L yorug‘lik manbaining tо‘lqin sirti S bо‘lsin. Shu sirtdan  qandaydir  r




Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/127
Sana20.05.2024
Hajmi3,61 Mb.
#245676
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   127
Bog'liq
Majmua Optika ZAXIDOV I

L
yorug‘lik manbaining tо‘lqin sirti S bо‘lsin. Shu sirtdan 
qandaydir 
r
masofada yotgan R nuqtaning amplitudasini topish uchun tо‘lqin sirtini 
kichik 
dS
qismchalarga bо‘lamiz. Bu sirtlar ikkilamchi tо‘lqinlar manbai bо‘lib, 
ularning amplitudalari 
dS
sirtlarning kattaligiga bog‘liqdir. Sferik tо‘lqinning 
amplitudasi manbagacha bо‘lgan 
r
masofa ortgan sayin 1/r qonun bо‘yicha kamayib 
boradi. Har bir sirtdan 
R
nuqtaga yetib kelgan tо‘lqin quyidagiga teng: 
(1) 


34 
Bu yerda 
tо‘lqin sirt 
S
joylashgan yerdagi tebranish fazasi. 
K
– 
proporsionallik koeffitsiyenti bо‘lib, u 
φ
burchak ortib borishi bilan kamayadi va 
φ =π 
/2
bо‘lganda nolga aylanadi.
Barcha ikkilamchi manbalarning fazalari 
L
dan kelayotgan g‘alayonlanish bilan 
aniqlanganligi uchun, bu manbalar о‘zaro qat’iy uyg‘unlashgan, ya’ni kogerent 
manbalar bо‘ladi. Shuning uchun bu manbalardan chiquvchi ikkilamchi tо‘lqinlar 
interferensiyalashadi. R nuktadagi natijaviy tebranish butun S sirt uchun olingan 
tebranishlarning superpozitsiyasidan iborat bо‘ladi: 
(2) 
Bu ifoda Gyuygens-Frenel tamoyilining matematik ifodasidir. Ammo, yuqoridagi 
ifoda bilan natijaviy tо‘lqin amplitudasini hisoblash juda qiyin. Frenel simmetrik 
xususiyatga ega bо‘lganda natijaviy tebranishlar amplitudasi oddiy algebraik yoki 
geometrik qо‘shish yо‘li bilan aniqlanishini kо‘rsatdi.
Yorug‘likning difraksiyasi ikki xil bо‘ladi: parallel nurlar dastasi hosil qiladigan 
difraksiyaga 
Fraungofer difraksiyasi,
sferik tо‘lqinlar hosil qiladigan difraksiyaga esa 
Frenel difraksiyasi
deyiladi. 

Download 3,61 Mb.
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   127




Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



L yorug‘lik manbaining tо‘lqin sirti S bо‘lsin. Shu sirtdan  qandaydir  r

Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish