Himoya. ATda ishlatiladigan bcrilganlar himoyalangan bo’lishi kerak.
Himoyalanish
AT tarkibiga kirgan dasturdan, foydalanuvchi dasturdan va
foydalanuvchining biron-bir harakatidan bo’ladi. Har qanday AT o’z tarkibiga
kirgan dasturlarni himoyalashi ko’zda tutilgan bo’ladi. Biroq,
bu himoyalanish
buzilishi mumkin, buzilish odatda tashqi aralashuv natijasida amalga oshiriladi.
Shu sababli, AT tarkibidagi ayrim dasturlarga kirish umuman ta’qiqlab
qo’yiladi. Albatta bunday ta’qiqni malakali foydalanuvchi "aylanib" o’tishi
mumkin, biroq bunday usul tavsiya qilinmaydi.
Effektiv joylashtirish. Ma’lumotlarni qay tartibda joylashtirish tizimning
mukammal ishlashiga omil bo’ladi. Ma’lumotlar pog’ona-pog’ona joylashtiri-
ladi. AT shunday ko’rilganki ma’lumotlar bir-biriga yaqin joyda joylashadi.
Bunda ko’p ishlatiladigan berilganlar oldingi "fon"da,
kamroq ishlatiladiganlar
esa keyingi bo’limlarda joylashtiriladi. Albatta joylashtirishda ikkita m a’lumot
lar majmuasi o’rtasida bo’sh joy qoldirmaslikka harakat qilinadi. Berilganlar
majmuasi orasida bo’sh joy hosil bo’lishi mumkinmi? Ha, mumkin. Bu
ma’lumotlarning saqlanishining ichki tuzilishidan kelib chiqadi. AT m a’lumot-
lami effektiv joylashtirish uchun shunga o’xshash holatlami hisobga oigan
holda joylashtiradi.
K om pyuter bilan muloqot. ATning ayrim resurslarida
kompyuter bilan
muloqot ko’zda tutilgan. Blindan tashqari foydalanuvchi ham o ’z dasturiga
muloqotni kiritishi mumkin. Muloqot tashabbuskori tizim yoki foydalanuvchi
bo’lishi mumkin. Tashabbuskor tizim bo’lganda, tizim hosil bo’lgan
holatdan
boshqa holatga o’tish yo’lini foydalanuvchi tavsiyasiga asosan bajaradi. Bunday
holatlar rejali yoki rejasiz bo’lishi mumkin. RejaJi holat tizimda ko’zda tutilgan
b o ’lib f o y d a la n u v c h in in g
javobi tizim unumdorligini oshirishga olib keladi.
Rejada ko’/d a tutilmagan muloqotda esa tm rn jarayonni
qay lartibda bajarishm
"bilmaydi" va tupik holat vujudga kelishi ham munikin. Masalan, foydalanuvchi
dasturi tizimda mavjud bo’lmagan resursni talab qiiishi. Muloqot tashabbuskori
foydalanuvchi bo’lganda, tizim kutish holatiga o ’tadi
va foydalanuvchining
buyrug’iga asosan ishni davom ettiradi. Masalan, tizim xizmat qilayotgan
dastumi vaqtinchalik yoki umuman to’xtatish.
K om pyuterning ishonchliVigini ta ’minlash. Kompyuteming qurilmalari
me’yorida ishlashi uchun ma’lum shart sharoitlar bajarilishi
talab qilinadi, bular
elektr manbai parametrlari, tashqi
muhit harorati va boshqalardir.
Bu shart-
sharoitlardan chetga chiqish kompyuter apparaturasida uzilishga yoki n o to 'g ’ri
ishlashiga olib keladi. ATda apparatura noto’g ’ri ishlashi natijasida paydo
bo’ladigan xatolikni inkor qiluvchi dastur mavjud bo’lib, zarurat tug’ilganda
