|
Mahsulot ishlab chiqarish kritik hajm darajasi tahlili
|
| bet | 199/316 | | Sana | 11.06.2024 | | Hajmi | 1,74 Mb. | | #262678 |
Bog'liq Moliyaviy va boshqaruv tahlili Vahabov A V va boshq ЮЛДАШ 61e49 Mahsulot ishlab chiqarish kritik hajm darajasi tahlili
Ko‘rsatkichlar
|
Summasi
|
Mahsulot birligining bahosi
|
500
|
Jami o‘zgarmas xarajatlar
|
100000
|
Mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan o‘zgaruvchan xarajatlar
|
300
|
Aniqlash kerak:
Kritik hajm darajasini
qiymat ifodasi;
miqdor ifodasi;
Jami o‘zgarmas xarajatlar
Kritik hajm darajasi = 1- birlikka o‘zgaruvchan xarajat
birlik bahosi
Yuqoridagi belgilashlardan kritik hajm darajasini aniqlash mumkin.
100000
Kritik hajm = = 250000 so‘m
300
1-
500
Kritik hajm darajasining qiymat ifodasini uning birlik bahosiga bo‘lish asosida kritik hajm darajasida mahsulot miqdorini aniqlash mumkin.
250000
Kritik hajm = ------------------- = 500 dona
500
Uning o‘zgarishini bevosita yuqoridagi formula asosida o‘zaro bog‘lanishlarda aniqlash mumkin.
jadval
Mahsulot sotishdan olingan foyda va uning o‘zgarishining omilli tahlili
Ko‘rsatkichlar
|
O‘tgan yili
|
Hisobot yili o‘tgan yil
tannarxida
|
Hisobot yili
|
1. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan
olingan sof tushum, ming so‘m
|
1452513
|
2578146
|
3040381
|
2. Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning
ishlab chiqarish tannarxi, ming so‘m
|
929608
|
1789537
|
2168322
|
3. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan
olingan yalpi foyda, ming so‘m
|
522905
|
788609
|
872059
|
Tahlil etuvchining tushunishi osonroq bo‘lishi uchun quyidagi bog‘lanishlarni keltirish o‘rinlidir.
jadval
Mahsulot, ish va xizmatlarni sotishdan olingan yalpi foyda va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash
Ko‘rsatkichlar
|
O‘tgan yili
|
Hisobot yilida sotish hajmi o‘tgan yil
tannarxida
|
Hisobot yili
|
1. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan
olingan sof tushum
|
QOPO
|
Q1PO
|
Q1P1
|
2. Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning
ishlab chiqarish tannarxi
|
QOSO
|
Q1SO
|
Q1S1
|
3. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan
olingan yalpi foyda
|
QO(PO – SO)
|
Q1(PO – SO)
|
Q1(P1 – S1)
|
Bu yerda:
Q – mahsulot hajmi;
S – mahsulot birligining tannarxi;
P – mahsulot birligining bahosi.
Mahsulot hajmining o‘zgarishi:
788609 – 522905 = +265704.
Baho va ishlab chiqarish tannarxi o‘zgarishining yalpi foyda o‘zgarishiga ta’siri:
872059 – 788609 = +83450.
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, tahlil qilinayotgan korxonada joriy yilda mahsulot sotishdan olingan yalpi foyda miqdori o‘tgan yilga nisbatan 349154 ming so‘mga o‘sgan. Bu o‘zgarish quyidagi omillar hisobiga bo‘lgan: ya’ni mahsulot ishlab chiqarish hajmining miqdor jihatidan o‘zgarishi hisobiga mahsulot sotishdan olingan foyda summasi 265704 ming so‘mga ortgan. Umuman olganda korxonaning mahsulot sotishdan olingan yalpi foydasining ortishiga, asosan, mahsulot hajmi miqdorining o‘sishi sabab bo‘lgan. Mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan olingan yalpi foydaning o‘sganligini ijobiy holat sifatida baholamoq lozim.
Davr xarajatlari tahlili
Davr xarajatlari deyilganda – bevosita ishlab chiqarish jarayoni bi- lan bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar va sarflar tushuniladi. Davr xarajatlari tarkibiga mahsulot ishlab chiqarish tannarxiga kiritilmaydigan xo‘jalik sarflari kiritiladi. Ularni yuzaga chiqish shakli va o‘rniga qarab quyidagilarga ajratish mumkin.
sotish xarajatlari;
ma’muriy xarajatlar;
boshqa umumxo‘jalik xarajatlari.
Sotish xarajatlari «Mahsulot (ish bajarish, xizmat ko‘rsatish)lar ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalar-
ning shakllanish tartibi to‘g‘risida»gi Nizomga muvofiq to‘g‘ridan to‘g‘ri korxona faoliyati natijaviyligi bilan bog‘lanishi tartiblangan.
Sotish xarajatlari mahsulotlarni xaridor va buyurtmachilarga ortib jo‘natish va sotish bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlarni o‘z ichiga oladi.
Sotish xarajatlarini ish haqi xarajatlari, ish haqidan ajratmalar, material xarajatlari, asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizat- siyasi, reklama xarajatlari, ish va xizmatlar, boshqa xarajat moddalari bo‘yicha tarkiblash va tahlil etish mumkin.
Sotish xarajatlarining qoplanishi korxonaning dastlab hisob foydasidan amalga oshiriladi.
|
| |
