|
-rasm. Tut parvonasi – Diaphania Pylolis
Pdf ko'rish
|
| bet | 157/175 | | Sana | 16.11.2023 | | Hajmi | 11,98 Mb. | | #99770 |
Bog'liq Ipakchilik fanidan amaliy laboratoriya mashgulotlari102-rasm. Tut parvonasi – Diaphania Pylolis.
Surxondaryo viloyatining bir qator tumanlarida Jarqo’rg’on, Termiz,
Qumqo’rg’on tumanlaridagi ko’m-ko’k bo’lib turgan tut barglarni butunlay
ilmateshik qilib tashladi va barglar qurib tukilib ketishiga sabab bo’ldi.
Tut
parvonasining tez tarqalib ketishiga asosiy sabablardan biri hasharot paydo
bo’lgandan unga qarshi kurashmaganligidir, xech qanday chora tadbirlar
qo’llanilmagan ligidandir. Shu sababli ular tezda tarqalib ko’pgina tumanlarda tut
plantasiyalariga katta zarar keltiradi.
1994-1995 yillarda hasharotga qarshi kurash tadbirlari olib borilmaganligiga
qaramay Surxondaryo viloyatining mavjud 18,1 mln tut daraxtining 11,4 mln tupi
yoki 62,8 foizi, 3674 gektar maydondagi tut plantasiyalarning 2221 gektar yoki
60,5 foizini zararladi.
1997 yildan boshlab zararkunanda Farg’ona viloyatining Oltiariq,
Yozyovon, Andijon viloyatining Ulug’nor, Asaka tumanlarida paydo bo’ladi.
Bunday xolat butun Farg’ona vodiysining barcha tutzorlariga katta zarar
keltirdi.Albatta tut parvonasining respublikamizga kirib kelishi Respublika
pillachiligi uchun juda tashvishli vaziyatdir. 2001 yildan boshlab tut parvonasi
Toshkent viloyatining Bekobod tuman xo’jaliklarida uchray boshlaydi.
Tut parvonasi janubiy rayonlarda olti yetti avlod berib rivojlanishi
aniqlangan.Hasharot to’liq o’zgaruvchan rivojlanuvchi hasharotlar qatoriga kirib
100
100
Тут
Тут
парвонаси
парвонаси
(
(
Glyphodes
Glyphodes
pyloalis
pyloalis
)
)
Республикамизда
Республикамизда
тут
тут
парвонаси
парвонаси
1993
1993
йилдан
йилдан
бошлаб
бошлаб
пайдо
пайдо
бўлган
бўлган
.
.
Йилига
Йилига
6
6
-
-
7
7
та
та
авлод
авлод
бериб
бериб
ривожланади
ривожланади
.
.
Барглар
Барглар
тут
тут
парвонасини
парвонасини
қурти
қурти
таъсирида
таъсирида
қуриб
қуриб
қолади
қолади
.
.
Битта
Битта
зарарланган
зарарланган
новдада
новдада
битта
битта
қурт
қурт
бўлса
бўлса
,
,
тут
тут
новдаси
новдаси
келаси
келаси
йил
йил
30
30
-
-
50
50
см
см
гача
гача
қисқаради
қисқаради
.
.
Тут
Тут
парвонасига
парвонасига
қарши
қарши
механик
механик
,
,
биологик
биологик
,
,
агротехник
агротехник
ва
ва
кимёвий
кимёвий
кураш
кураш
чоралари
чоралари
мажмуаси
мажмуаси
ишлаб
ишлаб
чиқилган
чиқилган
.
.
Биологик
Биологик
кураш
кураш
чораларидан
чораларидан
табиатда
табиатда
олтинкўз
олтинкўз
,
,
қандалалар
қандалалар
,
,
арилар
арилар
ўамда
ўамда
қушларнинг
қушларнинг
аҳамияти
аҳамияти
жуда
жуда
каттадир
каттадир
.
.
Биолабораторияларда
Биолабораторияларда
кўпайтириладиган
кўпайтириладиган
бракон
бракон
кушандасидан
кушандасидан
оқилона
оқилона
фойдаланса
фойдаланса
бўлади
бўлади
.
.
