X. Lirik chekinish. ( ) XI.MUSTAHKAMLASH

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

III chorak

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarning ongida qo’shma so’zlar haqida bilim hamda malakalar hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad o’quvchilarga ekologik tarbiya berish;

d) rivojlantiruvchi maqsad-o’quvchilardaonatabiatga mehruyg'otish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: tabiat tasvirlari, narsa va predmetlar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1. Qo’shma so’zlar.

2. Qo’shib yoziladigan qo’shma so’zlar.

3. Ajratib yoziladigan qo’shma so’zlar.

4. Mashqlar ustida ishlash.

Qo’shma so’zlar haqida ma'Iumot beriladi, ularning ikki o’zakning birikuvidan tashkil topishi tushuntiriladi.

1 -va 2-topshiriqIar bajartiriladi. Qo’shma so’zlar imlosida ikkita muhim o’rin bo’lib, shularga alohida diqqat-e'tibor qaratiladi.

1. Qo’shma so’zlarning qo’shib yozilishi. Bir bosh urg'u bilan aytilgan toshbaqa, oshqozon, kamhosil, shirinso 'z, namozshomgul, qirqoyoq kabi so’zlarning qo’shib yozilishi ta'kidlanadi.

Birpas, biryo 'la so’zlarining ham qo’shib yozilishi izohlanadi.

2. Qo’shma so’zlarning ajratib yozilishi.

Qo’shma fe'llar, qo’shma sonlar va birinchi qismi sifatdan tashkil topgan geograftk nomlarning ajratib yozilishi uqtiriladi.

Masalan: borib keldi, o’n to’qqiz, Markaziy Osiyo kabi.

Ikkinchi qismi «y» bilan boshlangan yer yong'oq, qozon yuvg'ich; hech, har, hamma, bir so’zlari ishtirokida hosil qilingan hech qachon, hammayoq, bir vaqt kabi so’zlarning ham ajratib yozilishi aytib o’tiladi.

Mashqlarning barchasi qo’shma so’zlarni topish va ularni to’g'ri yozishga bag'ishlangan.

Masalan: 311-mashqda qo’shma so’zlarni imlo qoidalariga mos ravishda ko’chirib yozish so’ralgan. U quyidagi tartibda bajariladi:

Qimmatbaho, Beshariq, hamma yen hech nima, erksevar, mingoyoq, xomlok, sofdil, kulrang, ishyoqmas, laylakqor, moshrang, hech qachon, har doim, ko’zoynak, achchiqtosh.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarning ongida juft va takroriy so’zlar hamda ularning imlosi bo’yicha bilimlar hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni insonparvarlik aihida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarda muomala madaniyatini rivojlantirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: mavjud texnika vositalari, jadvallar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1. Juft so’zlar haqida ma'Iumot.

2. Takroriy so’zlar haqida ma'Iumot.

3. Juft va takroriy so’zlarning imlosi.

4. Mashqlar ustida ishlash.

O’qituvchi darsning mohiyatini tushuntirishda, eng avvalo, juft va takroriy so’zlarning bir-biridan farqiga, ta'riflariga e'tiborni qaratmog'i lozim.

Bir-biriga yaqin yoki qarama-qarshi ma'noli ikki o’zakning qo’shiluvidan tashkil topgan so’zlarga juft so’z, bir o’zakning ikki marta takrorlanishidan hosil bo’lgan so’zlarga takroriy so’z deyilishi uqtiriladi.

Har ikkalasining chiziqcha bilan yozilishi aytiladi.

1. Qing'ir-qiyshiq, baland-past, ota-bola, o’g'il-qiz, yaxshi-yomon.

2. Tog'-tog', baland-baland, katta-katta, uzun-uzun, taq-taq.

Juft so’zlar va ularning imlosiga bag'ishlangan 318-319-mashqlar berilgan shartlarga mos ravishda ishlanadi. Masalan: 320-mashqda juft so’zlarning birinchi qismi berilib, ularning ikkinchi qismini topish so’ralgan. Mashq quyidagicha bajariladi.

Ona-bola, mayda-chuyda, baland-past, daftar-kitob, erta-kech, besh-olti, qing'ir-qiyshiq, keldi-ketdi, u-bu, ekin-tikin.

Takroriy so’zlar uchun ajratilgan 322-323-mashqlar ham yuqoridagi kabi bajariladi.

324-mashqda takroriy so’zlarni so’z turkumlari bo’yicha guruhlab yozish so’ralgan.

1. Ot: mish-mish...

2. Sifat: chippa-chin...

3. Son: ming-ming...

4. Olmosh: hamma-hammaga...

5. Taqlid so’z: duv-duv...

X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarning ongida so’zlarning tuzilishiga ko’ra turlari bo’yicha hosil qilingan bilim vako’nikmalarni mustahkamlash;

b) tarbiyaviy maqsad o’quvchilarni mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarda mehnatga mayl uyg'otish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi:turli kasb egalarining tasvirlari, rasmlar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1. Sodda so’zlar bo’yicha o’tilganlarni mustahkamlash.

