|
Metallarning elektr tokini o‘tkazish xususiyatiBog'liq Materialshunoslikning fundamental asoslariMetallarning elektr tokini o‘tkazish xususiyati ikkita o‗zaro
qarama-qarshi tavsifnomalar–elektr o‗tkazuvchanlik va elektr qarshiligi
bilan belgiladi. Tok o‗tkazuvchi simlar (mis, alyuminiy) yaxshi elektr
o‗tkazuvchanlikka ega bo‗lishi kerak. Pribor va pechlarning elektr
qizdirgichlarini tayyorlashda elektr qarshiligi yuqori bo‗lgan qotishmalar
(nixrom, konstantan) kerak bo‗ladi. Metall temperaturasi ko‗tarilishi
bilan uning elektr o‗tkazuvchanligi kamayadi, temperatura pasayishi
bilan esa ortadi.
Metallarning magnit xossalari absolyut magnit singdiruvchanlik
yoki magnit doimiysi, ya‘ni metallarning magnitlanish xususiyati bilan
belgilanadi. Temir, nikel, kobalt va ularning ferromagnit deb ataluvchi
qotishmalari yuqori magnit xossalariga ega. Magnit xossalariga ega
bo‗lgan materiallar elektrotexnika apparatlarida va magnitlar tayyorlash-
da ishlatiladi.
Texnologik xossalari. Metall va qotishmalarning texnologik xos-
salari sovuq xolatda va qizdirilganda ularga ishlov berish xususiyatini
xarakterlaydi. Texnologik xossalari ularga u yoki bu ishlov berish usul-
lariga yaroqli ekanligi xaqida sifatli ma‘lumot beruvchi texnologik na-
munalarda aniqlanadi (3.1-rasm).
Asosiy texnologik xossalariga payvandlanuvchanlik, bolg‗anuv-
chanlik, ishlanuvchanlik, quymakorlik xossalari va boshqalar kiradi.
Payvandlanuvchanlik deb, payvandlanadigan sirtlarning plastik yoki
suyuq holatgacha qizdirib, ajralmas mustahkam birikmalar hosil qila
olish xususiyatiga aytiladi. Kam uglerodli po‗lat yaxshi payvandlanadi,
cho‗yan va rangli metallar esa yomon payvandlanadi. Bu juda muhim
xossa hisoblanadi, chunki payvandlash metall inshootlarni biriktirishda
18
3.1-rasm. Texnologik namunalar:
|
| |
