139
Binobarin xrom kompleks ionlari qaytaruvchilar tabiatiga
bog‘liq holda har xil zaryadlangan. Buni
quyidagicha tushuntirish
mumkin. Qaytaruvchilarning to‘liq oksidlanmasligi oqibatida tabiati
turli xil bo‘lgan moddalar hosil bo‘ladi va ularning kompleks ichki
sferasiga kirish qobiliyati ham har xil. Buning natijasida tarkibi
turlicha bo‘lgan xrom komplekslar hosil bo‘ladi.
Buni tasdiqlash
maqsadida xromni glyukoza va glitserin bilan qaytarilishida hosil
bo‘lgan oshlovchi eritmalardagi kation
va anion xrom kompleks
ionlarining miqdorini ionitlar yordamida aniqlash natijalarini
keltiramiz. Bunda kompleks ionlar harakati anod va katod tomonga
yo‘nalgan.
10-jadval
(
VI) xromning qaytarilishida hosil bo‘lgan kompleks ionlar
Qaytaruvchi
Asoslik, %
Kompleks ion tarkibi, %
kationli
anion va
neytral
Glyukoza
43,6
74,3
25,7
Glyukoza
31,9
70,6
29,4
Glitserin
43,4
67,4
32,6
Buzoqcha teri to‘qimasini yuqorida
keltirilgan oshlovchi
birikmalar bilan oshlashda pishish harorati va qisqarishi turlicha
bo‘lgan
charmlar
olindi.
Bu
esa
o‘z
navbatida
xrom
komplekslarining tabiatiga bog‘liq ekanini ko‘rsatadi.
Nazariy jihatdan qaytaruvchilar to‘la
parchalanib ketishi
kerak, ya’ni suv va karbonat angidridiga. Masalan, glyukoza bilan
qaytarishda reaksiya quyidagicha boradi:
4K
2
Cr
2
O
7
+ 12H
2
SO
4
+ C
6
H
12
O
6
8CrOHSO
4
+ 4K
2
SO
4
+ 6CO
2
+ 14H
2
O
%
3
,
33
%
100
3
1
.
.
д
а
a. d – asoslik darajasi
