17
11-LABORATORIYA ISHI
Yog‟ochning tolalar bo‟yicha siqilishga mustaxkamlik chegarasini aniqlash
Ishlatiladigan
asbob-uskunalar:
go’niya,
gidravlik press, quritish eksikatori, analitik
tarozi, shtangentsirkulь.
SHu maqsadda ko‘ndalang kesimi 20 X 20
mm va tolalar yo‘nalishdagi balandligi 30 mm
bo‘lgan to‘g‘ri burchakli prizma namunalar (5-
rasm)
tayyorlash
kerak.
Sinashdan
oldin
namunaning
ko‘ndalang kesim o‘lchamlari
(uzunligi
bo‘yicha
o‘rta
qismidan)
shtangentsirkulp yordamida 0,1
mm gacha
aniqlikda o‘lchanadi. Namuna ko‘ndalang yuzasi
bilan
moslamaning
sharnirli
tayanchiga
o‘rnatiladi. So‘ngra bu moslama sinash mashinasining kallaklari orasiga
joylanib, yengil qisib maxkamlanadi. Sinash paytida namunaga ta‘sir
ko‘rsatuvchi kuch bir tekisda oshirila borishi va butun sinash davrida minutiga
25000±5000 N ni tashkil etishi lozim. Sinash namuna yemirilgunga qadar, ya‘ni
kuch o‘lchagich asbobning mili to‘xtab, orqaga qayta boshlagunga qadar davom
ettiriladi. Namuna yemirilgandan keyin darxol uning namlik darajasini aniqlash
kerak, buning uchun butun namuna sinovdan o‘tkaziladi.
Vaqtni tejash
maqsadida yog‘ochning bundan oldingi sinovda aniqlangan namligidan
foydalansa xam bo‘ladi, chunki xar ikkala
namuna bir xil sharoitda
saqlanganligi tufayli ularning namligi bir-biridan farq qilmaydi.
SHu
namlikdagi
yog‘ochning tolalar yo‘nalishida siqilishdagi
mustaxkamlik chegarasi R
w
quyidagi formula bo‘yicha 0,5 MPa gacha aniqlikda
xisoblab chiqariladi:
R
w
=R
max
/ab;
bu yerda R
max
– eng katta kuch, N; a, b – namunaning ko‘ndalang kesim
o‘lchamlari, mm.
Namligi standart namlikka (12 % ga) teng bo‘lgan yog‘ochning tolalar
yo‘nalishida siqilishdagi mustaxkamlik chegarasi quyidagi formula yordamida
0,5 MPa gacha aniqlikda xisoblab chiqariladi:
R
12
=R
w
[1+
(W-12)];
Bu yerda
- 1% namlikka to‘g‘ri keladigan koeffitsient, 0,04; R
w
– namligi W
ga, %, teng bo‘lgan namunaning siqilishdagi mustaxkamlik chegarasi, MPa;
