushman bilan jang qila-qila, najot sohiliga erishurmiz...
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: FE'L SO’Z TURKUMI
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - fe'l so’z turkumi haqida ma'lumot;
b) tarbiyaviy maqsad - suvni ardoqlash ruhida tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning yozma va og'zaki nutqini o’stirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, tarqatma materiallar.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Fe'l haqida ma'lumot.
2. Fe'lning gapdagi o’rni haqida.
O’qituvchi dars boshlagach, quyidagi so’zlar yozilgan tarqatma materiallarni o’quvchilarga beradi: ishladim, o’qidim, o’yladim, yozdi, bordi, kelayapti, bajarayapmiz va boshqalar. O’quvchilar bu so’zlar ishtirokida og'zaki usulda gap tuzadilar. Mazmunli tuzilgan gaplar sinf taxtasiga yozdiriladi.
O’qituvchi o’quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat qiladi:
1. Tuzgan gaplaringizda harakat va holat bildiruvchi so’zlar bormi?
2. Ular qaysi so’roqlarga javob bo’ladi?
O’quvchilarning javoblari xulosalanadi va nazariy ma'lumotlar beriladi.
264-mashq sharti bo’yicha bajartiriladi va o’quvchilarning diqqati tabiatni asrash hammaning burchi ekaniga tortiladi. Shu o’rinda o’quvchilar o’z mulohazalarini bildirishi mumkin. Bu bilan o’quvchilarning og'zaki nutqi qay darajada ekanini, fikrlash doirasining darajasini, so’z boyligini, matn hosil qilish ko’nikmasini aniqlash ham mumkin.
265-mashq ham shu usulda bajartiriladi.
266-mashqni bajarish orqali o’quvchilarning so’zboyligi, mustaqil fikrlash ko’nikmalari rivojlanadi. Ular nuqtalar o’rniga gapning mazmunidan kelib chiqib kerakli fe'llarni qo’yadilar va ularga tavsif beradilar. Namuna: Maktab o 'quvchisi qanday bo'lishi lozimligini . . . ? Maktab o 'quvchisi qanday bo 'lishi lozimligini bilasizmi?
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa: 267-mashqni uyda bajarish mumkin.
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: FE'L ZAMONLARl
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - fe'l zamonlari haqida ma'lumot berish;
b) tarbiyaviy maqsad - buyuk ajdodlarimizga hurmat-ehtirom hislarini tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad - fikrni ixcham va ravon ifodalay olish malakalarini rivojlantirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositasi.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. O’tgan zamon fe'l lari.
2. Hozirgi zamon fe'llari.
3. Kelasi zamon fe'llari.
Mashg'ulot boshlangach, o’quvchilar uch guruhga bo’linadi. Ularga uch xil topshiriq beriladi. Birinchi guruh o’quvchilariga ilgari bo’lib o’tgan voqealar haqida, ikkinchi guruhga hozirda bo’layotgan voqealar haqida, uchinchi guruhga esa endi bo’lishi mumkin bo’lgan voqea-hodisalar haqida kichik hikoyalar tuzish topshirilishi mumkin. O’quvchilar hikoyalarida ishlatgan fe'l so’z turkumiga oid so’zlarni belgilaydilar, so’roq beradilar. Ular mazkur topshiriqni bajarishda fikrlarini mantiqiy ifodalay olishga o’rganadilar, so’z tanlash va uni og'zaki nutqda o’rinli qo’llashga malaka hosil qiladilar.
268-mashqda berilgan «Amir Temur dahosi» matni avval og'zaki bajartiriladi. Unda qatnashgan fe'llarni topib, qaysi zamonni ifodalaganini, qaysi so’roqqa javob bo’layotgani so’raladi. O’quvchilar javobi yakunlanib, fe'l zamonlari haqidagi nazariy ma'lumotlar beriladi.
269-mashqdagi boshqotirma yechilsa, o’zbek xalq maqollaridan birini topish mumkin. Javob: Bilim baxt keltiradi.
Bu boshqotirma ko’proq sinfdagi eng iqtidorli o’quvchilar uchun mo’ljallangan. Bunday boshqotirmalarni yechish jarayonida o’quvchilar izlanishni, so’ztanlashni o’rganadilar. Bu jarayonga ta'limning yetakchi usuli - kashfiyot ta'limi usuli deyilmoqda.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: O’TGAN ZAMON
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - o’tgan zamon fe'llari haqida ma'lumot berish;
b) tarbiyaviy maqsad - badiiy o’qishga rag'bat tuyg'usini tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad yozma va og'zaki nutqni o’stirish, fikrlash doirasini kengaytirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: jadvallar, sxemalar.mavjud texnika vositalari, jadvallar.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. O’tgan zamon fe'li haqida ma'lumot.
2. O’tgan zamon fe'lining hosil bo’lishi.
Mashg'ulot boshlangach, o’qituvchi o’quvchilardan o’tgan zamonni bildiruvchi fe'llarga misol keltirishlarini so’raydi. «So’zlar zanjiri» o’yini asosida ham topshiriq berish mumkin. O’quvchilar navbat bilan o’tgan zamon fe'liga misol aytadilar. So’ngra shu fe'llar ishtirokida gap tuzadilar. Gapning tarkibidagi fe'llar qanday qo’shimchalarolganini aytadilar. Kerak o’rinlarda o’qituvchi yordam berib boradi. Shu o’rinda nazariy ma'lumotlar beriladi. O’tgan zamon fe'lini hosil qiluvchi qo’shimchalar sinf taxtasiga yozib qo’yiladi: -di, -gan, -gan edi, -gan ekan, -ibdi.
