125
fayllar hajmini zarracha yo‘qotmasdan o‘n barobar qisqartiradi, faqat
vaqt fayllarni siqishga va ochishga sarfanadi. Afsuski, tovush fayllarini
arxivlashda matnli fayllarni arxivlash uchun ishlatiladigan siqish usullari
juda samarasiz bo‘lib, hajmi atigi 10 ... 30% ga kamaytiradi. Yo‘qotishlarsiz
sigishning amalga oshirishning iloji yo‘qligi aniq bo‘lgach, audio fayllarni
biroz, inson qulog‘i ilg‘amaydigan, sifat yuqotishi bilan siqish imkonini
beruvchi bir nechta algoritmlar taklif qilindi.
PCM usuli (Pulse Code Moduldtion).
Chiziqli impuls-kodli
modulyatsiya(linear PCM) Windows-dagi asosiy audio siqish usuli
hisoblanadi. Usul Sony kompaniyasi tomonidan audio disklarda (CD-
DA) audio treklarni yozish uchun yaratilgan. PCM amplitudani kvantlash
uchun cheklangan miqdordagi darajali an’anaviy chiziqli shkaladan
foydalanadi. Ushbu usulning nochorligi jimlik holati(tovushsizlik)da
yoki past tovushlarda katta nisbiy xatolik paydo qilishidadir.
Kvantlash sathining miqdori juda katta bo‘lishi ham mumkin,
shuning uchun uni ikkining darajasi sifatida olgan maqul. Demak, N = 8
bit bo‘lsa 256 sathga to‘g‘ri keladi. Bu o‘rinda xonalar bitlardir, shuning
uchun 8 xonali audio deyilganda odatda 8 bitli tovush tushuniladi. Bit
chuqurligi qanchalik baland bo‘lsa, namuna qiymatlari shunchalik aniq
kodlanadi. CD-DA standarti 16 bit(bunda sathlar soni 2
16
=65536 ga
teng bo‘ladi) belgilangan. Xuddi shu kelishuv
Windows
dagi standart
WAV – PCM fayllari uchun ham amal qiladi. Bu standartni boshqa
DPCM(Delta ayrima) va ADPCM (Adaptive Delta – moslashuvchi
ayrima) yanada yuqori miqdorda siqish turlari ham mavjud.
