-rasm. SKTPB «Shelk» da yaratilgan kamerali issiqlik agregati

140 
Pillalar uch bosqichda quritiladi, buning uchun pilla quritgich gorizontal 
(yotiq) to’siqlar bilan uch kameraga ajratilgan: yuqorigi, o’rta va pastki. Yuqorigi 
va o’rta kameralar (zonalar) uchtadan konveyerlarni birlashtiradi, pastki kamerada 
esa ikkita konveyer joylashgan.Pastki konveyerni oxirida qurigan pillalar to’rtta 
ventilyator yordamida sovitiladi va ko’ndalang hamda qiya transporterlar sistemasi 
(tarmoqlari) orqali avtomat tarozilar taqsimlagichlariga tushadi, so’ngra qoplarga 
joylanadi. 
Pilla qobig’ining holatiga qarab pillalarni to’la quritish quyidagi tartibda 
amalga oshiriladi.
 
 
 
 
 
 
 
7-jadval 
 
Issiqlik elituvchining kameraga kirish vaqtidagi 
harorati, S
0
: 
1-tartib 
II-tartib 
Birinchiga 
108-110 
116-118 
Ikkinchiga 
93-95 
90-92 
Uchinchiga 
64-66 
66-68 
quritish muddati, min 
330-360 
285-300 
Pilla qavatining qalinligi, mm 
50-60 
50-60 
Pillalarning namligi, % 
qurigunga qadar 
170-190 
qurigandan keyin 
12-15 
Pillalarning qurish darajasi sakkizinchi ishchi konveyerni har joyidan olingan 
namunalar bo’yicha aniqlanadi. Tekshirish uchun olingan 8-10 ta pilla qobig’i 
kesilib, g’umbagi olinadi va uni barmoqlar bilan maydalanadi. Me’yorida 
quritilgan bo’lsa, uning yuzasi yog’liq mayda donachalarga parchalanib ketadi. 
Agar pilla quritgichdan faqat pillalar g’umbagini o’ldirishda foydalaniladigan 
bo’lsa, qolgan ikkita zonaning isitish qurilmalari o’chirib qo’yiladi, yarim 
quritishda esa pastki zonasiniki o’chiriladi. Bunda konveyerlar to’xtatilmaydi, 
chunki ular pillalarni kameradan tashqariga chiqarish uchun ishlab turishi kerak. 
Bu hamma pilla quritgichlar qizdirgan havo yordamida ishlaydi. Issiqlik bilan 
namlikning almashinuvchi, quritish kamerasiga berilayotgan 10-12% namlikka ega 

141 
bo’lgan qizdirilgan havo, kameradagi pillalardan namlikni o’ziga tortib oladi, shu 
tariqa issiqlik, namlik, massa almashinuvi amalga oshadi, bu esa issiq havoning 
nisbiy namligi oshishiga hamda harorati pasayishiga, pillaning esa aksincha 
namligi kamayishi va qizishiga sabab bo’ladi.
Pillalarning harorati va kelayotgan havoning nisbiy namligi qancha ko’p farq 
qilsa, bu jarayon shuncha faol bo’ladi. Agar issiq havo harorati 100
0
S dan yuqori 
bo’lsa, bu birinchi navbatda serisinning qurib qolishiga imkon yaratadi, natijada 
uning suvda erishiga salbiy ta’sir etadi. Bu albatta quritishni tezlashtirishi mumkin, 
ammo qurigan pillalar sifatining yomonlashishiga olib keladi, shu sababli havoning 
boshlang’ich harorati 80-90
0
S bo’lganda quritishni amalga oshirish tavsiya etiladi. 
Pillalarning namligi soyada quritilayotgan vaqtda standartda ko’rsatilgan 
darajagacha olib boriladi. 
Yangi davlatlararo 2004 davlat standarti bo’yicha topshirilayotgan quruq 
pillalarning navlar tarkibini, namligini va ipak xomashyosining chiqishini 
aniqlash uchun namuna olish tartibi quyidagicha amalga toshiriladi. Har beshta 
qopning bittasidan, ya’ni yuqorigi, o’rta va pastki qismidan teng, aniq namunalar 
olinadi. Namunalar olish davlat standartida bayon etilgan yo’l bilan olib boriladi. 
Olingan 
barcha 
namunalar 
qo’shilib, 
ulardan 
birlashgan 
namuna 
tuziladi.Birlashgan namuna hamma pilla partiyalari bilan bir xil sharoitda 
saqlanishi kerak. Agar pilla partiyasining massasi 0,5 t gacha bo’lsa, bunday 

Download 11,98 Mb.