|
O’zbеkistоn rеspublikasi aхbоrоt tехnоlоgiyalari va kоmmunikatsiyalarini rivоjlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filialiBog'liq hayot faoliyati xavfsizligi kitobKichik kuchlanishlarni qo’llash.
Elektr tok havfsizligini ta’minlash maqsadida 42V va
undan kam bo’lgan kuchlanish qo’llaniladi.
Inson tanasidan o’tayotgan tok, kuchlanish va tanani qarshiligi bilan aniqlanadi. Qarshilik
orqali kam miqdordagi kuchlanishda, kam miqdordagi tok o’tadi. Agar tok o’tishni proporsional
emasligini hisobga olinsa bu tok ya’nada kamayadi.
Ishlab chiqarish sharoitlariga EUU (PUE) ikki kuchlanishni qo’llanishni talab etadi: 12V
va 36 (42) V. Kuchlanish 42V va undan kam bo’lgan yuqori xavfli va ayniqsa, mahsus xavfli
sharoitlarda kichik oziqa manbaini qo’llanishi shart bo’lgan quyidagi elektr uskunalarda: dastani
elektr asboblarini ikki qavat izolyasiyasi bo’lmagan holda, eltib yuradigan yoritkichlarida, 2,5
metrdan past joylashgan maxaliy stasionar chog’lanuvchi yoritkichlarda, yerga ulangan metal
konstruksiyalarga tegib olishi mumkin bo’lgan sharoitlarda.
Kichik kuchlanishlarni manbalari:
galvanik elementi batareyalari, akkumlyatorlar,
vipremitel uskunalari, transformatorlar. Avto transformator yoki reostat orqali kichik
kuchlanishni olish man etiladi, bunga sabab, olinayotgan kichik kuchlanish yuqo’ri kuchlanish
bilan chambarchas bog’liq bo’ladi. Ko’pincha pasaytiruvchi transformatorlar qo’llaniladi.
Boshqa past kuchlanishni manbalari kichik qo’llaniladi. Pasaytiruvchi transformatorlarni
qo’llashni yagona havfi – baland kuchlanishni past kuchlanishga o’tib ketishi mumkinligi. Bu
havfni kamaytirish uchun transformatorni ikkilamchi cho’lg’amini yerga ulab qo’yiladi, yoki
nollaniladi. (bitta simni uchini kichik kuchlanishni chulg`amini o’rta nuqtasiga ulanadi) yoki,
chulg`amlar orasiga yerga ulangan statistik ekran o’rnatiladi.
Kichik kuchlanishni qo’llash doirasi elektrlashtirilgan dastak asboblar (shu jumladan
dastak poyalniklar) bilan, xavfli va ayniqsa xavfli sharoitlarida esa mahalliy yoritkichlar bilan
chegaralangan.
Lekin kichik kuchlanishlarni (12 va 36 V) havfsiz deb bo’lmaydi. Shu kuchlanishida
halok bilan tugagan hodisalar ham ma’lum. 10V gacha bo’lgan kuchlanishida eng havfsiz
darajaga yetiladi, ammo bunday kuchlanishi qo’llanilishi ancha chegaralangan (dastaki eltuvchi
yoritkichlar, radiopriyomlar va o’yinchoqlar).
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’zbеkistоn rеspublikasi aхbоrоt tехnоlоgiyalari va kоmmunikatsiyalarini rivоjlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
