16
Yilning sovuq va iliq davrida ishlab chiqarish xonalari harorati,nisbiy namligi va havo
harakati tezligining yo‘l qo‘yiladigan normalari
Ish kategoriyalari
Havo harorati,
o
C
Nisbiy namligi,
%
Harakat tezligi,
m/s
Tashqaridagi
havo harorati,
o
C
Yingil - I
19 - 25
75
0,2
15 - 30
O‘rtacha
og‘irlikdagi-II
a
17 - 23
75
0,2
15 - 30
O‘rtacha
og‘irlikdagi-II
b
15 - 21
75
0,4
15 - 30
Og‘ir - III
13 - 19
75
0,5
15 - 30
Normalarda organizmning tashqi muhitga moslashish faqat tashqi sharoitlarga emas,balki
mehnatning og‘ir-engilligiga bog‘liqholda o‘zgarib turadigan issiqlik hosil qilishi miqdoriga
aloqadorligi ham hisobga olinadi. Shunga ko‘ra engil ishlarda,o‘rtacha og‘irlikdagi va og‘ir
ishlarga qaraganda, havoning birmuncha yuqori haroratlarda va harakatining birmuncha kam
tezlikda bo‘lishi qabul qilingan.
Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan normalar yilning sovuq va bir mavsumdan ikkinchisiga
o‘tish davrlarida (tashqihavoning) o‘rtacha kunnalikharorati –10
o
C dan yuqori (yoki muvofiq
holda past) doimiy ish joylaridan tashqarida (1.3-jadval) birmuncha katta raqamlarda o‘zgarib
turishi,yilning issiq paytida esa (1.4-jadval) sexlar havosining oshgan harorati (ayniqsa O‘rta
Osiyo sharoitida va issiqlik ajralib chiqishi mumkin bo‘lgan sexlarda)issiqlikning aniq ortiqcha
bo‘lishini ko‘zda tutadi. Bu tashqi muhitining issiq bo‘lishi bilan birga katta miqdordagi
issiqlikni yo‘qotishni qiyinligi bilan bog‘liq.
Biroqbuholdahamnormalaryo‘lqo‘ysabo‘ladiganmaksimumnichegaralaydi
(ammoO‘rtaOsiyoshiroatiniuchunemas).
Issiqlikajralishiyuqoribo‘lgansexlardahavoningharakattezligihambirmunchaortiqchabelgilanadi.
GOST12-I.005-76
daxonalarningkattakichikligi,issiqlikvanamlikajratilshningbirgauchrashi,
doimiyharoratyokiharoratvanamlikkabilarnisun’iyusuldatutibturishsharoitlarinihisobgaoladiganq
atorqo‘shimchatavsiyalarvaaniqliklarhammavjud.
Ko‘rsatibo‘tilgannormalargaqo‘shimchaqilib,CH-245-71
dabayonetilganidek,ishjoylaridaissiqlikningnurlanishintensivligi
300
kkal.m
2
danyuqoribo‘lgandaalbattahavodushlariqurilishizarurekanligininazardatutishlozim.
Bunda beriladigan havo harorati va harakat tezligi yil fasliga,ish kategoriyasi va issiqlik
nurlarining ko‘p-kamligiga bog‘liq. Ish nechog‘lik og‘ir bo‘lsa, harorat shunchalik past va havo
harakati yuqori bo‘ladi.