Зараркунанда
Зараркунанда
сонига
сонига
қараб
қараб
браконни
браконни
1:5, 1:10
1:5, 1:10
нисбатларда
нисбатларда
қўйилади
қўйилади
.
.
Капалаги
Қурти
Тухуми
Ғумбаги
100
100
Тут
Тут
парвонаси
парвонаси
(
(
Glyphodes
Glyphodes
pyloalis
pyloalis
)
)
Республикамизда
Республикамизда
тут
тут
парвонаси
парвонаси
1993
1993
йилдан
йилдан
бошлаб
бошлаб
пайдо
пайдо
бўлган
бўлган
.
.
Йилига
Йилига
6
6
-
-
7
7
та
та
авлод
авлод
бериб
бериб
ривожланади
ривожланади
.
.
Барглар
Барглар
тут
тут
парвонасини
парвонасини
қурти
қурти
таъсирида
таъсирида
қуриб
қуриб
қолади
қолади
.
.
Битта
Битта
зарарланган
зарарланган
новдада
новдада
битта
битта
қурт
қурт
бўлса
бўлса
,
,
тут
тут
новдаси
новдаси
келаси
келаси
йил
йил
30
30
-
-
50
50
см
см
гача
гача
қисқаради
қисқаради
.
.
Тут
Тут
парвонасига
парвонасига
қарши
қарши
механик
механик
,
,
биологик
биологик
,
,
агротехник
агротехник
ва
ва
кимёвий
кимёвий
кураш
кураш
чоралари
чоралари
мажмуаси
мажмуаси
ишлаб
ишлаб
чиқилган
чиқилган
.
.
Биологик
Биологик
кураш
кураш
чораларидан
чораларидан
табиатда
табиатда
олтинкўз
олтинкўз
,
,
қандалалар
қандалалар
,
,
арилар
арилар
ўамда
ўамда
қушларнинг
қушларнинг
аҳамияти
аҳамияти
жуда
жуда
каттадир
каттадир
.
.
Биолабораторияларда
Биолабораторияларда
кўпайтириладиган
кўпайтириладиган
бракон
бракон
кушандасидан
кушандасидан
оқилона
оқилона
фойдаланса
фойдаланса
бўлади
бўлади
.
.
Зараркунанда
Зараркунанда
сонига
сонига
қараб
қараб
браконни
браконни
1:5, 1:10
1:5, 1:10
нисбатларда
нисбатларда
қўйилади
қўйилади
.
.
Капалаги
Қурти
Тухуми
Ғумбаги
100
100
Тут
Тут
парвонаси
парвонаси
(
(
Glyphodes
Glyphodes
pyloalis
pyloalis
)
)
Республикамизда
Республикамизда
тут
тут
парвонаси
парвонаси
1993
1993
йилдан
йилдан
бошлаб
бошлаб
пайдо
пайдо
бўлган
бўлган
.
.
Йилига
Йилига
6
6
-
-
7
7
та
та
авлод
авлод
бериб
бериб
ривожланади
ривожланади
.
.
Барглар
Барглар
тут
тут
парвонасини
парвонасини
қурти
қурти
таъсирида
таъсирида
қуриб
қуриб
қолади
қолади
.
.
Битта
Битта
зарарланган
зарарланган
новдада
новдада
битта
битта
қурт
қурт
бўлса
бўлса
,
,
тут
тут
новдаси
новдаси
келаси
келаси
йил
йил
30
30
-
-
50
50
см
см
гача
гача
қисқаради
қисқаради
.
.
Тут
Тут
парвонасига
парвонасига
қарши
қарши
механик
механик
,
,
биологик
биологик
,
,
агротехник
агротехник
ва
ва
кимёвий
кимёвий
кураш
кураш
чоралари
чоралари
мажмуаси
мажмуаси
ишлаб
ишлаб
чиқилган
чиқилган
.
.
Биологик
Биологик
кураш
кураш
чораларидан
чораларидан
табиатда
табиатда
олтинкўз
олтинкўз
,
,
қандалалар
қандалалар
,
,
арилар
арилар
ўамда
ўамда
қушларнинг
қушларнинг
аҳамияти
аҳамияти
жуда
жуда
каттадир
каттадир
.
.
