Shpindelni profilli tayyorlamadan tayyorlash

198 
jilvirlanadi va tovoncha dumaloqlashtiriladi. Yakuniy mexanik ishlov berish 
operatsiyasi yakuniy jilvirlash bo„lib, bunda shpindeli butun profiliga ishlov beriladi. 
Shpindellarni to„g„rilash.
Shpindellarni tayyorlashda tayyorlamani texnologik 
jarayon bo„yicha o„tishida to„g„rilashga alohida eitibor qaratiladi. Odatda shpindellar 
qo„l yordamida to„g„rilanadi. Sovuq holatida to„g„rilash shpindellarni kuchlanish 
holatida bo„lishiga va ularni ishlov berish jarayoni, yig„ishdagi qiyshayishiga sabab 
bo„ladi.
Sovuq holatida to„g„rilashni ikki usulga bo„ladilar: 
1-egilishga 
to„g„rilash va naklepga to„g„rilash. 2-Egilishga to„g„rilash 
tayyorlamalar va birlamchi, termik ishlov berguncha ishlov berilgan shpindellar 
ustida bajariladi. Zarbalar tayyoralamani bo„rtib chiqib turgan tomoniga beriladi.
Toblangan shpindellarni naklepga to„g„rilashda detalni bukilgan tomoniga qattiq 
qotishmadan tayyorlangan o„tkir zarbchi tomonidan zarba beriladi. Agarda zarba 
kuchi etarli bo„lsa, tayyorlamani yuqori va quyi qismlarida to„g„rilashgacha bo„lgan 
kuchlanishlar ishoralariga teskari bo„lgan kuchlanishlar paydo bo„ladi. 
Siqilish kuchlanish o„rniga bukilgan tayyorlamada cho„zuvchi kuchlanishlar 
harakat qiladi, cho„zuvchi kuchlanishlar o„rniga esa tayyorlamani yuqori qismida 
siqilish kuchlanishlar harakat qiladi va natijada shpindeli to„g„rilanadi. Naklepga 
to„g„rilashdagi metall ichki kuchlanishlari egilishiga to„g„rilashdagiga qaraganda 
ancha kam. Bu usulni asosiy kamchiligi o„tkir zarbchidan qoladigan chuqur izlardir. 
Naklepga to„g„rilashda tovon va tovon oldi konuslariga, rolikni tebranish joyi 
bo„lgansilindrik bo„yinchaga, hamda dumaloqchani o„tkazish joylariga zarbalar 
berish qatiiy taqiqlanadi.
Profilli tayyorlamadan tayyorlanadigan shpindellarga mexanik ishlov berish 
texnologik jarayoni 8.2-jadval keltirilgan. 

199 
8.2-jadval.
Profilli tayyorlamadan tayyorlanadigan shpindellarga mexanik ishlov berish 
texnologik jarayoni 
 
Operatsiya 
 
1. Tayyorlov: 2 o„.u.h tayyorlamalarga 
chiviriq 1 diametrda qirqilsin. 
2.To„g„rilash: 1 o„lchamgacha 
tayyorlama butun uzunligi bo„yicha 
to„g„rilash.
3.Tayyorlov: profilni ushlagan holda 
tayyorlamani aylantirish. 
4. Tayyorlov: 1 va yuqori texnologik 
qismini kesib tashlash. 
5.Tokarli-kesib tashlash. 1,2 o„.u.h quyi 
texnologik qismni kesib 
tashlash.
6.Tokarli: 1, 2 o„.u.h shpindelni yuqori 
qismini tokarlash. 
7.Tokarli-vintqirqar: 1,2,3 o„.u.h tovonooldi 
konusni 
tokirlash.
8.Tokarli-vintqirqar:silindrni katta 
konusga 1 diametrgacha 
tokarlash.

200 
9.Markazsiz-jilvirlash: butun profili 
bo„yicha shpindelni birlamchi jilvirlash. 
10.Doiraviy jilvirlash: 1 o„.u.h. quyi 
markazni birlamchi 
jilvirlash.
11.Doiraviy jilvirlash: 1,2,3 o„.u.h vtulkali 
konusni yakuniy jilvirlash. 
12.Doiraviy jilvirlash: konusni yakuniy 
jilvirlash va tovonchani 
dumaloqlashtirish.
13.Markazsiz jilvirlash: detalni butun profili bo„yicha yakuniy jilvirlash. 

Download 8,1 Mb.