29
32=2
5
ga yani 5 betli ikkilik sanoqsistemasi
uchun
Misol: ―HELLO‖ co‘zi shifrlansin.
T
0
= HELLOK= KALIT T
1
= ?
Vernam ishlab chiqqan bu tizimni aylanali
lenta yordamida tekshirgan,
uzatgich (peridatchik) va qabul qilgichlarni (pryomnik) ko‘rishda bir xil yoki
shunga o‘xshagan kalit ketma-ketligidan foydalangan.
Vernam shifrlash
tizimining kamchiligi uzatuvchi orqali qabul qilish tomoniga kalit ketma-
ketligini qanday uzatish edi.Chunki
dushman kalitni olsa, u yuborgan
shifrlangan matnni bemalol ochib o‘qiy oladi.Shuning
uchun xam Vernamning
shifrlash tizmi etarli emasligi sababli buni hal kilish uchun shifrlashni
gammalashtirish usuliga o‘tilgan.
Gammalash usuli bilan shifrlash
Gamma shifri bu ochiq matnni shifrlash va
shifrni ochish uchun ishlab
chiqilgan ixtiyoriy psevdo ketma-ketligidagi algoritimdir.
Shifrlash jarayonida gamma shifri ishlab chiqiladi va keluvchi ochiq
matnni teskari ko‘rinishda ikkilik modul bo‘yicha qo‘shiladi.Shifrlash uchun
ochiq ko‘rinishdagi T
0
bo‘laklar ishlab chiqiladi.
Gamma shifri quyidagi ko‘rinishdagi ketma-ketlikda olinadi.
(7+11) mod 5=18 mod 5=3
G
i
-Gamma shifri belgisi
Shifrlashni quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin.
C
i
=(T
i
+G
i
) mod N
Bu yerda:
C
i
- Shifrlangan matn;
T
i
- Boshlang‘ich matn;
G
i
- Gamma belgisi;
modN-qoldiq;