272-mashqda berilgan asardan parcha o’qitiladi. O’tgan zamon fe'li aniqlanib, izohlanadi. Masalan: Bolg'achalaming tiqillashi bir soatcha davom etdi. Davom etdi- o’tgan zamon fe'li, -di qo’shimchasi orqali hosil bo’lgan. 273-mashq ham shu usulda bajartiriladi. O’sha mashqdagi savollar asosida o’quvchilar bilan munozara o’tkazish mumkin. Bu bilan ularning fikrlash doirasi kengayadi, og'zaki nutqi rivojlanadi, so’z tanlash mahorati orta boradi.
274-mashqda boshqotirma berilgan.
J a v o b i:
1.Olmalarni sanadi. 4. Sochini silliq qilib taradi.
2.Ko’ylagining tugmasini qadadi. 5. Hisobda adashgan edi.
3. Tashqariga qaradi.
Boshqotirma qobiliyatli o’quvchilar uchun mo’ljallangan.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa:
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: HOZIRGI ZAMON
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - hozirgi zamon fe'li haqida ma'lumot berish;
b) tarbiyaviy maqsad - o’z yurtini sevish, himoya qilish hislarini tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad - yozma va og'zaki nutqni o’stirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositasi, rasm.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Hozirgi zamon fe'li haqida.
2. Hozirgi zamon fe'lining hosil bo’lishi.
Bu dars ham 80-dars singari boshlanishi mumkin. O’quvchilar bilan «So’zlar zanjiri» musobaqasi o’tkazilgach, sinf taxtasiga hozirgi zamon fe'llarini hosil qiluvchi qo’shimchalaryozib qo’yiladi: -moqda, -yotir, -yapti, -m -a, -y.
275-mashqda berilgan fe'llarga hozirgi zamon fe'lini hosil qiluvchi qo’shimchalardan qo’shib gap tuzish va yozish berilgan. Namuna:yashnamoq
Vatanimiz poytaxti Toshkent kundan-kunga yashnamoqda.
276-mashqning sharti bo’yicha berilgan rasm asosida hikoya tuzish va bunda hozirgi zamon fe'llaridan faol foydalanish kerakligi topshirilgan. Bunda yyrtimizda amalga oshirilayotgan bunyodkorlik ishlari yoritilishi kerak. Tuzilayotgan matnda hozirgi zamon fe'lining darslikda berilgan uchala qo’shimchasini faol qollash lozimligi uqtiriladi. Yo’qsa o’quvchilar barcha gaplarida faqat bitta qo’shimchani qo’llab qo’ya qoladilar.
277-mashqda gaplarning tartibida tushirib qoldirilgan fe'llarni qo’yib ko’chirib yozish kerak. Fe'llarning hozirgi zamon shaklida bo’lishiga, bu shaklning berilgan uchala qo’shimchasi qo’llanishiga erishilishi zarur.
278-mashq uyga topshiriq sifatida berilar ekan, uni «Buvimga (dadamga, bobomga, akamga) yordam beryapman» tarzida o’zgartirish mumkinligi aytiladi.
X. Lirik chekinish. ( )
XI.MUSTAHKAMLASH:
Baholash:_______________________________________________________
XII. Darsning yakuni:
Uyga vazifa: 278-mashq
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________
I.Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash. (Siyosiy daqiqa)
II.Darsning mavzusi: KELASI ZAMON
III.Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash
IV.Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad - kelasi zamon fe'li haqida ma'lumot berish;
b) tarbiyaviy maqsad - ilmga intilish, mehnatsevarlik hislarini tarbiyalash;
d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning yozma va og'zaki nutqini o’stirish.
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
Kommunikativ kompetensiya:
– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.
Dars jarayoni
1.Tashkiliy qism 4 minut
2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut
3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut
4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut
5.O’quvchilarni baholash 3 minut
6. Uyga vazifa 2 minut
Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: jadvallar, sxemalar.mavjud texnika vositalari, jadvallar.
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi:
1. Kelasi zamon fe'llari haqida.
2. Kelasi zamon fe'llarining hosil bo’lishi.
Mashg'ulotni sinf taxtasiga quyidagi so’zlarni yozdirish bilan boshlash mumkin: keladi, boradigan, o 'qirmiz, kirmoqchi, yuksalajak va
boshqalar. O’quvchilar shu fe'llar ishtirokida og'zaki gap tuzadilar.
279- mushqda berilgan gaplar tartibidagi fe'llarga izoh beriladi.
Namuna: Ishlagantishlar, ishlamagan-kishnar.
Tishlar kelasi zamon fe'Ii, -r-qo’shimcha qo’shish orqali hosil bo’lgan.
Mashq bajartirib bo’lingach, nazariy ma'lumotlar beriladi.
280-raashqni bajarishda biroz filer yuritishga to’g'ri keladi. Gapning tarkibidagi fe'llarga kerakli qo’shimchalarqo’shiladi.
Namuna: Bir kosa ayroningiz bormi, opa?
Men ket (-moqchi, -ar, -ajak, -a) man. –
Bir kosa ayroningiz bormi, opa?
Men ketaman.
281-mashq uyga topshiriq sifatida beriladi.
| 