2. Qo’shma so’zlar va ularning imlosi bo’yicha o’tilganlarni mustahkamlash.

3. Juft va takroriy so’zlar, ularning imlosi bo’yicha o’tilganlarni mustahkamlash.

Mustahkamlash darsi uchun 6 ta topshiriq berilgan.

1 -topshiriqda so’zlarning ikkinchi qismini topish va ularning qanday so’z ekanligini aniqlash so’ralgan.

Uzoq-yaqin, onda-sonda, to’y-tomosha, bilakuzuk, kiyim-kechak, qora- qura, yakka-yolg'iz, dam-dam, istar-istamas, uyma-uy, achchiq-achchiq, o’g'il-qiz.

2-topshiriq ham shu tarzda bajariladi.

3-topshiriqda bitta so’zdan qo’shma, juft, takroriy so’z hosil qilish so’ralgan.

Namuna: Kattaqo’rg'on katta-yu kichik katta-katta

5-topshiriqda matn tuzish va unda qo’shma, juft, takroriy so’zlardan foydalanish so’ralgan. Bu topshiriq uyga vazifa qilib beriladi.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarning olgan nazariy bilimlarini sinash va baholash;

b) tarbiyaviy maqsad - o’z fikr-mulohazalarini bayon qilishga o’rgatish;

d) rivojlantiruvchi maqsad og'zaki va yozma nutqni o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: M. Yusupovaning «Diktantlar to’plami» (Toshkent, «0'qituvchi», 1996- yil) kitobining 88-93-betlaridagi matnlardan biri tanlanadi.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1. Yozma ish turini tanlash va mavzu yuzasidan suhbat.

2. Diktantni yozish.

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________
X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

So’zlarning tuzilishiga ko’ra turlari o’rganilgan 94-98-darslardagi mavzular 99-mustahkamlash darsida takrorlanganligi uchun bu uch darsda berilgan mashqlar mustaqil va yordamchi so’zlarni takrorlashga qaratilgan.

Agar o’qituvchiga ma'qul kelgan bo’Isa, biz 60-64-takrorlash darslari uchun tavsiya etgan usullardan foydalanish mumkin. Shuningdek, ona tili

darslarida muntazam qo’llash lozim bo’lgan tarqatma materiallarni unutmaslik kerak. Ularning rang-barang bo’lishi, o’qituvchi tarqatmalarga almashtirib berilishi takrorlash darslarini ham shakl, ham mazmun jihatidan boyitadi.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Tarqatma materiallar quyidagicha bo’lishi va qo’Ilanishi mumkin:

1. Turli jurnal va gazetalardan olingan ma'rifiy xarakterdagi rasmlar.

2. 2-3 ta test topshirig'i yozilgan kartochkalar.

3. Grammatik topshiriqlar berilgan kartochkalar.

4. Kichik hajmli estetik talabga javob beruvchi narsa-buyumlar.

O’qituvchi ijod qilib yana boshqalarini qo’shishi mumkin.

Dars avvalida yoki darslikdagi mashqlar orasida 4-5 o’quvchiga suratlarni, ayrimlariga test topshirig'ini, yetguncha yana boshqa tarqatmalar ulashiladi. O’quvchilar quyidagi topshiriqlarni bajaradilar:

1. Qo’lingizdagi rasmga qarab kichik matn tuzing. Unda mustaqil va yordamchi so’zlarni qo’shma, juft hamda takroriy shaklda qo’llang.

2. Testlarda mavzuga oid topshiriqlar bo’ladi.

3. Uchinchi tur tarqatma materialda quyidagicha topshiriq bo’lishi mumkin: Gaplarni o’qing. Mustaqil va yordamchi so’zlarni ajrating. Ularga savol bering.

4. Sizga berilgan narsaga (barg, olma, gugurt, qalam...) qarab matn (gaplar) tuzing, ularda yordamchi so’zlar ishtirok etsin.

Tarqatma yetmagan o’quvchilar darslikdagi mashqlardan birini bajarib turadilar. Tarqatmalar, mashqlar o’quvchining iqtidoriga qarab beriladi. Bu o’rganuvchilar bilan individual ishlashning samarali usullaridan hisoblanadi. O’quvchi iqtidorini o’stirish, individual yondashib baholash orqali ruhlantirib, fanga qiziqishini oshirishda bu usul ahamiyatlidir.

X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

a) ilmiy maqsad - o’quvchilarning olgan nazariy bilimlarini sinash va baholash;

b) tarbiyaviy maqsad - o’z fikr-mulohazalarini bayon qilishga o’rgatish;

d) rivojlantiruvchi maqsad - og'zaki va yozma nutqni o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: Tarqatma materiallar

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1.Testga tayyorlanish

2.Test yechish

1.Imlo qoidalariga mos ravishda yozilgan so’zlar qatorini toping.

