41
Tayanch iboralar:
Tekislik chetidan
va tirqishdan bо‘ladgan
difraksiya
, Frenel integrallari, Kornyu
spirallari va ularning fokuslari.
Sinov savollari:
1.
Tekislik chetidan bо‘ladigan difraksiyada difraksion manzara kо‘rinishi kanday
bо‘ladi?
2.
Ekran siljishi difraksion manzaraga qanday ta’sir qiladi? Tekislikning siljishi-
chi?
3.
Bosh maksimumdan keyingi maksimumlar intensivligining keskin kamayishiga
sabab nima?
4.
Frenel integrallarining mohiyatini tushuntirib bering.
5.
Kornyu spirali nima?
16- Mavzu. Difraksiya hodisasining amaliyotdagi o’rni. Spektral qurilmalrning
va ularning klassifikatsiyasi.
Fraungofer (1821-1822 y.y.)
parallel nurlar
dastasida hosil bо‘ladigan
difraksiyani organdi. Faraz silaylik, cheksiz uzun tirqishga yassi yorug‘lik tо‘lqini
tushayotgan bо‘lsin. Tirqishdan keyin yig‘uvchi linza va linza fokal tekisligiga ekran
joylashtirsak,
Fraungofer difraksiyasini kuzatamiz
.
Tirqishning ochiq kismini
dx
kenglikdagi elementar zonalarga ajratamiz. Har bir
zonaning
R
nuqtada hosil qilgan tebranish amplitudasini
dA
vektor yordamida
tasvirlash mumkin. Linza fokal tekislikda yassi tо‘lqinlarni yig‘adi. Shuning uchun
Fraungofer difraksiyasida
d
ifodada
1/r
kо‘paytuvchi bо‘lmaydi. Difraksiya
burchagining kichik qiymatlari bilan chegaralanib K(
) – koeffitsiyentni taxminan
о‘zgarmas deb hisoblaymiz. Bu vaqtda:
bо‘ladi va
S
kattalik burchakka bog‘liq bо‘lmaydi. Agar hamma zonalardan
kelayotgan tebranishlar amplitudalarining algebraik yig‘indisini
