|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq maktablarda-matematika-fanini-o-qitishning-dolzarb-masalalari (1)Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 5
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
1070
w
www.oriens.uz
May
2022
bo‘lgan. Shundan kelib chiqadigan bo‘lsak, matematika fanining eng asosiy vazifasi
aynan o‘quvchilarni o‘ylashga, to‘g‘ri, mantiqiy fikrlashga va mushohada yuritishga
o‘rgatishdan iborat ekanligi oydinlashadi. Hech qaysi fan matematika fanichalik
o‘quvchilarni o‘ylashga va fikrlashga majbur qila olmaydi. Matematika darslarida
turli tuman masala, muammo va jumboqlarni yechish orqali o‘quvchilar to‘g‘ri fikr
yuritish, mantiqiy fikrlashni o‘rganadilar.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Maktabda matematika o‘qitishning asosiy vazifasi o‘quvchi yoshiga mos
kundalik turmushda va mehnat faoliyatida qo‘llaniladigan, kelajakda ta’lim olishni
davom ettirishda zarur bo‘lgan matematik bilimlar va ko‘nikmalarini ongli ravishda
mustahkam egallashni ta’minlashdan iborat. Matematika o‘qitish metodikasi fani
bevosita falsafa, psixologiya, pedagogika, didaktika, matematika fanlari,
chizmachilik, mantiq, tarix va boshqa fanlarga asoslanadi.
Matematika fani nazariyasi va uni o‘qitish bilan bog‘liq muammolarni tadqiqot
qilishda matematika fani va uning o‘qitishning o‘ziga xos xususiyatlarini inobatga
olish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
MUHOKAMA
Zamonaviy ta’limda ta’lim oluvchi uchun dars jarayonidan tashqari vaqtlarda
ham o‘z ustida ishlashlari, bilimlarini kengaytirish va chuqurlashtirish uchun
imkoniyat yaratiladi. Matematika boshqa fanlar (fizika, ximiya, tarix va hokazo) kabi
haqiqiy borliqni o‘rganadi. Haqiqiy borliqning tuzilishi va undagi qonun qoidalarini
tadqiqot qiladi. Haqiqiy borliq haqida turli modellar yasaydi. Agar, tabiiy fanlar o‘z
tadqiqotlarida tajribalarga asoslanishsa, matematika tajribalarga asoslanmaydi.
Matematikadagi nazariyani amaliyot bilan bog‘lash bilan bog‘liq muammolarni
tushunish va tasavvur qilishda tajribaga murojaat qilish mumkin. Biroq tajriba metodi
matematikada isbot uchun qabul qilinmaydi. Tabiiy ilmiy fanlar haqiqiy borliqning
noma’lum bo‘lgan xossalarni topish uchun tadqiqot o‘tkazsa, matematika moddiy
dunyoning qaralayotgan modellarida yangi xossalarni topadi va yangi modellar
yaratadi. Bunga borliqdagi hodisalarni yaxlit talqin qilishga imkon beruvchi
matematik modellashtirishlar misol bo‘ladi. Matematika bu aniq fanlar guruhiga
mansub bo‘lib, uni o‘rganish va tadqiqot qilishning boshqa fanlardan farq qiluvchi
o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. Jumladan:
1) matematika predmetlarining abstraktlangan xossalarini o‘rganadi. Matematik
ob’ektlar mazmundan ajratilgan holda o‘rganiladi, ya’ni ob’ektning ta’mi, hidi, qattiq
|
| |
