TG-ni sovitish sistemasi ikki tipda bo‘lishi mumkin:  - bevosita sovitish sistemasi;  - bilvosita sovitish sistemasi

16 
TG-larda bilvosita sovitish sistemasi quvvati 60 MVt lilarida 
ishlatiladi. 
Yopiq bilvosita sovitish sistemasida sovituvchi sistema chulg‘am va 
o‘zakni atrofida ustki tomonini sovitishga xizmat qiladi va gaz maxsus gaz 
sovitgichga yuborilib, yana mashinaga sovitilgan xolda yuboriladi. 
Vodorodni ishlatilishi, uning issiqlik qabul qilishi 7 marta xavoga 
nisbatan bo‘ladi, uning tan og‘irligi kam bo‘lganligi uchun xam 
ventelyatsiya isrofligi kam bo‘ladi. 
 
Bevosita sovitish sistemasi 
Bevosita sovitish sistemasi generatorlarda quvvati 50 MVt dan 
yuqori bo‘lganlarida qo‘llaniladi. Bunda quyidagi sovitish sistemalaridan 
iborat bo‘ladi: 
Stator va rotorning vodorodli sovitish sistemasi; 
Statorning suv bilan sovitish va rotorni esa vodorod bilan sovitish; 
Statorni moyli, rotorning vodorodli sovitish sistemasi. 
Bevosita sovitish sistemasida, asosan, sovitish sistemasi uchun 
vodorod , yoki suv kam xollarda transformator moyi ishlatiladi. 
TG-larda , asosan , quyidagi bevosita sovitish sistemasi ishlatiladi : 
Stator chulg‘amining bevosita suvli sovitish va bilvosita rotor 
chulѓamining vodorod bilan sovitish bu TG-150 MVt. 
Stator chulg‘amining bevosita suv bilan sovitish va bevosita 
vodorodli sovutish rotor chulg’amini bu TG-320 MVt. 
Stator va rotor chulg‘amining bevosita suv bilan sovitish sistemasi 
TG-500÷800 MVt 
Oraliq ko‘rsatkichlarni aniqlashda, gazli-moyli sistemali va suvli 
sistemali generatorlar va sinxron konpensatorlar, ishlatgan va zaxirada 
turganlarda bo‘lishi kerak: 
Hech bo‘lmaganda bir haftada bir marta generator korpusidagi 
gazning shudring nuqtasida (namlikda) harorati, agar sovitish sistemasida 
aloxida sovitish sistemasi ishlamasa, yoki namlik oshib ketsa - unda keng 
kamida bir sutkada bir marta. 
Turbogeneratorlarning korpusidagi gazning namligi, agar suvli 
sovutish sistemasida ishlagan bo‘lsa, uni xar doim avtomatik holda nazorat 
qilish kerak bo‘ladi. 1 oyda bir marta mashina korpusini qanchalik 
yopiqligini bilish uchun ( vodorod kamayishi korpusida ) aniqlab turish 
lozim bo‘ladi. Mashina korpusidagi vodorodning qanchalik tozaligini 
aniqlash eng kamida bir haftada bir marta avtomatik gazoanalizator yoki 

17 
ximyoviy usulda, agarda gazoanalizator ishlamasa har smenada 1 marta 
aniqlanishi lozim. Vodorodning qiymati stator chulg‘amlarining 
ilmoqlariga va vodorodni suvli sovitish turbogeneratorlarning gaz 
sovutgichlarida, podshipnik qarshiliklarida, val jipsliklarida oqishida (havo 
kiradigan tomonidan) , tok o‘tkazgichlarida, nolli va lineyaviy “kiruvchi” 
(vvod) larda - avtomatik holdagi gazoanalizatorlarda “habar” berishga 
ishlaydi, agarda bironta nosozlik paydo bo‘lsa yoki gazoanalizatorning 
yo‘qligida ko‘tarib yuruvchi gazoanalizator yoki indikatorlar yordamida 
bir sutkada bir marta tekshirilishi lozim. 
Vodorod tozaligi bo‘lishi kerak kamida: generator korpusida 
vodorodli bevosita sovitish sistemasi bo‘lsa va sinxron konpensatorlarning 
hamma tipi bo‘yicha – 98 %, agarda generator vodorodli sovitish 
sistemasi bilvosita bo‘lib vodorod bosimi 0,5 kgs/sm 2 (50 kPa) bo‘lib 
undan yuqori bo‘lganda – 97 %, undan kam bo‘lsa – 95 %.
Vodorod tarkibida kislorod meyori generator korpusida (sinxron 
kompensator) da ko‘pi bilan bosimi 1,2 %, to‘lqinli gidrozatvorda esa va 
vodorodli bakda moy tozalash qismida ko‘pi bilan 2 % bo‘lishi mumkin. 
Vodorod bosimining o‘zgarib turishi generator korpusida (SG) 
vodorodning naminal bosimida to 1kgs/sm 2 (100 kPa) bo‘lsa unda eng 
ko‘pi bilan 20 %, agar katta bosimli bo‘lsa, ko‘pi bilan ± 0,2 kgs/sm 2 (± 
20 kPa) bo‘lishi mumkin. 

Download 1,76 Mb.