|
O„zbekiston respublikasi oliy ta‟lim, fan
|
| bet | 3/119 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 4,33 Mb. | | #252328 |
Bog'liq MM Mahsulot sifati nazorati-20221.1-rasm. Mahsulotning hayotiy sikli.
Fanni oʻqitishdan maqsad – mahsulot sifatini hamda ishlab chiqarish jarayonlarini nazorat qilish, ularni sinash, sifatini ta‘minlash usullarini
oʻrganishdan iboratdir. Bu esa bozor iqtisodiyoti sharoitida mahsulot sifati va raqobatbardoshligini ta‘minlash va eksportbop mahsulot ishlab chiqarishda mahsulot sifatini aniqlash, tekshirish, sinash, baholash hamda mahsulotning sifat koʻrsatkichlarini aniqlashda ishlatiladigan uskuna va qurilmalarini muayyan sharoitlarga mos holda tanlash boʻyicha yoʻnalish xususiyatigi xos bilim, koʻnikma va malakani shakllantirishdir.
Fanning vazifasi – talabalarga sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish jarayoni bilan chuqurroq tanishish, ularni asosiy sifat koʻrsatkichlarini va tavsiflarini oʻrgatish hamda ularning sifat koʻrsatkichlari tavsiflari, mahsulotni sinash va sinov qurilmalari bilan tanishtirishdan iborat.
Fanning ishlab chiqarish tarmoqlarida tutgan oʻrni
Fanning ishlab chiqarishda toʻtgan oʻrni ahamiyati haqida gapiradigan boʻlsak, dastlab ―sifat nazorati‖ tushunchasiga aniqlik kiritib olishimiz kerak.
Bir qator manbalarda ―nazorat‖ atamasiga quyidagi ta‘riflar berilgan. ISO 9000:2015 standartida nazorat belgilangan talablarga muvofiqligini aniqlashni nazarda tutadi. GOST 15467-79 ga muvofiq:
sifat nazorati mahsulot sifati koʻrsatkichlarining belgilangan talablarga muvofiqligini tekshirishni anglatadi.
Sifat nazorati boʻyicha faoliyat ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlarning me‘yoriy hujjatlarda belgilangan talablarga javob berishini yoki javob bermasligini tasdiqlash uchun amalga oshiriladi.
Qoʻllaniladigan usullardan qat‘iy nazar, sifat nazorati, birinchi navbatda, tegishli mahsulotlarni nuqsonli mahsulotlardan ajratishni oʻz ichiga oladi. Albatta, mahsulot sifati rad etish tufayli yaxshilanmaydi, lekin, samarali sifat nazorati tizimi koʻp hollarda ishdagi nosozliklar va xatolarning oʻz vaqtida oldini olish yoki kamaytirishga yordam beradi, keyin ularni minimal darajada tuzatishga yordam beradi. Shu bois nazorat jarayonida ishlab chiqarish jarayonlarini sinchiklab nazorat qilish, nuqsonlarning oldini olishga alohida e‘tibor beriladi.
Ishlab chiqarish nazorati jarayonlar va mahsulotlar uchun belgilangan (belgilangan) talablarning bajarilishini tasdiqlaydi va quyidagilarni oʻz ichiga oladi:
xarid qilingan resurslarni (xom ashyo, qadoqlash materiallari) kiritish nazorati;
ishlab chiqarish jarayonida sifat nazorati;
tayyor mahsulotlarning sifat nazorati.
Sifat nazorati quyidagilarga bogʻliq:
sotib olingan xom ashyo, materiallar va boshqa resurslar;
ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar va tayyor mahsulotlar;
sinovlar, shu jumladan namunalar olish uchun normativ hujjatlarning mavjudligi;
kerakli binolar, jihozlar, sarf materiallari mavjudligi.
Nazorat tartibi boshqaruv tizimining hujjatlari bilan tartibga solinadi, muntazam ravishda amalga oshiriladi. Nazorat jarayonini tashkil etishda mas‘uliyat va vakolatlarni taqsimlash asosiy rol oʻynaydi. Har bir xodim koʻnikma va tajribaga qoʻyiladigan talablarga javob berishi va ularni qat‘iy bajarishi kerak.
Nazorat darajasi, birinchi navbatda, xodimlarning malakasiga, ularning nazorat va ishlab chiqarish jarayoniga e‘tiboriga bogʻliq.
Shunday qilib, sifat nazorati har bir xodimning bajarilgan ish uchun javobgarligiga asoslanadi, bu esa mahsulot sifatini oʻz vaqtida nazorat qilish imkonini beradi.
|
| |
