21
4. Kam xavfli.
Ishchi hududning havoda mavjud zaharli moddalar ustidan nazorat 1 – sinf moddalari
uchun uzluksiz bo‘lishi va qolgan sinflar moddalari uchun davriy bo‘lishi mumkin.
Ishchining 8 soatli ishi yoki boshqa bir davomiylikda, biroq butun ish staji davomida
haftasiga 41 soatdan kam bo‘lmagan vaqtda kundalik bo‘lishidagi kasallik yoki salomatligi
ahvolining og‘ishmasini chaqirmaydigan konsentratsiya havoda zararli moddalar me’yorli yo‘l
qo‘yiladigan konsentratsiyasi deb ataladi.
Me’yorliyo‘lqo‘yiladigankonsentratsiya
700danortiqturdagizararlimoddalaruchunandozabelgilaydi. Ayrimmoddalartavsifi 1.5 - jadvalda:
Ishchihududininghavosidame’yorliyo‘lqo‘yiladigankonsentratsiyazaharlimoddalar
1.5 - jadval.
Moddalarining nomlanishi
me’yorli yo‘l qo‘yiladigan
konsentratsiyasi, mg/m
3
Xavf sinfi
Azot oksidi
5
2
Ammiak
20
5
Sulfat angidridi
1
2
Benzin eritmasi
300
4
Benzin yonilg‘isi
100
4
Metalli simob
0.01
1
qo‘rg‘oshin
0.01
1
uglerod oksidi
20
4
Xlor
1
2
Uyuvchi ishkorlar
0.5
2
Insonga bir yo‘nalishli harakatdagi necha xil zararli moddalar bir vaqtning o‘zida
ta’sirida ularning MYQKga nisbatan havoda faktik konsentratsiyalari (S1, S2,..., Sn) nisbati
miqdori:
S1/MYQK1 + S2/MYQK2 + ... + Sn/MYQKn < 1
Masalan: turli spirtlar, kislotalar, ishqorlar, sulfidli va sulfat angidrid.
Sanitar normalarning aholi punktlari uchun zararli moddalar MYQK si ishchi binolari
havosidagiga nisbatan ancha kam o‘rnatiladi. Hatto mukammal texnologiya va zamonaviy
uskunalar bilan ham ishlab chiqarish binosi havosiga zararli moddalarning tushmasligiga to‘la
erishib bo‘lmaydi. Bunday holatlarda insonlarni himoyalash uchun ventilyasiya (qulay iqlim
sharoitlarini yaratishni ta’minlovchi va texnologik jarayon talablariga javob beruvchi ishlab
chiqarish binolarida uyushgan va muntazam havo almashtirish)dan foydalanadi.
