DMAD texnologik tizimi bikirligi yuza g„adir – budurligiga ta‟siri

113 
3.12 – rasm. DMAD tizimini g„adir-budurligiga ta‟siri 
Texnologik tizim elementlarini titrashi asbob kesuvchi tig„i holatini ishlov 
berilayotgan yuzaga nisbatan davriy ravishda o„zgartirib turadi, ya‟ni notekisliklar 
yaratadi. Titrash jarayoniga tizim bikrligi, uni bo„g„inlaridagi tirqishlar, aylanuvchan 
qismlarni nomuvozanatligi, yuritmalar nosozligi va boshqalar sabab bo„ladi[13]. 
3.5.Yuza sifatini mashina detallarini ekspluatatsionxususiyatlariga ta‟siri. 
Mashinani talab etilgan sifatini ta‟minlash va uni boshlangich holatini uzoq 
muddat saqlash asosan ularni detallarini yuzalari sifatiga bog„liq bo„ladi. 
Mashinalarni ishdan chiqishiga asosiy sabab (80%gacha) – detallar yuzalarini 
eyilishidir. 
Detal 
yuzalarini 
eyilishiga 
makronotekisliklar, 
to„lqinsimonlik 
va 
mikronotekisliklar ta‟sir ko„rsatadilar. 
Makronotekisliklar va tulqinsimonlikda yuzalarni eyilishi notekis boradi. Oldin 
yuzani chiqib turgan qismlari eyiladi. Mikronotekisliklarda ham birinchi navbatda 
cho„qqilar deformatsiyalanadi va eziladi. Moylovchi qatlam yuzada nisbiyu bosim 
ma‟lum qiymatdan oshib ketmaguncha ushlab turiladi. Ishqalanuvchi yuzalar asosan 
chiqib turuvchi qismlari bilan kontaktda bo„lganlari tufayli, bu erda moylovchi 
suyuqlik sizib chiqariladi va quruq ishqalanish sodir bo„ladi.

114 
Ishqalanuvchi yuzalarni eyilishi ma‟lum egri chiziq bo„yicha boradi (3.13– 
rasm) 

qism-birlamchi eyilish davri, 

qism – meyorli, ekspluatatsion eyilish davri. 
U ishni to„g„ri olib borishda va moylashni yaxshi amalga oshirishda o„z oq muddat 
davom etadi, 

qism – halokatli eyilish davri. 
3.13 – rasm. 
1 – egri chiziq g„adir – budurligi yuqori bo„lgan yuza eyilishini, 2 – egri chiziq 
esa g„adir – budurligi kichik bo„lgan yuza eyilishini ifodalaydi. Ko„rinib turibdiki, 
ikkinchi holda birlamchi eyilish kattaligi va vaqti kamayadi, ekpluatatsion meyorli 
eyilish davri esa o„zgarmay qoladi. 

Download 8,1 Mb.