Илмий-инновацион интеллектуал маҳсулотини ишлаб

Назорат саволлари:
1. «Киши имконияти» тамойилини изоҳлаб беринг.
2. «Умр бўйи ёлланиш» тамойилини изоҳлаб беринг.
3. Анъанавий модель деганда нимани тушунаси?
4. Анъанавий моделни инновацион моделдан фарқи нимада?
5. Инновацион ҳамкорлик тушунчасини изоҳланг.
6. Илмий-инновацион интеллектуал маҳсулотга нималар киради?

1.4. Ўқув модули. 
“ТАЪЛИМДА ИННОВАЦИОН 
МЕНЕЖМЕНТ”
Маърузачи: п.ф.ф.д. (PhD) 
Маманазарова Н.К.

6-МАВЗУ: ИННОВАЦИОН МЕНЕЖМЕНТ 
ТАМОЙИЛЛАРИ, ТАҲЛИЛ УСУЛЛАРИ ВА ИЛМИЙ 
МАКТАБЛАРИ 
Режа:
1. Инновацион менежмент тамойиллари 
ва унинг турлари. 
2. Инновацион
менежментда
таҳлил
усуллари ва уларнинг турлари.
3. Инновацион
илмий
менежмент
мактаблари.

Инновацион 
фаолиятини 
қуришнинг 
тамойиллари
Тизимнинг яхлитлиги
Элементларнинг ўзаро 
боғлиқлиги ва ўзаро 
ҳамкорлиги
Вазифаларни 
асосланганлиги
Иерархиклик
Элементларнинг 
автономлиги
Тизимлилик, 
синхронлик, ритмиклик
Мослашувчанлик, 
эгилувчанлик
Бошқарувчанлик
Кўп функционал, кўп 
жиҳатлик
Шаффофлик
Мувофиқлик
Очиқ тизим сифатидаги ташкилот 
инновацион фаолиятини қуришнинг 
тамойиллари

А.Файол бошқарувни:
 келажакни кўрувчи;
 фаолиятни ташкиллаштирувчи;
 ташкилотни идора қилувчи;
 фаолият турларини мувофиқлаштирувчи;
 қарор ва буйруқларнинг бажарилишини назорат қилувчи
кучли қурол деб атайди.

Анри Файолнинг бошқариш тамойиллари
Меҳнат 
тақсимоти
Ваколат ва 
масъулият
Интизом
Яккабошчилик
Ҳаракатлар 
бирлиги
Умумий 
манфаатларни 
шахсий 
манфаатларндан 
устунлиги
Ходимларни 
рағбатлантириш
Марказлаштириш
Иерархия
Тартиб
Адолатлилик
Ишчи
ходимларнинг
муқимлиги
Ташаббус
Жамоавий руҳ

Г.Эмерсоннинг «Меҳнат унумдорлигининг 12 тамойили» тамойиллари
1.Аниқ қўйилган
мақсад ва ғоялар
2. Оқил соғлом фикр
3. Малакали маслаҳат
4. Интизом
5. Ходимга нисбатан
адолатли бўлиш
6. Тезкор, ишончли, 
тўлиқ, аниқ ва доимий
ҳисобдорлик.
7. Тартиб ва фаолиятни 
режалаштириш
8. Меъёрлар ва
жадваллар
9. Шароит яратиш
10. Ҳарактларни 
тартибга келтириш
11. Ёзма стандарт 
йўриқномаларни
тайёрлаш
12. Унумдорликни
рағбатлантириш

Фредерика Уинслоу Тейлорнинг бошқарув тамойиллари:
Ишчини илмий асосда танлаш.
Ишчини илмий жиҳатдан ўрганиш ва ўқитиш.
Ишнинг ихтисослашуви.
Иш ҳақини рағбатлантирувчи аҳамияти.
Ишчилар ва бошқарувчирлар ўртасида жавобгарликни адолатли
тақсимлаш.

Макс Вебернинг бошқарув тамойиллари
7. Унвон
ваколатини
чеклаш.
8. 
Алоқаларнинг
шахссизлиги.
9. Ёзма
алоқаларга
эътибор.
1. Бошқарув ва
масъулият
иерархияси
2. Меҳнат
тақсимоти ва
ихтисослашув
3. 
Иерархиянинг 
ҳар бир 
босқичида 
профессионал 
билимлар
4.Муаммоли 
вазиятларни
ҳал қилиш
тартиби.
5. Мансабдор
шахслар хулқ
атворлари.
6.Унвон 
асосида
мукофотлаш
10. 
Интизомий
талабларни
такомиллашт
ириш
11. Корхона
мулкидан
маъмурий
четлатиш.

