Bog'liq Ipakchilik fanidan amaliy laboratoriya mashgulotlari
Pillalarga dastlabki ishlov berish mexanizmlari va texnologiyalarini pilla sifatiga ta’siri. Pillalarni tayyorlash va ularga birinchi ishlov berish yangi
texnologiyasining asosida qattiq jismdan yasalgan yashiklar yaratish va ulardan
foydalanish, hamda iloji boricha qo’lda bajariladigan texnologik jarayonlarni
mexanizasiyalash maqsad qilib qo’yilgan.
Tirik pillalarni dastadan terib olgandan to ularning g’umbagini o’ldirib,
quritguncha bo’lgan barcha saqlash, tashish bilan bog’liq bo’lgan texnologik
119
jarayonlar maxsus ishlab chiqilgan yashiklarda bajariladi. Bunda bir necha bor
pillalarni yerga to’kish, sholchalarga solib tashish, ularni kuraklar yordamida
ag’darib turishdek qo’lda bajariladigan og’ir mehnatdan pillaxona ishchilari ozod
etiladi. Bu yashiklarda pillalar qobig’ining ezilishiga va ularning sifati buzilishiga
yo’l qo’yilmaydi.
Marg’ilon ipak kombinatida va ayrim pillaxonalarda qo’yidagi yashiklar
ishlatiladi:
1. Taxtadan yasalgan karkasli yashiklar, ulchami:- 0,6x0,5x0,4 (bo’yi, eni,
balandligi) atrofi qanor kop matosi bilan o’rab yasalgan. Yashikning og’irligi 4 kg
bo’lib, ichiga 20 kg pilla sig’adi. Ammo bunday yashiklar ko’rimsiz va
chidamsizdir.
2. Dyuralyuminiyning tunukasidan yasalgan, atrofi teshikli yashiklar xam
ishlatildi. Uning o’lchami: 0,6x0,5x0,4 bo’lib, og’irligi 7 kg va unga ham 20 kg
pilla sig’adi. Havo almashuvi yaxshilanishi maqsadida yashikning atroflari 8 mm
diametirda 1992 teshik qilingan. Teshiklar orasidagi masofa 20 mm ni tashkil
etadi. Bu yashiklarning qovurg’asi karkasi po’lat uchburchaklardan yasalgan. (gost
13737 - 80).
Qishloq va suv xo’jaligi ministirligining ipakchilik bosh boshqarmasiga
qarashli pillaxonalarda 1984 yilgacha qo’yidagi asbob anjomlar ishlatilgan (1984
yilga kelib yangi texnologiya to’liq joriy etilgan):
1. Atrofi setkali, kovurg’asi 6-8 sm qalinlikda simdan yasalgan yashiklar.
Uning o’lchami: bo’yi 622x eni 480x balandligi 400 mm bo’lib 18-20 kg pilla
sig’adi. Bunday yashiklarda havo to’liq aylanib unga solingan pilllar qizimaydi.
2. Zagruzchik - pillalarni yashiklarga solish moslamasi
Punktlarda zvenolardan qabul qilib olingan tirik pillalarni urintirmay yashiklarga
solish uchun maxsus moslama yaratilgan. Uning yordamida setkali yashiklar
to’ldiriladi va tagliklarga terib qo’yiladi. Moslamaning o’lchami 2100 x 1400 x1050
mm bo’lib TU 37-7.00000000 raqam bilan rasman tasdiqlangan. U metaldan katta
yashiksimon ko’rinishda yasalgan bo’lib, kovurg’asi temir burchakdan, atrofi
tunikadan va oldi tomonidan setkali yashiklarga pillalar to’g’ri tushadigan qilib ikkita
120
tarnov qilingan.
Moslamaning yana bir qulay yeri shundaki unga tirik pillalar solingandan
so’ng, ular tarnovdan tushirilayotgan paytda, saralanmay qolgan 1-2ta dog’li va
navsiz pillalarni terib olish imkoniyati mavjuddur. Bunday moslama qabul
punktlarida bitta toroziga bitta bo’lishi ko’zda tutilgan.
