|
m
- juft son bо‘lsa, manfiy
ishora bilan olinadi.
mBog'liq Majmua Optika ZAXIDOV Im
- juft son bо‘lsa, manfiy
ishora bilan olinadi.
m
- ning kichik qiymatlarida
A
m
kattalik
A
1
dan kam farq qiladi. Demak,
m
toq son
bо‘lganda
R
nuqtadagi amplituda taxminan
A
1
ga teng bо‘ladi,
m
juft bо‘lganda esa nolga
teng bо‘ladi. Shunday qilib, doiraviy teshikdan hosil bо‘ladigan difraksion manzara
navbatma-navbat joylashgan yorug‘ va qora konsentrik xalkalardan iborat bо‘ladi. Agar
m
tok bо‘lsa markazda yorug‘ dog‘, agar
m
juft bо‘lsa qora dog‘ hosil bо‘ladi.
Doiraviy diskdan bо‘ladigan difraksiya
.
Nuqtaviy yorug‘lik manbai va kuzatish
nuqtasi orasiga radiusi
(4)
shartni kanoatlantiruvchi shaffofmas doiraviy diskni shunday joylashtiramizki, u birinchi
m- ta
Frenel zonasini
ushlab qolsin. U vaqtda
R
nuqtadagi natijaviy tо‘lqin amplitudasi
quyidagiga teng bо‘ladi:
(5)
Qavslar ichidagi ifodalar nolga teng bо‘lgani uchun
(6)
Demak, doiraviy diskdan hosil bо‘ladigan difraksion manzara birin-ketin
joylashgan yorug‘ va qora konsentrik xalkalardan iborat bо‘ladi. Manzaraning markazida
har doim (6) shartni kanoatlantiruvchi yorug‘ dog‘ hosil bо‘ladi.
Parij Fanlar Akademiyasi 1818 yilda e’lon qilgan tanlovda Frenel yorug‘lik
difraksiyasining yuqorida bayon qilingan nazariyasini yoqlab chikdi. Bu masalada
Puasson bilan katta tortishuv yuzaga keldi. Frenel nazariyasini Arago о‘sha yerning
о‘zidayok tajribalar bilan kо‘rsatib berdi. Natijada doiraviy teshik va tо‘siqlarda
bо‘ladigan difraksion dog‘lari hazil qilib "
Puasson dog‘lari
" – deb ataladigan bо‘ldi.
|
| |
