Cho„zuvchi silindrlarni tayyorlash.
Cho„zuvchi silindrlarga mexanik ishlov
berish texnologik jarayoni asosan operatsiyalarni umumiy qo„llanishdagi universal
dastgohlardan foydalangan holda differensiatsiya tamoyili negizida tuzilgan. Maxsus
dastgohlar riflyalarga ishlov berish yuqori chastotali tok bilan toblash va to„g„rilash
operatsiyalarida qo„llaniladi. Cho„zuvchisilindr uzunligi taxminan 15-20 diametrga
223
teng, shuning uchun unga ishlov berishni kichik bikrlikdagi vallarga ishlov berishga
kiritish mumkin. Bu ishlov berishda lynetlardan foydalanishni, tayyorlamani kichik
bikrligini hisobga olgan holda kesish tartiblarini tanlash va ishlov berish
operatsiyalari qatoriga to„g„rilanishni kiritishni nazarda tutadi.
8.6-jadvalida yigiruv mashinasi cho„zuvchisilindrini tayyorlash texnologik
jarayoni keltirilgan. Cho„zuvchisilindr tayyorlamasi riflyalarni yaratish jarayonigacha
qator tokarli vintqirqar to„g„rilash operatsiyalari, markazsiz jilvirlash, frezerli
operatsiyalaridan o„tadi. Frezerli va markazsiz jilvirlash operatsiyalaridan tashqari,
boshqa operatsiyalarda texnologik asos bo„lib markaziy teshiklarni konusli yuzalari
xizmat qiladi, shuning uchun ularni tayyorlash aniqligi muhim omil hisoblanadi.
Rixtovkalash operatsiyalari maxsus rixtovkalash preslarda, misdan tayyorlangan
zarbdor ishlatgan holda, amalga oshiriladi. Ruxsat etilgan radial tepish joizligi
indikator bilan nazorat qilinadi.
Tokarli operatsiyalari uchun universal va ixtisoslashgan dastgohlar qo„llaniladi.
Tokarli operatsiyalari tayyorlamani silindrik yuzalarini ketma-ket yo„nishdan iborat,
bunda tayyorlamada reizba qirqish uchun silindrsimon dumchali yo„naltiruvchi hosil
bo„ladi
va
yo„naltiruvchiga
qarama-qarshi
tomonda
qavariq
qism
yo„niladi.Tayyorlamada katta bikrlik hosil qilish uchun qo„zg„aluvchan va
qo„zg„almas lyunetlar ishlatiladi.
Jilvirlash operatsiyalari markazsiz jilvirlash va doiraviy jilvirlash dastgohlarida
bajariladi.Bu operatsiyalarda tayyorlamani yo„naltiruvchi bo„yicha, yonboshlar, turli
xil qavariqlar riflyali tumbochkalar ketma-ket jilvirlanadi.
8.6-Jadval.
Cho„zuvisilindrlarga mexanik ishlov berish texnologik jarayoni.
Operatsiya
1.Tayyorlov:1o„
.u.h 2 diametrli
chiviriqni 3
o„lchamga
kesish.
2.To„g„rilash:1o„.
u.h tayyorlamani butun
uzunligi bo„yicha
to„g„rilash.
3.Maxsus
frezerli:bir vaqtda
40ta tayyorlama
o„rnatib ikki
yonboshini 1 o„.u.h
frezalash.
4.Markazsiz
jilvirlash: 1o„.u.h
tayyorlamani
jilvirlash.
224
5. Markazsiz
jilvirlash: 1o„.u.h
tayyorlamani
jilvirlash.
6. Markazsiz
jilvirlash: o„.u.h
yakuniy tayyorlamani
jilvirlash.
7.Maxsus
tokarli: detallni bir
tomondan
1,2,3,
o„.u.h
markazlash
detalni
boshqa
tomonidan
1,2,3
o„.u.h
markazlash.
8.Maxsus
tokarli:
1-7
o„.u.h
nusxa
bo„yicha
yo„nish.
9.Tokarli
vintqirqar:4-9
o„.u.h
ariqchalarni
yo„nish.
10. Tokarli
vintqirqar: Boshqa
tomondan 1
diametrgacha 2o„.u.h
yo„nish.
11.Dumaloq
jilvirlash. Detalni 1
diametrgacha
jilvirlash.
12.Juvalash:
ishchi
bo„lmagan
bo„yinchalarni
juvalash 1,3 o„.u.h
riflyalarni
juvalash.
13. Tokarli
vintqirqar: kamera
tomonidan yonboshni
2 diametrgacha 1
o„.u.h yo„nish.
14.Avtomatli
tokarli: 3 va 2 o„.u.h
teshik parmalash, 4 va 1
o„.u.h
teshik
parmalash.
15. Tokarli
vintqirqar: 1o„.u.h
2 teshikni yo„nib
kengaytirish.
16.Tokarli
vintqirqar:
kamerani
1 va 2 o„.u.h yo„nib
kengaytirish;
2
faskani
yo„nish.
