-rasm. A-Ipak qurti tanasida organlarning joylashish tartibi

27 
deb aytiladi. Tomokdan keyin kengaygan, old ichakning keyingi qismi - q i 
z i l o ’ n g a c h yotadi.
Keyingi ichak bilan o’rta ichak orasida xalqali qopqok joylashgan. Orqa 
ichak bir-biridan keskin farq qiluvchi ingichka, ko’r yoki yo’g’on ichak va 
to’g’ri ichakdan iborat. 
K e y i n g i i c h a k n i n g devori old ichakning devor tuzilishiga o’xshash 
bo’lib, xitin qoplamasi ikki qavatligi bilan farq qiladi. To’g’ri ichakning devori 
qalinlashgan, muskul qatlami nisbatan yaxshi rivojlangan va biriktiruvchi parda 
bilan qoplangan. 
11-rasm. Ipak qurtining 1 ,2, 3, 4, 5-yoshlarida tut bargi bilan 
oziqlanishi. 
Oziq moddalarning o’rta ichakda parchalanishi va uning hazm bo’lishi 
ichak shirasidagi rh miqdoriga ham bog’liq bo’ladi. Bu esa, o’z navbatida qurt 
yashayotgan sharoitga - haroratga, havoning nisbiy namligiga, oziqaning 
miqdori va sifatiga, qurtlarning yoshiga bog’liq, bo’lib 8,5 dan 10,0 gacha 
o’zgarib turadi. 
O’rta ichakda oziq massasi yarim suyuq holda bo’ladi va shunday holda 
to’p-to’p bo’lib asta-sekin orqa ichakka o’tadi. Ingichka va yo’g’on ichaklarda 
(orqa ichakning old va o’rta qismida) qisilish ro’y beradi. Buning natijasida 

28 
oziq massasidan suyuq qiyom ajraladi va o’rta ichakka qaytib keladi. So’ngra bu 
suyuq qismdagi oziq moddalar qayta hazm bo’ladi va so’riladi. Suyuq oziq 
massasining bir qismi ingichka va yo’g’on ichak devorlari orqali so’riladi. Oziq 
massasini siqib chiqargandan keyingi qoldiqqa malpigiyev naylarining 
ajratmalari qo’shiladi. Bular ingichka ichakka tushib tezakka (ekskrimentga) 
aylanadi. Ovqat hazm qilish normal borganda, tezak biroz yashil dog’li,
qora 
tusga ega bo’ladi. Tezakda ko’p miqdorda hazm bo’lmagan tut bargi 
hujayralari bo’ladi. 
Umuman, qurt bargi tarkibidagi oziq moddalarning 50 foizgacha qismini 
o’zlashtiradi, qolgan qismi tezak shaklida tashqariga chiqarib yuboriladi. 

Download 11,98 Mb.