A)Taalluqli, kamolot, inshoot. B)Mudofa, gramm, mo’tabar.

S)Miqiyos, me’yor, muomila D)Qit’a , tomosha, sahovat.

2.O’zbek tiliga davlat tili maqomi qachon berilgan?

A)1994-yilning 24-avgustida S) 1999-yilning 3-dekabrida

B) 1989-yilning 21-oktyabrida D) 2000-yilning 2-sentyabrida

3.Undalmalar gapning qayerlarida kelishi mumkin?

A) boshida B) o’rtasida S) Turli joylarda D) oxirida

4. Til undoshlari ishtirok etgan qatorni toping

A) sado,dala B) gilam,choynak S) sharq,g’arb D) eshik,qaymoq

5. So’zlarning to’g’ri talaffus qilinishini o’rgatadigan tilshunoslik bo’limi nima deb aytiladi?

A) Orfografiya B) Leksikalogiya S) Orfoepiya D) Punktuatsiya

6. Burun undoshlari ishtirok etgan qatorni toping

A) b,p,m B) m,n,ng S) v,f,k D) q,g’,x

7. Qaysi qatordagi so’zlarda nuqtalar o’rniga a harfi qo’yilishi lozim?

A) z….mon, h….mon B) h…li,h…zir S)k….mil, k….mol D) q…drdon,z…lim

8.Juft so‘zlar berilgan qatorni toping?

A) bir hafta, inson baxti B) shirin so‘z, tez gapirmoq

S) aka-uka, baxt-omad D) kelin salom, samolyotda ketmoq

9.Ma’nodosh so‘zlar toping?

A)Tut, sut,o‘t B) sut,qatiq,qaymoq

S)Katta,ulkan,buyuk,gigant D) mehr,do‘stlik, shirinlik

10.Zid ma’noli so‘zlar qanday yasaladi?

A) Qarama-qarshi so‘zlardan yasaladi B) Juft so‘zlardan yasaladi

S)Takror so‘zlardan yasaladi D) Qo‘shma so‘zlardan yasaladi

11.Xato so‘zni toping?

A)kuch-farosat B)gap-qudrat S)baxt-xayol D) hammasi notog‘ri

12. ”Suzdi” qanday so‘z hisoblanadi?

A) Zid ma’noli so‘z B) Shakldosh so‘z S) Ma’nodosh so‘z D)Qo‘shma so‘z

13. Bu shaharning oti Ko‘kterak ekan .(G‘afur G‘ulom) ushbu gapda qanday so‘z qo‘llangan?

A) Ma’nodosh so‘z B) Shakldosh so‘z S) Zid ma’noli so‘z

D) Qo‘shma so‘z

14. ”O‘zbekiston – mustaqil davlat”. Bu gapda qaysi tinish belgisi tushib qolgan?

A) Nuqta B) Vergul S) Ikki nuqta D)tinish belgisi tushib qolmagan.

15. Juftlikni tushirib qoldirilgan qismini toping? Kasb…..

A) kollej B) kori S) hunar D) mehnat

16. Onangni ….ingda tutsang, singlingni …. da tut. Nuqtalar o‘rniga kerakli so‘zlarni qo‘ying.

A) Bosh,qo‘ling B) Yelka,boshing S) Qo‘l,yelkang D) Kift,kaft

17. Nuqtalar o‘rniga x yoki h harflaridan mosini qo‘ying.

A) So…lom, sa…lom B) …arakat, …urmat

S) Sayo…, qayi…. D) G‘ij…ak, den…iz

18. Gap va uning turlarini o‘raganuvchi tilshunoslik bo‘limi….?

A) Punktuatsiya B) Sintaksis S) Morfologiya D) Orfoepiya

19. Sobir akam keldi. Qaysi so‘zdan keyin vergul qo‘yilsa ma’no farqlanadi?

A) Akamdan keyin B) Sobirdan keyin S) vergul qo‘yilmaydi

D) A,B javoblar to‘g‘ri

20.Qaysi gapda zid ma’noli so‘zlar qo‘llangan?

A) Baxil topsa, bosib yer, saxiy topsa, hamma yer

B) Baxilni bog‘i ko‘karmas

S) Yoz - o‘tmoqda soz

D) Arg‘amchiga qil quvvat

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________

«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________

a) ilmiy maqsad-tilshunoslik va uning bo’limlari haqida o’quvchilarda ilmiy bilim hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni muomala madaniyatiga o’rgatish;

d) rivojlantiruvchi maqsad-o’quvchilarning so’zboyligini oshirish, nutqini o’stirish, mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: tilshunoslik bo’limlarini aks ettiruvchi jadvallar.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1.Tilshunoslikning alohida fan tarmog'i ekanligi.