Биолабораторияларда
Биолабораторияларда
кўпайтириладиган
кўпайтириладиган
бракон
бракон
кушандасидан
кушандасидан
оқилона
оқилона
фойдаланса
фойдаланса
бўлади
бўлади
.
.
Зараркунанда
Зараркунанда
сонига
сонига
қараб
қараб
браконни
браконни
1:5, 1:10
1:5, 1:10
нисбатларда
нисбатларда
қўйилади
қўйилади
.
.
Капалаги
Қурти
Тухуми
Ғумбаги
100
100
Тут
Тут
парвонаси
парвонаси
(
(
Glyphodes
Glyphodes
pyloalis
pyloalis
)
)
Республикамизда
Республикамизда
тут
тут
парвонаси
парвонаси
1993
1993
йилдан
йилдан
бошлаб
бошлаб
пайдо
пайдо
бўлган
бўлган
.
.
Йилига
Йилига
6
6
-
-
7
7
та
та
авлод
авлод
бериб
бериб
ривожланади
ривожланади
.
.
Барглар
Барглар
тут
тут
парвонасини
парвонасини
қурти
қурти
таъсирида
таъсирида
қуриб
қуриб
қолади
қолади
.
.
Битта
Битта
зарарланган
зарарланган
новдада
новдада
битта
битта
қурт
қурт
бўлса
бўлса
,
,
тут
тут
новдаси
новдаси
келаси
келаси
йил
йил
30
30
-
-
50
50
см
см
гача
гача
қисқаради
қисқаради
.
.
Тут
Тут
парвонасига
парвонасига
қарши
қарши
механик
механик
,
,
биологик
биологик
,
,
агротехник
агротехник
ва
ва
кимёвий
кимёвий
кураш
кураш
чоралари
чоралари
мажмуаси
мажмуаси
ишлаб
ишлаб
чиқилган
чиқилган
.
.
Биологик
Биологик
кураш
кураш
чораларидан
чораларидан
табиатда
табиатда
олтинкўз
олтинкўз
,
,
қандалалар
қандалалар
,
,
арилар
арилар
ўамда
ўамда
қушларнинг
қушларнинг
аҳамияти
аҳамияти
жуда
жуда
каттадир
каттадир
.
.
Биолабораторияларда
Биолабораторияларда
кўпайтириладиган
кўпайтириладиган
бракон
бракон
кушандасидан
кушандасидан
оқилона
оқилона
фойдаланса
фойдаланса
бўлади
бўлади
.
.
Зараркунанда
Зараркунанда
сонига
сонига
қараб
қараб
браконни
браконни
1:5, 1:10
1:5, 1:10
нисбатларда
нисбатларда
қўйилади
қўйилади
.
.
Капалаги
Қурти
Тухуми
Ғумбаги
290
4 ta fazada (tuxumlik, qurtlik, g’umbaklik va imago-voyaga yetgan fazalarda)
rivojlanadi.
Hasharot katta yoshdagi qurtlik davrida qishlaydi. Qishlagan qurtlar maxsus
ipaklari yordamida to’qilgan “Pilla” ichida, po’stloqlar orasida bo’lib, diapauza
davrini o’tkazadi yani qattiq sovuqdan himoyalanadi. Mart oylarida g’umbakka
aylanib 15-20 kundan keyin kapalaklar uchib chiqadi. Kapalaklarning asosiy
qismi 7-10 kundan so’ng qulay sharoitda uchib chiqadi. Bu davr bahor davrida
ipak qurtini boqish davriga to’g’ri kelib uncha zarari sezilmaydi.
Zararkunandaning kapalagining kattaligi 15-17 mm bo’lib, rangi sarg’ish
ular qo’shimcha oziqlanib tuxum qo’ya boshlaydi. Har bir urg’ochi kapalak 3-4
tadan yoki yakka tartibda tuxum qo’yadi. 4-5 kundan keyin tuxumdan qurtlar
ochib chiqib barglarning bir tarafidagi to’qimalarini yeb zararlaydi. Qurtlar 6
yoshgacha boradi. Ular uchinchi yoshgacha ochiq yashab ustki qavati bilan
oziqlanadi, katta yoshlarida esa bargning bir tomonini o’rab, uning ichida
himoyalangan xolatda bo’ladi.
|
| |
