• 3.7. Yog’ochning kimyoviy turg’unligini oshirish
    		•

     Yog’ochning mustahkamligini oshirish




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet27/189
    Sana30.01.2024
    Hajmi4,62 Mb.
    #148361
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   189
    Bog'liq
    13123 2 1FD84CBF425850F4B87C7475717DB6DB2C4A867C

    3.6. Yog’ochning mustahkamligini oshirish 
    Quruq yog’ochni 200° C haroratdan yuqori bo’lmagan metall 
    eritmasi yoki qotishmalariga shimdirish orqali uni metallashtirish 
    mumkin. Jarayon yog’ochni eritmada to’liq ko’milib turishini talab 
    qiladi. Yog’ochni metall eritmasini yutishi ancha miqdorni tashkil 
    etadi. 1 g yog’och (buk) 6 g metall (solishtirma og’irligi taxminan 10 
    g ga teng bo’lgan) ni yuta oladi. Qayin esa 8 g gacha. Metall 
    qotishmasi bilan shimdirilgan yog’ochning mexanik xossasi alohida 
    qotishma va alohida yog’ochnikiga nisbatan yuqori bo’ladi. 
    Metallashtirilgan yog’och kam nam yutuvchi hisoblanadi, 
    chunki yog’och metallga shimdirilganda, metall hujayra devorlariga 
    shimilmaydi, balki faqat bo’shliqlarni to’ldiradi xolos. Shuning uchun 
    daraxt moddalari suvni shimadi, lekin o’z shaklini o’zgartira olmaydi. 
    Metallashtirilgan yog’och bo’yiga issiqlik va elektrni yaxshi o’tkazadi 
    va aksincha ko’ndalanggiga yomon deyarli ishlov berilmagan 
    yog’ochnikidek bo’lib qoladi. Metallashgan yog’ochni ishlash 
    metallashtirilmagan yog’ochni ishlashdan kam farq qiladi. 
    Metallashtirilgan yog’ochni kesimlari juda chiroyli bo’lib, ulardan 
    mebel ishlab chiqarishda, xonalar ichini pardozlashda foydalanish 
    mumkin. Metallashtirilgan yog’ochdan podshipniklar tayyorlashda va 
    mashinasozlikdagi boshqa detallar ishlab chiqarishda foydalaniladi. 
    3.7. Yog’ochning kimyoviy turg’unligini oshirish 
    Yog’och konsentrlangan ishqor va kislota muhiti ta’siriga 
    chidamsizdir. Kuchli kislotalar ta’sirida yog’och tarkibidagi 
    polisaxaridlar gidrolizga uchraydi va uning tolalari bo’shashadi. 
    Konsentrlanagn ishqorlar ta’sirida gemitsellyuloza va lignin eriydi, 
    sellyuloza bo’kadi, natijada yog’och moddalari bo’shashadi va qisman 
    eriydi. Buzilish jarayoni harorat ortishi bilan tezlashib boradi. 
    Yog’ochga ba’zi gaz holatdagi moddalar ham yomon ta’sir etadi (xlor, 
    vodorod xlor, azot oksidlari, sernokisliy gaz va boshqalar). Lekin 
    agressiv bo’lmagan kimyoviy moddalar bilan ishlaydigan 

    40 
    korxonalarda yog’och jihozlardan foydalanilsa bo’ladi. Yog’ochdan 
    kimyoviy jihozlar tayyorlash ustida ko’p ishlar qilingan. 
    Yog’ochni shimdirish orqali 50% li sulfat kislota, 50% li fosfor 
    kislota, 60% li sirka kislota, 36% li xlor kislota va boshqa kimyoviy 
    moddalar ta’siriga chiday oladigan materiallar olish mumkin. 
    Yog’ochni kauchuk, oltingugurt va bitum bilan shimdirish orqali 
    kimyoviy turg’un yog’och olish mumkin. Kimyoviy turg’un yog’och 
    olishning qisman eterefikatsiyalash usuli ham ma’lum. Kremniy 
    organik birikmalarga shimdirilgan yog’och suvga, olovga chidamliligi 
    va mexanik pishiqligi, hamda kimyoviy turg’unligi bilan ishlov 
    berilmagan yog’ochdan farq qiladi. 

    Download 4,62 Mb.
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   189




    Download 4,62 Mb.
    Pdf ko'rish