|
O’zbekiston respublikasi oliy ta”lim va innovatsiyalar vazirligi jizzax davlat pedagogika universiteti sirtqi bo’lim
|
| bet | 2/6 | | Sana | 09.09.2024 | | Hajmi | 132,5 Kb. | | #270715 |
Bog'liq madamin tayyorKurs ishining dolzarbligi.Hozirgi kunda ta’lim tizimida yuqori o’zlashtirish ko’rsatkichiga ega bo’lgan,yosh avlodni bilim darajasini ko’tarish, texnik texnologiya rivojlangan bir paytda ularni zamon talablariga javob beradigan yuqori malakali kadrlar ishlab chiqarish kunning dolzarb muamosiga aylanmoqda. Kelajakda rivojlangan mamlakatlar qatoriga kirish va aholining turmush darajasini yahshilash ,bilim darajasi va savodxonligini o’stirishda hozirgi ishlab chiqilayotgan kadrlarga etiborni kuchaytirishdir. Shundan kelib chiqib ta’lim sohasiga qaror .loyiha va qonunlar juda ko’p ishlab chiqilmoqda, albatta bularning barchasi ta’lim sifatini oshirish uchun. Shu borada tasviriy san’at sohasiga bir qancha ishlar amalga oshirilmoqda. Tasviriy sanat darslarida malakali usta rassomlarning ishlaridan namunalar ko’rsatish bularning ish uslublaridan mashg’ulotlar davomida foydalanish, o’rganish kabilarni ko’proq dars mashg’ulotlariga qo;shish kerak.
Kurs ishining maqsadi.Tasviriy san’at darslari davomida zamonaviy talim texnologiyalarini qo’llash va ularning rivojlanish bosqichi ,taniqli usta rassomlar ijodini o’rgatish orqali mashg’ulotlar samarasini oshirish.
Kurs ishining obekti.Tasviriy san’at jarayoni
Kurs ishining predmeti.Tasviriy sanat darslari jarayonida talim berishni shakl metod va vositalari.
Kurs ishining vazifasi. Tasviriy sanat darslari davomida darsliklarning mazmuni, tur va janrlarni o’rganishga ta’lim texnologiyalardan foydalanish
Tasviriy sanat oqitish metodikasi tarixini o’quvchilarga o’rgatish.
Tasviriy san’at darslari jarayonida ta’lim texnologiyasidan foydalanish
1.1.Tasviriy san’at darslarida ko’rgazmali vositalar yordamida o’qitish
«Ko‘rgazmali o‘qitish metodi» ko‘rish, kuzatish, idrok etish, illustratsiyalar bilan ishlash, reproduksiyalar namoyishi, ekranli vositalami ko‘rish, dalaga, zavod-fabrikalarga, ko‘rgazma zallariga, muzeylarga, me’moriy obidalarga poxodlar (ekskursiyalar) kabi uslublar asosida faoliyat ko‘rsatadi.Ko‘rgazmalaming yana bir turi tasviriy ко ‘rgazmalar bo‘lib, ular zavod-fabrikalarda rassomchilik sexi va ustaxonalarda tayyorlanadi. Ko‘rgazmalarning bu turiga: gipsdan ishlangan geometrik shakllar, rozettalar, gul shoxchasi, mevalar tasvirlari, parafm va gipsdan quyilgan meva-sabzavotlaming mulyajlari, qush va parrandalaming tulumlari, rasm kompozitsiyalar ishlash bo‘yicha bosqichlar asosida tayyorlangan nashrli plakatlar va boshqa ко‘rgazmalar kiritiladi.Yana bu ko‘rgazmalar turiga tasviriy san’at asarlarining reproduksiyalari, plakatlari, san’at asarlari to‘plangan albomlar, papka-118lar, diapozitivlar, kinofilmlar, kinofragment, diafilmlar ham kiritiladi. Ko‘rgazmalarning har ikki turi ham dars samaradorligini oshirishning eng muhim vositasi hisoblanadi. Faqat bu ko‘rgazmalarni o‘z vaqtida, o‘z o‘rnida ishlata bilish kerak.Ko‘rgazmali o‘qitishning eng foydali turlari borki, bu o‘qituvchini dars konspektini tuzishda tayyorlaydigan va dars materialini tushuntirish jarayonida sinf doskasiga chizib ko‘rsatadigan rasm-
suratlardir. Umuman, ko‘rgazmali o‘qitishning samarali bo‘lishi, eng awal, maktabda mutaxassis oliy ma’lumotli rassom-pedagogning bo‘lishi va tasviriy san’at kabinetining tashkil etilishiga bogliqdir.Maktabda tasviriy san’atni o‘qitishda muntazam holda foydalaniladigan metod bu amaliy ishlar metodibo‘lib, bu metod tasviriy san’atning hamma mashg‘ulot turlarida qo‘llaniladi. Ma’lumki, maktabda tasviriy san’atni o ‘qitish texnologiyasida o‘qituvchi yangi mavzu materialini tushuntirib bergach, shu mavzu bo‘yicha
o‘quvchilar egallagan bilim-malakalarini amaliyotda sinab ko‘rish uchun dars maxsus qism (25—30 minut)larga ajratiladi. Bu davrda yangi mavzu bo‘yicha o‘quvchilarga berilgan amaliy vazifalar bajariladi.