2. Tilshunoslik bo’limlari va ularning o’rganish ob'ektlari.

3. Tilshunoslik bo’limlarining o’zaro aloqasi.

Ushbu darsdan boshlab «Ona tili» fanining izchil kursi boshlanadi. Buning ahamiyatini o’qituvchi chuqur his etgan holda o’quvchilarga ham tushuntirishi kerak.

O’quvchilar «Tilshunoslikva uning bo’limlari» matnini o’qiydilar. Matn «Bilib oling» belgisi ostida berilgan. Shundan so’ng o’qituvchi quyidagicha savollar bilan o’quvchilarni suhbatga tortadi:

1. Siz qaysi fanlarni o’qiyapsiz?

2.0'qiyotgan fanlaringizda nimalaro’rganiladi?

3. Tabiatshunoslik nimani o’rganadi? Tilshunoslik-chi?

4. Tilshunoslikning qanday bo’limlari bor?

5. Bu bo’limlarda tilning qaysi tomonlari o’rganiladi?

333-,334-,335-mashqlar orqali o’quvchilar tilshunoslik bo’limlari va bu bo’limlarda nimalar o’rganilishi yuzasidan fikrlaydilar.

Ekranda quyidagi jadval multimediya yoki boshqatexnik vositalarorqali ko’rsatiladi:

T/r	Tilshunoslik bo’limlari	nima o’rganiladi?
1.	Fonetika, grafika	nutq tovushlari va harflar
2.	Leksikologiya	so’z va uning ma'nolari
3.	Morfologiya	so’z turkumlari
4.	Sintaksis	so’zlarning bog'lanishi, so’z
		birikmasi va gap

O’qituvchi shu ko’rgazmali qurol yordamida darsni umumlashtiradi va 336-mashq uyga vazifa qilib beriladi.

X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: 336 -mashq

a) ilmiy maqsad - tilshunoslikning fonetika va grafika bo’limlari haqida o’quvchilarda ilmiy bilim hosil qilish;

b) tarbiyaviy maqsad - o’quvchilarni tilimizga, Vatanimizga muhabbat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning mustaqil fikrlash malakasini oshirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: nutq so’zlayotgan va daftarga biror narsa yozayotgan odam suratlari.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi

1. Nutq haqida.

2. Og'zaki va yozma nutq.

3. Fonetika og'zaki nutqning tovush tomonini o’rganuvchi bo’lim ekanligi.

4. Grafika yozma nutqning harflar tizimini o’rganuvchi bo’lim ekanligi.

Topshiriqda o’quvchilar o’qituvchi yordamida ho/a, kitob so’zlarining necha bo’g'indan va necha tovushdan iborat ekanligini aniqlaydilar.

O’quvchilarga «Esda tuting» matnini o’qitish orqali nutq nima ekanligi, uning og'zaki va yozma turlari haqidagi ilmiy bilimlar beriladi.

«Bilib oling» ruknida berilgan matn asosida o’quvchilar fonetika va grafika haqida ma'Iumot oladilar.

337-mashqda berilgan matnni o’qish orqali o’quvchilar filer ifodalash uchun so’zlardagi tovushlarning joylashish tartibi ham naqadar muhim ekanligini anglaydilar.

Masalan: «lamaymizmipoy»dagi oxirgi bog'in so’z boshiga olinsa, poylamaymizmi so’zi hosil bo’ladi.

Shu tariqa dayqan - qanday, libqi - qilib tarzida izohlanadi.

Xuddi shunday maqsad 338-mashqda ham amalga oshiriladi. Unda tovush tarkibi o’zgartirilgan so’zlarda tovushlar to’g'ri tartibga solinganda qanday ma'no ifodalashi aniqlanadi: dehqon, maktab, daftar, barg, yo’l, keldim kabi.

339-mashq ham mavzuga bag'ishlangan bo’lib, unda o’quvchilar xato yozilgan so’zlarni imlo qoidalariga mos ravishda ko’chirib yozadilar. Masalan: kutubxona, bultur, fikr kabi.

Kim tezroq va ko’proq so’z hosil qilsa, bu o’quvchi taqdirlanadi.

O’qilishi birxil bo’lib yozilishida farq qiladigan so’zlar 340-mashqda bahs- munozara tarzida berilgan.

O’qituvchi darsni ana shu mashqlar asosida og'zaki va yozma nutq, fonetika va grafika tushunchalarini o’quvchilarga singdiradi.

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

a) ilmiy maqsad - tovush va harf o’rtasidagi munosabat haqida o’quvchilarga ilmiy bilimni singdirish;

b) tarbiyaviy maqsad - tilimizga muhabbat ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning so’z boyligini oshirish, tafakkurini o’stirish.

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .