• Yog’ochning namligi.
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/189
    Sana30.01.2024
    Hajmi4,62 Mb.
    #148361
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   189
    Bog'liq
    13123 2 1FD84CBF425850F4B87C7475717DB6DB2C4A867C

    Yog’ochning hidi. Yog’ochlar tarkibidagi smolalar, efir 
    moylari, oshlash kislotalaridan qaysi birining mavjudligiga va 
    miqdoriga bog’liq holda har xil hidli bo’ladi. Yog’ochning o’zak qismi 
    utkir hidli bo’lib, unda yuqoridagi moddalar ko’p bo’ladi. Yangi 
    kesilgan, shuningdek igna bargli daraxtlar yanada o’tkir xidli bo’ladi. 
    Yog’och qurigan sayin hidsizlanib boradi, ba’zan hidi o’zgarib boradi. 
    Yog’och hidining bunday o’zgarib borishi uning tarkibidagi turli 
    moddalar miqdorlarining o’zgarishi orqali sodir bo’ladi). Hidning 
    o’zgarishi yog’ochning buzilishiga ham bog’liq bo’ladi. 
    Yog’ochning namligi. Yog’ochlarning namligi deb solishtirma 
    namlik miqdorining absolyut quruq yog’och namuna massasiga bo’lgan 
    nisbatiga aytiladi. Absolyut quruq yog’och esa laboratoriya sharoitida 
    olingan namunani quritish shkaflarida (pechlarida) quritish orqali 
    hosil qilinadi. Korxona sharoitida yog’ochlarning namligi, asosan 
    tortish va elektr metodi bilan aniqlanadi. Tortish metodi bo’yicha 
    namlik quyidagi formula bilan topiladi: 
    Tortish metodi bo’yicha absolyut namlikni aniqlash uchun 
    tegishli yog’och materiallardan 20x20x30 mm li prizmatik namunalar 
    tayyorlanib tekshirish maqsadga muvofiqdir. Tayyorlangan bunday 
    namuna notekisliklarda va yog’och qipiqlaridan tozalanadi, keyin 
    esa 0,01 g aniqlikda tortib, 
    С
    0
    2
    103
    temperaturasi bug’lab quritish 
    shkafida quritiladi. Quritish protsessi 12... 24 soatgacha davom 
    etishi mumkin (yog’och turiga bog’liq holda) yoki juda tez holda 
    (bu 
    uncha 
    aniq 
    metod 
    emas) 
    yog’ochlarning 
    elektr 
    o’tkazuvchanligiga asoslangan elektrovlagomer yordamida o’lchash 
    orqali ularning namligini aniqlash mumkin. Yog’ochlarning namligiga 
    qarab: ho’l, chala quruq, ochiqda qurigan, uyda qurigan va absolyut 
    quruq deb bir-biridan farq qilinadi. Yangi kesilgan daraxtniig namligi 
    turiga, kesilgan vaqtiga qarab 40% va undan yuqori bo’ladi, ya’ni ho’l 
    yog’ochning namligi 23 % day ortiq chala quruq, yog’ochning namligi 
    18-23 % gacha, ochiq havoda qurigan yog’ochning namligi 12-18 % 
    gacha uy ichida qurigan yog’ochning namligi 8-12 % gacha bo’ladi. 
    Absolyut quruq qurigan yog’ochning namligi 0 % bo’lib, bu 
    laboratoriya sharoitidagina hosil qilinadi. Yog’ochning og’irligi uning 


    29 
    turiga, tuzilishiga va namligiga bog’liq.
    Yog’ochning solishtirma va 
    hajmiy og’irligi bo’ladi. 
    Solishtirma og’irlik-hech qanday g’ovakligi, namligi, havosi 
    bo’lmagan absolyut yog’ochning og’irligi hisoblanib, birligi g/gsm
    3
    larda ifodalanadi. Barcha turdagi yog’ochlarning solishtirma 
    og’irliklari taxminan 1,5 ga teng bo’ladi. Hajmiy og’irligi deb 
    yog’ochning g’ovakligi, namligi, havosi va smolasi bilan qattiq 
    moddasining birgalikdagi og’irligiga aytiladi. Bu og’irlik yog’ochning 
    asosiy sifatlarini, mexanik xossalarini ko’rsatuvchi faktorlar bo’lib, 
    katta amaliy ahamiyatga ega. Turli yog’ochlarda hajmiy og’irlik 
    turlicha bo’ladi. Hatto, turli joylarda o’sgan bir turdagi yog’ochning 
    hajmiy og’irligi ham bir xil bo’lmaydi. Bulardan tashqari, 
    yog’ochlarning fizik xossalariga: yog’ochlarning qurishi, nam tortib 
    bo’kilishi, tob tashlab qiyshayishi, yorilishi, yog’ochlarning zichligi, 
    tovush, issiqliq, elektr o’tkazuvchanliklari ham kiradi. 

    Download 4,62 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   189




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish