• Yog’ochning texnologik xossalari.
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet16/189
    Sana30.01.2024
    Hajmi4,62 Mb.
    #148361
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   189
    Bog'liq
    13123 2 1FD84CBF425850F4B87C7475717DB6DB2C4A867C

    Yog’ochning kimyoviy xossalari. Yog’och, asosan, organik 
    moddalardan tashkil topgan bo’lib, turli yog’och navlarining kimyoviy 
    tarkibi deyarli bir xil bo’ladi. Quruq yog’ochning o’rtacha 49 foizi - 
    uglerod, 44 foizi - kislorod, 6 foizi - vodorod, 0,1- 0,3 foizi azotdan 
    iborat. Yog’och yondirilganda undan asosan kul qoladi. Kulning 
    tarkibiga kalsiy, kaliy, natriy, magniy va boshqa kimyoviy elementlar 
    kiradi. Ushbu elementlar selluloza, lignin kabi kimyoviy birikmalarni 
    hosil qiladi. Bundan tashqari, yog’och tarkibida ozroq miqdorda 
    smola, pektin, yog’lar va boshqa moddalar bo’lishi mumkin. 
    Yog’ochning texnologik xossalari. Yog’ochga qurilish material 
    sifatida qaraladi. Uning eng asosiy xususiyatlari metall mixlarni tutib 
    turish, yeyilish, egilish va yorilishga chidamlilik darajasi hisoblanadi.
    Misol tariqasida yog’ochning metall mix va birikmalarni tutib 
    turish xususiyatini ko’rib chiqamiz. Yog’ochning boyiga nisbatan 
    ko’ndalang qoqilgan mixni chiqarib olish uchun uzunasi bo’ylab 
    qoqilgan mixni tortib olishdan ko’ra 1,5 baravar ko’proq kuch 
    sarflanadi. Burama mixni yog’ochdan chiqarib olish uchun esa oddiy 
    mixni tortib olishdan ko’ra anchagina ko’proq kuch talab qilinadi. 
    Chunki bunda ishqalanishni yengish va burama mix rezbasi 
    joylashgan yog’och tolalarini uzishda ancha kuch sarflashga to’g’ri 
    keladi. Biroq bolg’a bilan qoqib qo’yilgan burama mix birikmani 
    oddiy mixdan ko’ra kamroq ushlaydi. Shu sababli, biriktirishda 


    26 
    burama mixni to’g’ri ishlatish, ya’ni uni albatta yog’ochga burab 
    kiritish lozim. Yog’ochning zichligi qanchalik yuqori bo’lsa, uning 
    metall mixlarni tutib qolish sifati shunchalik yuqori bo’ladi. 
    Yog’ochning tashqi kuchlar ta’siriga qarshilik ko’rsata olishi 
    yoki buzilmaslik qobiliyati, uning mexanik xossasi deyiladi. 
    Yog’ochlarning puxtaligi, qattiqligi, egiluvchanligi, qovushqoqligi
    mo’rtligi, yoriluvchanligi va mixlanuvchanligi ularning mexanikaviy 
    xossalarini tashkil etadi.
    Yog’ochning tashqi kuchlar ta’sirida buzilmasdan va mumkin 
    qadar shaklini o’zgartirmasdan qarshilik ko’rsata olish qobiliyati 
    yog’ochning puxtaligi deb ataladi. Yog’ochlarning pishiqligi
    egiluvchanligi tekshiriladi. Yog’ochning o’zidan qattiq jism botishiga 
    qarshilik ko’rsata olishi qattiqlik deb ataladi. Qattiqlik yog’ochning 
    turiga, zichligiga va namligiga bog’liq bo’ladi. Yog’ochning 
    qattiqligini arralash, randalash, o’yish-teshish, mixlash jarayonlarida 
    aniqlash mumkin.

    Download 4,62 Mb.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   189




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish