O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti “kasb ta’limi” kafedrasi

mavjudligi
materiallari asosida
Texnik ta’minoti
Bir yoki ikkita kompyuter 
kompyuter sinflari mavjud
Har bir maktab bazasidan 
kelib chiqqan holda 3-6 
sinflar mavjud
Didaktik 
mate-
riallarning 
tayyorlanishi
Darslik, 
o‘quv 
qo‘llanma, 
tarqatma 
materiallar,texnik 
vaositalar, 
kompyuter 
taqdimotlari
Internet 
materiallari 
va 
unda 
foydalaniladigan 
platformalar
Baholash usullari
Umumta’lim 
maktablarida 
chorak va yakuniy AL va 
KXK da Joriy, oraliq va 
yakuniy nazorat
Yillik baholash va imtihon 
olish
1.2. Yaponiyada ta’lim tizimi va xususiyatlari
YAponiya ta’limining shakllanishi 1867-1868 yillarda boshlangan. YAponiya uz 
oldiga ikki vazifani: 1 - boyish, 2-garb texnologiyalarini YAponiya ishlab chikaprishiga 
kiritsh masalasini kuydi va bu ishni amalga oshirish uchun birinchi galda ta’lim tizimini 
tubdan uzgartirish kerakligini angladi.
1872 yili «Ta’lim xakida» Konun kabul kilindi. Bunda yapon ta’limi garb ta’limi 
bilan uygunlashtirilgan .1893 yilda kasb ta’limi yunalishidagi birinchi kollej paydo 
bulgan. 1908 yilda YAponiya boshlangich ta’limni majburiy 6-yillik kilib belgiladi.
1946 yili kabul kilingan konstitutsiya fukorolarning ta’lim soxasidagi xukuk va 
burchlarini belgilab berdi. Unda barcha bolalar bepul umumiy ta’lim olishi shart ekanligi 
kayd etilgan. Xozirgi zamon yapon ta’lim tizimining tarkibi kuyidagicha: bogchalar, 
boshlangich maktab, kichik urta maktab, yukori urta maktab, oliy ta’lim tizimlariga 
kiruvchi oliy ukuv yurtlari. Bolalar yoshlariga karab 3,2,1,yillik ta’lim kurslariga jalb 
kilinadi. YAponiyada maktabgacha ta’lim muassasalarining 59,9 foizi xususiy, 40,8 foizi
davlatnikidir. 
Maktabgacha ta’limga YAponiyada katta e’tibor beriladi, chunki 
psixologlarning ta’kidlashicha 7 yoshgacha inson bilimlarni 70 foizini, kolgan 30 
foizini butun kolgan umri davomida uzlashtirar ekan. Maktabgacha tarbiya odatda 
oiladan boshlanadi. YApon ayollari uchun onalik xar doimgidek birinchi urinda turadi. 
Kupkina yaponkalarning aytishlaricha, bola tarbiyasi-ularning xayotlarining 
maksadidir.
YApon tarbiyachilarini bolalarni kichik gurux (xan) larga bulib ukitishlari 
maktabgacha tarbiyaning asosiy xususiyatlaridan biri bulib xisoblanadi. Bu guruxlar 
uzlarining stollariga,bolalarning uzlari tanlagan shaxsiy nomlariga, (bu bolalarda 
karorlar kabul kilishda, uzgalar fikrini xurmat kilish, gurux a’zolarini barchasini 
tashabbuskor bulishga) urgatadi. Bunday usul kichik maktablarda xam, urta 
maktablarda xam davom etadi. Bu guruxlar urtacha xar 5 oyda shakllanib turadi. 
YApon bolalariga sinfni boshkarish juda yokadi . SHuning tuchun xar kuni 
37 

bolalarning uzlari (toban) boshkaruvchi tanlaydilar. Xar bir bola bu vazifani bajarib 
kuradi.
Boshlangich maktabda ukituvchilar bolalarni tankidga, ya’ni uz xulklarini 
yomon tomonlarini, maktabdagi kamchiliklarni tankid kilishni urgatadilar. Bundan 
kurinib turibdiki, ukituvchi fakat ta’lim berish bilan cheklanib kolmay, bolaning xar 
tamonlama rivojlanishiga ta’sir etadi. SHuning uchun xam YAponiyada ukituvchi 
kasbiga kata e’tibor beriladi. YAponiya-rivojlangan davlatlar ichida ukituvchining 
maoshi davlat raxbarlari maoshidan xam yukori bulgan yagona davlatdir.
4
Majburiy ta’lim.Ta’limning bu pogonasi 6 yoshdan 15 yoshgacha bulgan 
bolalarni uz ichiga oladi. 6 yillik boshlangich ta’lim va 3 yillik urta maktab 9 yillik 
majburiy ta’limni tashkil etadi va u bepuldir. Muxtoj oilalarning bolalari bepul 
nonushta, ukuv kurollari, tibbiy xizmat bilan ta’minlanadi. Zarur bulgan xollarda 
ularning oilalariga moddiy yordam kursatiladi. SHu bilan birga YAponiyada xususiy 
maktablar xam mavjud. 
YUkori urta maktab 10,11,12-sinflarni uz ichiga oladi, bunday maktablarning 
kunduzgi, sirtki, kechki bulimlari mavjud. Ukuvchilarning 95 foizi kunduzgi 
maktablarda ukiydi. 
YAponiyada ukuv yili -240, AKSHda - 180 kun. YOzgi kanikul iyun oyining 
oxirida boshlanib, avgustda tugaydi. Darslar kuniga 7 soatdan utiladi.
Universitetlarga yukori va urta maktabni yoki 12 yillik oddiy maktabni bitirgan 
ukuvchilar kabul kilinadi. U erda 460 ta universitet bulib, 95 tasi davlat tasarrufida, 34 
tasi munitsipial, 31 tasi xususiydir. 1-toifadagi universitetlarda xar bir ukituvchiga 3 
nafar, 2-toifali universitetlarda esa 20 tadan talaba tugri keladi. Universitetlarga kabul 
kilish ikki boskichga bulinadi: 1-boskichi turar joyda utkaziladi, buning uchun eski 
yapon tili, matematika, fizika, kime, jamiyatshunoslik, tarix buyicha test sinovlaridan 
utiladi. 
YAponiyada oliy ta’lim majburiy xisoblanadi va u kasb ta’limi bilan uzviy 
boglikdir. Oliy ta’lim tizimi kuyidagiturlarni uz ichiga olodi. 
Tulik sikldagi universitetlar ( 4 yil). 
Tezlashtirilgan universitetlar sikli (2 yil). 
Kasb ta’lim kollejlari .
Texnika institutlari. 

Download 0,76 Mb.