97
Tashqi qurilmadan kelgan so‘rovdan so‘ng uzilishga
ishlov berilayotgan
asosiy dastur uziladi, oxiri bajarilgan buyruq kodi saqlanadi, tegishli tashqi qurilma
bilan axborot almashinuvi amalga oshiriladi, undan so‘ng
bajarilgan buyruqdan
keyingi buyruqni bajarish tiklanishi sodir bo‘ladi.
6.4-chizma. Tashqi qurilmalardan kelgan uzilishga ishlov berish dasturining blok-
sxemasi
Uzilish bo‘yicha kirish/chiqish ning joriy etilishi.
Uzilishlar bo‘yicha kirish/chiqishni joriy etilishida ikki savolga javob berish
kerak bo‘ladi. Birinchidan, protsessor qanday qilib qaysi kirish/chiqish moduli va u
modulga ulangan qaysi tashqi qurilmasi so‘rov berganligini aniqlaydi. Ikkinchidan,
uzilishlar ko‘p bo‘lgan taqdirda, ulardan qaysi birini birinchi navbatda hizmat
ko‘rsatilishi kerakligini aniqlashni hal qilish talab etiladi.
Процессор
регистрларининг
қийматини
сақлаш
Процессор
регистрларин
инг
қийматини
тиклаш
ТҚ 1 билан
ахборотлар
алмашиш
ТҚ
N билан
ахборотлар
алмашиш
Тайёрл
ик
Тайёр
Асосий
дастур
Узилишг
а сўров
ха
йў
қ
ха
йў
98
Qurilmalarni mosligini aniqlashda uchta asosiy usul bo‘lishi mumkin:
➢
uzilish yo‘llarini ko‘pligi;
➢
moslikni dasturiy amalga oshirish;
➢
vektorli uzilish.
Muammoni hal qilishga eng oddiy yondoshuv bu so‘rov manbaini aniqlash -
uzilish yo‘llarini ko‘pligini
protsessor va kiritish/chiqarish modullari o‘rtasida
qo‘llash, vaholanki bu maqsadlar uchun juda ham ko‘p sonli boshqarish yo‘llarini
ajratish ratsional emas. Undan tashqari, agarda bir necha uzilish yo‘llari bo‘lsa ham,
har bir yo‘l barcha modullar tomonidan ishlatilish kerak, shu bilan bir qatorda har
bir yo‘l uchun qurilmani mosligini aniqlashning qolgan ikki usulidan biri ta’sir
qiladi.
Moslikni (identifikatsiya) dasturiy amalga oshirishda
, uzilishga so‘rovni
aniqlagach, protsessor uzilishga ishlov berishning umumiy dasturiga o‘tadi, uning
vazifasi so‘rov manbaini topish maqsadida kiritish/chiqarish modullarini barchasini
so‘rashdan iborat. Buning uchun mahsus buyruqlarning so‘rov yo‘li
ajratilishi
mumkin. Protsessor manzillar shinasiga so‘ralayotgan modul manzilini joylashtiradi
va bu yo‘lda so‘rov signalini hosil qiladi. Modulning etibori u so‘rov berdimi yoki
yo‘qligiga bog‘liq. Boshqacha varianti ham bo‘lishi mumkin, unda har bir modul
o‘ziga holatni manzillar registridan oladi. U holda protsessor har bir modulning
holatlar registrining qiymatini o‘qiydi, undan so‘ng uzilish manbaini aniqlaydi.
Uzilish manbai aniqlangach, protsessor aniqlangan manba bo‘yicha uzilishga ishlov
berish dasturiga o‘tadi. Dasturiy moslikni aniqlash usulining kamchiligi, ko‘p vaqt
sariflanishidadir.
Uzilish manbaini mosligini ta’minlashning eng samarali protsedurasi
apparatli usuldir,
uning asosida
vektorli uzilish
yotadi. Bu holda, so‘rov bergan
qurilma protsessordan uzilishga tasdiq olgach axborotlar shinasiga “uzilish vektori”
deb ataluvchi mahsus so‘z beradi. Bu so‘z o‘z tarkibida kiritish/chiqarish
modulining manzilini yoki boshqa qandaydir noyob moslikni (identifikatorni) oladi,
uni protsessor uzilishlarga tegishli ishlov berish dasturiga ko‘rsatuvchi kabi
ifodalaydi. Bundek yondoshish uzilishlarga so‘rov manbaini aniqlash maqsadidagi
99
dastlabki harakatlarga bo‘lgan zaruratni yo‘qotadi.
Uning joriy etilishi oddiy,
operativ hotirada saqlanadigan uzilish vetor jadvallari yordamida amalga oshiriladi
(6.5-chizma), unda uzilishlarga ishlov berish dasturlarning manzillari saqlanadi.