Amaliy ishlar davrida o‘quvchilar rasm ishlab, kompozitsiya yaratadilar. Haykal va qurish, yasash ishlari amaliyoti bilan, yana san’at va me’morchilik asarlarining tahlili bilan shug‘ullanadi.Amaliy ishlar metodi— o‘quvchilar bajarayotgan ishlar ustidan nazorat o‘matish, o‘quvchilaming xato-kamchiliklarini tuzatish, individual yordam, yaxshi amaliyotchilarni taqdirlash, yomon ishlayotganlarga tanbeh berish, kamchiliklarini bartaraf etish yo‘llarini alohida daftarda yoki o‘quvchi daftarining bir chetida ko‘rsatish, kamchilikni o‘qituvchi nazoratida tuzatish, ko‘pchilik o‘quvchilar qiynalayotgan o‘rinlami sinf doskasida ko‘rsatib berish kabi uslublar jarayonida va mazmunida ifodalanadi.Xullas, maktabdagi tasviriy san’ati darslarida « 0 ‘qituvchi og‘zaki bayon etish», «Ko‘rgazmali o‘qitish», «Amaliy ishlar» metodi va ularning zaruriy uslublaridan muntazam holda foydalaniladi. Buni
tasviriy san’atni o‘qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyasi talab qiladi. Bu uch o‘qitish metodidan foydalanishning samarali yo‘li o ‘qituvchi, eng avvalo, tasviriy san’atni o ‘qitishdagi yangi zamonaviy pedagogik texnologiyani yaxshi tushunib, undagi«motivatsiya», «tabaqalashtirish», «integratsiyalash » kabi yangi pedagogik tamoyil va qoidalami anglab, ulardan o‘z o‘mida foydalanib borishi lozim. Bu qoidalar o'qituvchidan fanlararo va predmetlararo bog'lanish tamoyilida ijod qilishni talab qiladi.
O‘quvchilarga berilayotgan bilim-malakalaming har tomonlama asoslangan, ko‘nikma holatiga kelgan bo‘lishi uchun ularda shakllangan bilim-malaka va ko‘nikmalami nazorat qilib borish ta’lim samaradorligining asosiy va bosh omili hisoblanadi.Bu haqda ulug‘ chex pedagogi Y.A. Komenskiy ham alohida to‘xtalib, o‘quvchilarda shakllantirilgan bilim-malakalami mun- tazam holda ko‘rib-kuzatib borish juda zarurligini qayta-qayta ta’kidlaydi. Bugungi kunda ham bu masala o‘qituvchilarning eng dolzarb vazifasi bo‘lib, o‘quvchilarning bilim-malakalari zamon talabi darajasida va Davlat ta’lim standartlari asosida bo‘lishini nazorat qilib borish muhim bo‘lib qolmoqda.
O‘quvchilarning bilim-malakalarini nazorat qilish va baholash o‘z oldiga qator ta’limiy va tarbiyaviy talablami qo‘yadi. Ular asosida quyidagilar aniqlab olinadi:
O’quvchilaming bilim-malakalarining Davlat ta’lim standarti va dasturi asosida mavjudligi va berilayotgani;o‘quvchilarning nazariy va amaliy bilimlari ijodiy rivojlanib, takomillashib borayotganligi;
o‘quvchilardagi bilim-malakalarning ularga berilayotgan topshiriqlar-vazifalarni bajarishga loyiqligi va yetarli darajada mavjudligi; 0‘quvchilardagi bilim-ko‘nikmalaming amaliyotda qo‘llanayotganligi kabilar ko‘riladi.Shular asosida o‘quvchilaming bilim-malakalarini rivojlantirish bo'yicha tadbirlar va vazifalar belgilanadi, dars texnologiyalari, didaktik prinsiplar va metodlar tanlanadi.
Maktabda tasviriy san’atni o ‘qitish va o ‘quvchilar bilimini nazorat qilish — baholashda pedagogikaning og‘zaki so‘rov, yozma (tasviriy) va amaliy ishlar bilan bog‘liq nazorat metodlaridan foydalaniladi.Og‘zaki nazorat, asosan, savol-javoblar mazmunida olib boriladi. Bu nazorat ko‘proq vaqt talab qiladi. Shuning uchun tasviriy san’at o ‘qituvchisi og‘zaki nazoratning reyting va test uslublaridan ham foydalanadi.Og‘zaki nazorat — san’at nazariyasi, san’at tarixi va tasviriy faoliyatning ilmiy asoslari bo‘yicha olib boriladi.Ma’lumki, maktabda tasviriy san’at bo‘yicha 4-sinfdan 7-sinfgacha san’at asarlari va rassomlar ijodini o‘rganish bo‘yicha davlat dasturida alohida soatlar ajratilgan.Bu dars mashg‘ulotlarida san’atshunoslik asoslari, san’at asarlari va rassomlarning hayoti hamda ijodiy faoliyatlari o‘rganiladi. Chunkibu darslarning asosiy maqsadi — o‘quvchilarga san’at asarini idrok etish, uni tahlil qilishga o‘rgatish va rassomchilik faoliyati bilan yaqindan tanishtirishdan iboratdir. Shuning uchun san’at asarlari tahlilida o ‘qituvchi asosiy e’tibomi: san’at asarining yaratuvchisi, asarning mavzusi, sujeti, g‘oyaviy mazmuni, asarning kompozitsiyasi, asami yaratishdagi rassomning badiiy-ijodiy uslubi, asar materiali, uning yaratilish tarixi, tasvirga olingan voqea-hodisa, asarni yaratishda foydalanilgan materiallar — manbalar, asarning saqlanishi — taqdiri kabilarga qaratiladi.Shunga ko‘ra, san’at asarlari bo‘yicha o‘quvchilaming bilim- malakalarini nazorat qilish va baholashda ko‘proq savol-javob metodidan foydalaniladi. Bu savol-javoblar taxminan quyidagi mazmunda tuziladi:
1 Y.A. Komenskiy. Buyuk didaktika. Т., 1975, 161—163-betlar.
|
| |