Инновацион менежмент фанининг таҳлил усуллари
№
Таҳлил усуллари
Мазмуни
1.
Тизимли ёндашув
Бошқарилувчи объект яхлит тизим тарзида олиб қаралади. Бу ёндашув турлича бўлиши 
мумкин:

тизимли-комплекс ёндашув;

тизимли-функционал ёндашув;

тизимли-таркибий ёндашув;

тизимли-коммуникацион ёндашув
2.
Комплексли ёндашув
Бошқарилувчи объект бошқа объектлар билан ўзаро боғланишда ва алоқадор-ликда 
қаралади
3.
Таркибий ёндашув
Бошқарилувчи объект таркибий қисмларга бўлиб ўрганилади.
4.
Вазиятли ёндашув
Бошқарилувчи объектнинг муайян шароитдаги ички ва ташқи вазиятига қараб 
бошқаришнинг маъқул услуби қўлланилади.
5.
Интеграцион ёндашув
Бошқарилувчи объект юқоридаги усуллар (вазиятли, комплексли, таркибий ёндашувлар)ни 
биргаликда қўллаш ёрдамида бошқарилади.
6.
Моделлаштириш усули
Бошқарилувчи объектни бошқариш бўйича турли чизмалар, хомаки материаллар 
тайёрланади.
7.
Иқтисодий-математик ёндашув
Мақбул қарор қабул қилиш мақсадида математик услублар ва ҳисоблаш машиналарини 
кенг миқёсда қўллаш.
8.
Кузатиш усули
Бошқарилувчи объекттўғрисидаги маълумотларни режали, илмий, уюштирилган асосда 
тўплаш.
9.
Тажриба усули
Бошқариш жараёнида бошқарилувчи обқектга нисбатан намунавий тажрибадан ўтган 
усулларни қўллаш.
10.
Ижтимоий (социологик) кузатув усули
Бошқариш мақсадида турли анкетали сўровлар, сухбатлар, тестлар, инфратузилмавий
таҳлилларни ўтказиш.

Бошқарувдаги илмий ёндашувлар:
Ўзига хос 
нуқтаи 
назарига 
асосланган 
ёндашув
Жараёнли 
ёндашув
Тизимли 
ёндашув
Вазиятли 
ёндашув

Илмий бошқариш мактабининг 
асосий йўналишлари:
- меҳнат жараёнлари элементларини 
таҳлил қилиш
-ишчиларни танлаш тамойилларини
ўрганиш;
-меҳнат
жараёнида ресурслар билан
таъминлаш тизимини тадқиқ этиш;
-меҳнатни рағбатлантириш тизимини 
тадқиқ этиш.

Мумтоз ёки маъмурий менежмент - Анри Фаоль (1841-1925 йй.) 
Маъмурий менежмент мактаби - Гаррингтон Эмерсон (1853-1931 йй.)
Инсоний муносабатлар мактаби - Мери Паркер Фоллетт ва Элтон Мейо 
Бошқариш илми ёки миқдорий услуб мактаби - Норберт Винер, 
Л.В.Канторович, А.И.Берг, Р.Аккодоф ва Р.Беллман 
Бошқарув илмий мактаблари

Уйга вазифа / Назорат саволлари
1. Менежмент фанини ўрганишда илмий мактабларнинг қандай аҳамияти бор?
2. Бошқарув илми деганда нималарни тушунасиз?
3. Илмий бошқариш мактаби асосчиси ким, у ҳақида нималарни биласиз?
4. Мумтоз ёки маъмурий менежмент мактаби асосчиси ким, у ҳақида нималарни
биласиз?
5. Маъмурий менежмент мактаби асосчиси ким, у ҳақида нималарни биласиз?
6. Инсоний муносабатлар мактаби асосчиси ким, у ҳақида нималарни биласиз?
7. Бошқариш илми ёки миқдорий услуб мактаби асосчиси ким, у ҳақида нималарни
биласиз?

Download 11,13 Mb.