119
Ichki aylanuvchi yuzalar uchun 2Z
0
= d
b
– d
a
Qarama-qarshi yuzalarga paralell ishlov berganda 2Z
0
= l
a
– l
b
Nosimmetrik quyumlar detallarning tomonlariga alohida ishlov berilganda
bo„ladi, ya‟ni: Z
0
= a – b
Bu erda, a va b – mos ravishda tayyorlama va tayyor detall o„lchamlari
Quyumlar miqdori texnologik jarayonni ishlab chiqishda muxim texnika-
iqtisodiy ahamiyatga ega. Oshirib yuborilgan quyum detal tayyorlashga sarflanuvchi
material xajmini ko„payutirib, dastgoh ish unumdorligini kamaytirib, detal sifatini
yomonlashishiga olib keladi. Chunki, kesish chuqurligini oshib borishi ish tartibini
kamayutirishga,
o„tishlar sonini oshishiga, demak dastgoh unumdorligini
kamayishiga olib keladi[6].
Quyum kamayuib ketsa ishlov berishda keraklik o„lcham aniqligini va yuza
silliqligini olib bo„lmaydi, bu esa nuqsonli detal tayyorlashga olib keladi. Shuning
uchun muqobil quyum tayinlashga xarakat qilish kerak .
Quyumning miqdoriga asosan quyidagi omillar ta‟sir etadi:
-tayyorlamaning shakli va o„lchamlari. Shaklning murakkabligi va tayyorlama
o„lchamlarining kattaligi quyumning oshishiga olib keladi;
-tayyorlamaning turi va uni olish usuli. Tayyorlamalar ularni tayyorlash turiga
(prokatlash, quyma bolgalash va xakozo) qarab xar-xil aniqlikda bo„ladi;
-tayyor detal dan talab qilinaetgan o„lcham aniqligi, yuza sifati va g„adir-
budurligi, bu talablar qancha yuqori bo„lsa quyum ham shuncha katta bo„lmogi kerak
, chunki bu talablarni bajarish uchun qo„shimcha operatsiyalar tayinlanmog„i zarur.
