85
kitobida keltirilgan. Buzruk maqomi ham mushkulot va nasr bo‘limidan
tashkil topgan. Uning cholg‘u bo‘limi Tasnifi Buzruk , Tarjei Buzruk,
Garduni Buzruk, Muxammasi Buzruk, Muxammasi Nasrulloyi Saqili
Islimiy, Saqili Sulton deb nomlangan asarlar bor.
Buzrukning ashula
bo‘limi birinchi guruh sho‘ba taronalari Sarahbori Buzruk, Talqini
Uzzol,Nasrulloyi , Nasri Uzzol va Uffar Uzzol bo‘ladi.
2.
Rost - iborasi esa mos keladigan, to‘g‘ri tushadigan ma’nolarini
bildiradi. Dastlab uning cholg‘u qismlari birin- ketin ijro etiladi. Bu
cholg‘u qismlari Tasnifi Rost,
Garduni Rost, Muxammasi Rost,
Muxammasi Ushshoq, Muxammasi Panjgoh deb nomlanadi. Ashula
yo‘llari birinchi va ikkinchi guruh sho‘balaridan tashkil topgan. Sarahbori
Rost, Talqini Ushshoq, Nasri Ushshoq, Navruzi Sabo va Ufari Ushshoq
qismlaridan iborat.
3.
NAVO-
iborasi ohang, mungli kuy ma’nosida keladi ya’ni
Navoiy taxallusi bu so‘zdan olinib gul maxbubiga ishora, gul ishqida navo
chekuvchi ma’nosida ishlatiladigan maqom hisoblanadi.
4.
Dugoh- forscha ,,ikki joy’’, ,,ikki parda’’, ,,ikki payt’’ degan
ma’noni bildiradi.. Dugoh maqomi cholg‘u qisimi quyidagilardan iborat.
Tasnifi Dugoh, Tarjie Dugoh, Garduni Dugoh, Peshravi Dugoh, Samoiy
Dugoh, Saqili Ashkullo.
5.
Segoh- forscha uch o‘rin, uch parda degan ma‘noni bildiradi.
Segohning mushkulot bo‘limi Tasnifi Segoh, Xafifi Segoh, Garduni Segoh,
Muxammasi Segoh kuylaridan iborat.
6.
IROQ- Shashmaqomning oltinchi qismi hisoblanadi. Iroq
mamlakatining nomiga nisbat berilgan. Iroqning mushkulot bo‘limi Tanif,
Tarje, Muxammas, Saqil 1, Saqil 2, Saqli Kallon, Nasr bo‘limi, Chanbar
Ufar qismlarini o‘z ichiga oladi.
Xalqimiz madaniy merosining ajralmas qismi bo‘lgan milliy maqom
san’ati o‘zining qadimiy tarixi,
teran falsafiy ildizlari, betakror badiiy
uslubi va boy ijodiy an’analari bilan ma’naviy hayotimizda muhim o‘rin
egallaydi. Asrlar davomida ulug‘ shoir va olimlar, mohir bastakorlar, hofiz
va sozandalarning mashaqqatli mehnati va fidoiyligi, ijodiy tafakkuri bilan
sayqal topib kelayotgan ushbu noyob san’at nafaqat yurtimiz va sharq
mamlakatlarida balki dunyo miqyosida katta shuhrat va e’tibor qozongan.
1991-yil 31- avgust Mustaqillikka erishganimizdan so‘ng maqom san’atiga
katta e’tibor berildi. Xususan, o‘zimizning milliy qadriyatlar va milliy
musiqalar qayta tiklandi. Har 4 yilda jahon miqyosida ,,Sharq taronalari”
festivali o‘tkaziladigan bo‘ldi.