17.Dumaloq
jilvirlash: detalni 1
o„lchamga
jilvirlash.
18.Dumaloq
jilvirlash: reziba qirqish
uchun detalni 1
o„lchamgacha jilvirlash.
19. Dumaloq
jilvirlash: detalni
boshqa tomondan
1 diametrgacha
jilvirlash.
20. Tokarli
vintqirqar: kamerani
1 diametrga
razvertkalash.
225
21.Reziba
qirqish:
1rezibani
2
o„.o„.h
qirqish.
22.Rezibajuvalash
: 1 rezibani
juvalash.
23.Dumaloq
jilvirlash:
Yo„naltiruvchi
bo„yinchasini
1
diametrigacha
jilvirlash.
24. Dumaloq
jilvirlash: 3o„.u.h
yonbosh yuzani
jilvirlash.
25. Dumaloq
jilvirlash: 1diametrga
jilvirlash.
26.Dumaloq
jilvirlash: kamera
tomonidan yonboshni 1
va 2 o„.u.h
jilvirlash.
27.CHilangar
lik. 1 yonboshni
tozalash.
28. Dumaloq
jilvirlash:kamera
tomonidan
yonboshni 1 va 2
o„.u.h jilvirlash.
Jilvirlashda yuzalarni kerakli g„adir-budurliklari taiminlanadi, uni alohida
o„lchamlari, detali o„qlariga nisbatan yonboshlarini perpendikulyarligi bo„g„inlarini
chiziqqa to„g„ri yig„ish uchun katta aniqlikda ushlanadi.Bundasilindr yonboshlarini
jilvirlash, teshik vasilindr yo„naltiruvchilarga ishlov berish aniqligiga alohida eitibor
qaratilishi kerak.
Oraliq bo„yinchalarni hosil qilish maxsus juvalash dastgohida bajarilib u
konstruktiv ko„rinishiga ko„ra markazsiz jilvirlash dastgohiga o„xshaydi. Bu
dastgohda ishchi organlar sifatida ikkita silliq rolik hisoblanib, ulardan biri
xarakatchan, ikkinchisi esa qo„zg„almas bo„ladi. Harakatchan rolik yordamida
juvalanayotgan cho„zuvchisilindrlar diametrlarini o„zgartirish mumkin. Juvalash
kuchi gidravlik qurilma yordamida hosil qilinadi.
Maxsulot 8.11-rasmda keltirilgan moslamaga o„rnatiladi. Ushbu operatsida
asoslash reziba qirqish uchun tayyorlangan teshik yuzasi bo„yicha amalga oshiriladi,
bunda yonboshga va qarama qarshi tomondagi markaziy teshikka tiraladi. Oraliq
bo„yinchalarini juvalashda VK8 markali qattiq qotishmadan tayyorlangan silliq
roliklar ishlatiladi.
226
8.11-rasm. Cho„zuvchisilindrlar oraliq bo„yinchalarini juvalash uchun moslama
Bu moslama universal bo„lib, piliklash, yigirish va yigirish burama mashinalari
cho„zuvchisilindrlarini turli xil oraliq bo„yinchalarini juvalashga mo„ljallangan.
Moslama korpus 1 bilan vint 2 orqali biriktirilgan plastina 5 asos 6 ga ikki bolt 3
bilan qotirilgan.
Asos 6 da yo„naltiruvchi plastinalar 9 yordamida unga biriktirilgan korpus 1da
o„rnatilgan. Korpus orqali almashuvchan pog„onali val 13 o„tadi va unga markaz 19
va almashuvchan maxsus tirgak 24 yordamida ikkita ustun 14 va ikkita almashuvchan
o„rindiqlar 25 turli cho„zishsilindrlari bo„g„inlarini o„rnatish uchun qotirilgan. Val
13silindrni oraliq bo„yinchalar va tumbalarga ajratadi. Richag 10 ga bosilganda
ishlov berilayotgan detali o„z o„qi bo„ylab siljiydi.
Ishlov berilayotgan detali aylanma xarakatni juvalovchi roliklar va detal orasida
xosil bo„ladigan ishqalani kuchlari hisobiga oladi. Roliklarni aylanishi yo„nalishi
detalni aylanish yo„nalishiga qarama- qarshi. Bo„g„inchalarni juvalashda urchuqli
moy ishlatiladi[9].
Ishchi bo„g„inchalarda riflyalar 8.12-rasmda ko„rsatilgan moslama yordamida
hosil qilinadi. Bu moslamada detalni asoslash yqorida keltirilgandek amalga
oshiriladi. Moslama ishlash tamoyili va tuzilishiga ko„ra 8.11-rasmda keltirilgan
moslamaga o„xshash, farqi riflyalar mos profiliga ega bo„lgan juvalash roliklarini
ishlatilishidadir.
227
Ushbu moslama universal bo„lib piliklash, yigirish va yigirish burama
mashinalarini turli cho„zuvchisilindrlarni riflyalarini juvalashda ishlatiladi.
|
